ตตฺถ อิมินา ปฐเมน ฐาเนนาติ อิมินา อาณตฺติมตฺเตเนว ตาว ปฐเมน การเณนฯ คลปฺปเวธเกนาติ โยตฺเตน คเล พนฺธิตฺวา กฑฺฒิโต คเลน ปเวเธนฺเตนฯ อารภิยมาโนติ มาริยมาโนฯ อกปฺปิเยน อาสาเทตีติ อจฺฉมํสํ สูกรมํสนฺติ, ทีปิมํสํ วา มิคมํสนฺติ ขาทาเปตฺวา – ‘‘ตฺวํ กิํ สมโณ นาม, อกปฺปิยมํสํ เต ขาทิต’’นฺติ ฆฏฺเฏติฯ เย ปน ทุพฺภิกฺขาทีสุ วา พฺยาธินิคฺคหณตฺถํ วา ‘‘อจฺฉมํสํ นาม สูกรมํสสทิสํ, ทีปิมํสํ มิคมํสสทิส’’นฺติ ชานนฺตา ‘‘สูกรมํสํ อิทํ, มิคมํสํ อิท’’นฺติ วตฺวา หิตชฺฌาสเยน ขาทาเปนฺติ, น เต สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ เตสญฺหิ พหุปุญฺญเมว โหติฯ เอสาหํ, ภนฺเต, ภควนฺตํ สรณํ คจฺฉามิ ธมฺมญฺจ ภิกฺขุสงฺฆญฺจาติ อยํ อาคตผโล วิญฺญาตสาสโน ทิฏฺฐสจฺโจ อริยสาวโกฯ อิมํ ปน ธมฺมเทสนํ โอคาหนฺโต ปสาทํ อุปฺปาเทตฺวา ธมฺมกถาย ถุติํ กโรนฺโต เอวมาหฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย

ชีวกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. อุปาลิสุตฺตวณฺณนา

[56] เอวํ เม สุตนฺติ อุปาลิสุตฺตํฯ ตตฺถ นาฬนฺทายนฺติ นาลนฺทาติ เอวํนามเก นคเร ตํ นครํ โคจรคามํ กตฺวาฯ ปาวาริกมฺพวเนติ ทุสฺสปาวาริกเสฏฺฐิโน อมฺพวเนฯ ตํ กิร ตสฺส อุยฺยานํ อโหสิ, โส ภควโต ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ภควติ ปสนฺโน ตสฺมิํ อุยฺยาเน กุฏิเลณมณฺฑปาทิปฏิมณฺฑิตํ ภควโต วิหารํ กตฺวา นิยฺยาเทสิ, โส วิหาโร ชีวกมฺพวนํ วิย ปาวาริกมฺพวนนฺเตว สงฺขํ คโตฯ ตสฺมิํ ปาวาริกมฺพวเน วิหรตีติ อตฺโถฯ ทีฆตปสฺสีติ ทีฆตฺตา เอวํลทฺธนาโมฯ ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโตติ ปิณฺฑปาตโต ปฏิกฺกนฺโตฯ สาสเน วิย กิํ ปน พาหิรายตเน ปิณฺฑปาโตติ โวหาโร อตฺถีติ, นตฺถิฯ

ปญฺญเปตีติ ทสฺเสติ ฐเปติฯ ทณฺฑานิ ปญฺญเปตีติ อิทํ นิคณฺฐสมเยน ปุจฺฉนฺโต อาหฯ กายทณฺฑํ วจีทณฺฑํ มโนทณฺฑนฺติ เอตฺถ ปุริมทณฺฑทฺวยํ เต อจิตฺตกํ ปยฺยเปนฺติฯ