เมนู

เสสกามภเว มนุสฺเสสุ โสตาปนฺนาทโย ตโย ติฏฺฐนฺติ, กามาวจรเทเวสุ โสตาปนฺนา สกทาคามิโน จ, อนาคามิขีณาสวา ปเนตฺถ น ติฏฺฐนฺติฯ กสฺมา? ตญฺหิ ฐานํ ลฬิตชนสฺส อาวาโส, นตฺถิ ตตฺถ เตสํ ปวิเวการหํ ปฏิจฺฉนฺนฏฺฐานญฺจฯ อิติ ตตฺถ ขีณาสโว ปรินิพฺพาติ, อนาคามี จวิตฺวา สุทฺธาวาเส นิพฺพตฺตติฯ กามาวจรเทวโต อุปริ ปน จตฺตาโรปิ อริยา ติฏฺฐนฺติฯ

โสปาสิ กมฺมวาทีติ โสปิ กมฺมวาที อโหสิ, กิริยมฺปิ น ปฏิพาหิตฺถฯ ตญฺหิ เอกนวุติกปฺปมตฺถเก อตฺตานํเยว คเหตฺวา กเถติฯ ตทา กิร มหาสตฺโต ปาสณฺฑปริคฺคณฺหนตฺถํ ปพฺพชิโต ตสฺสปิ ปาสณฺฑสฺส นิปฺผลภาวํ ชานิตฺวา วีริยํ น หาเปสิ, กิริยวาที หุตฺวา สคฺเค นิพฺพตฺตติฯ ตสฺมา เอวมาหฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย

เตวิชฺชวจฺฉสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. อคฺคิวจฺฉสุตฺตวณฺณนา

[187] เอวํ เม สุตนฺติ อคฺคิวจฺฉสุตฺตํฯ ตตฺถ น โข อหนฺติ ปฐมวาเร นาหํ สสฺสตทิฏฺฐิโกติ วทติ, ทุติเย นาหํ อุจฺเฉททิฏฺฐิโกติฯ เอวํ อนฺตานนฺติกาทิวเสน สพฺพวาเรสุ ปฏิกฺเขโป เวทิตพฺโพฯ โหติ จ น จ โหตีติ อยํ ปเนตฺถ เอกจฺจสสฺสตวาโทฯ เนว โหติ น น โหตีติ อยํ อมราวิกฺเขโปติ เวทิตพฺโพฯ

[189] สทุกฺขนฺติ กิเลสทุกฺเขน เจว วิปากทุกฺเขน จ สทุกฺขํฯ สวิฆาตนฺติ เตสํเยว ทฺวินฺนํ วเสน สอุปฆาตกํฯ สอุปายาสนฺติ เตสํเยว วเสน สอุปายาสํฯ สปริฬาหนฺติ เตสํเยว วเสน สปริฬาหํฯ

กิญฺจิ ทิฏฺฐิคตนฺติ กาจิ เอกา ทิฏฺฐิปิ รุจฺจิตฺวา ขมาเปตฺวา คหิตา อตฺถีติ ปุจฺฉติฯ อปนีตนฺติ นีหฏํ อปวิทฺธํฯ ทิฏฺฐนฺติ ปญฺญาย ทิฏฺฐํฯ ตสฺมาติ ยสฺมา ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ อุทยวยํ อทฺทส, ตสฺมาฯ สพฺพมญฺญิตานนฺติ สพฺเพสํ ติณฺณมฺปิ ตณฺหาทิฏฺฐิมานมญฺญิตานํฯ มถิตานนฺติ เตสํเยว เววจนํฯ อิทานิ ตานิ วิภชิตฺวา ทสฺเสนฺโต สพฺพอหํการ-มมํการ-มานานุสยานนฺติ อาหฯ