[198] สติ สติอายตเนติ สติ สติการเณฯ กิญฺเจตฺถ การณํ? อภิญฺญา วา อภิญฺญาปาทกชฺฌานํ วา อวสาเน ปน อรหตฺตํ วา การณํ อรหตฺตสฺส วิปสฺสนา วาติ เวทิตพฺพํฯ

[200] ปริจิณฺโณ เม ภควาติ สตฺต หิ เสขา ภควนฺตํ ปริจรนฺติ นาม, ขีณาสเวน ภควา ปริจิณฺโณ โหติฯ อิติ สงฺเขเปน อรหตฺตํ พฺยากโรนฺโต เถโร เอวมาหฯ เต ปน ภิกฺขู ตมตฺถํ น ชานิํสุ, อชานนฺตาว ตสฺส วจนํ สมฺปฏิจฺฉิตฺวาฯ ภควโต อาโรเจสุํฯ เทวตาติ เตสํ คุณานํ ลาภี เทวตาฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย

มหาวจฺฉสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ทีฆนขสุตฺตวณฺณนา

[201] เอวํ เม สุตนฺติ ทีฆนขสุตฺตํฯ ตตฺถ สูกรขตายนฺติ สูกรขตาติ เอวํนามเก เลเณฯ กสฺสปพุทฺธกาเล กิร ตํ เลณํ เอกสฺมิํ พุทฺธนฺตเร ปถวิยา วฑฺฒมานาย อนฺโตภูมิคตํ ชาตํฯ อเถกทิวสํ เอโก สูกโร ตสฺส ฉทนปริยนฺตสมีเป ปํสุํ ขณิฯ เทเว วุฏฺเฏ ปํสุโธโต ฉทนปริยนฺโต ปากโฏ อโหสิฯ เอโก วนจรโก ทิสฺวา – ‘‘ปุพฺเพ สีลวนฺเตหิ ปริภุตฺตเลเณน ภวิตพฺพํ, ปฏิชคฺคิสฺสามิ น’’นฺติ สมนฺตโต ปํสุํ อปเนตฺวา เลณํ โสเธตฺวา กุฏฺฏปริกฺเขปํ กตฺวา ทฺวารวาตปานํ โยเชตฺวา สุปรินิฏฺฐิต-สุธากมฺมจิตฺตกมฺมรชตปฏฺฏสทิสาย วาลุกาย สนฺถตปริเวณํ เลณํ กตฺวา มญฺจปีฐํ ปญฺญาเปตฺวา ภควโต วสนตฺถาย อทาสิฯ เลณํ คมฺภีรํ อโหสิ โอตริตฺวา อภิรุหิตพฺพํฯ ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ

ทีฆนโขติ ตสฺส ปริพฺพาชกสฺส นามํฯ อุปสงฺกมีติ กสฺมา อุปสงฺกมิ? โส กิร เถเร อฑฺฒมาสปพฺพชิเต จินฺเตสิ – ‘‘มยฺหํ มาตุโล อญฺญํ ปาสณฺฑํ คนฺตฺวา น จิรํ ติฏฺฐติ, อิทานิ ปนสฺส สมณสฺส โคตมสฺส สนฺติกํ คตสฺส อฑฺฒมาโส ชาโตฯ