โส ‘‘อยํ กิเลโส วฑฺฒิตฺวา อปายสํวตฺตนิโก โหตี’’ติ สํเวคํ ชเนตฺวา อาจริยํ อาปุจฺฉิตฺวา วิหารา นิกฺขมฺม มหาสงฺฆรกฺขิตตฺเถรสฺส สนฺติเก ราคปฏิปกฺขํ อสุภกมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา คุมฺพนฺตรํ ปวิสิตฺวา ปํสุกูลจีวรํ สนฺถริตฺวา นิสชฺช อนาคามิมคฺเคน ปญฺจกามคุณิกราคํ ฉินฺทิตฺวา อุฏฺฐาย อาจริยํ วนฺทิตฺวา ปุนทิวเส อุทฺเทสมคฺคํ ปาปุณิฯ เย ปน วตฺตมานุปฺปนฺนา, เตสํ ปฏิปตฺติยา ปหานํ นาม นตฺถิฯ

[16] อิทานิ ‘‘อุปฺปนฺนา จ อาสวา ปหียนฺตี’’ติ อิทเมว ปทํ คเหตฺวา เย เต อาสวา ปหียนฺติ, เตสํ นานปฺปการโต อญฺญมฺปิ ปหานการณํ อาวิกาตุํ เทสนํ วิตฺถาเรนฺโต อตฺถิ, ภิกฺขเว, อาสวา ทสฺสนา ปหาตพฺพาติอาทิมาห ยถา ตํ เทสนาปเภทกุสโล ธมฺมราชาฯ ตตฺถ ทสฺสนา ปหาตพฺพาติ ทสฺสเนน ปหาตพฺพาฯ เอส นโย สพฺพตฺถฯ

ทสฺสนาปหาตพฺพอาสววณฺณนา

[17] อิทานิ ตานิ ปทานิ อนุปุพฺพโต พฺยากาตุกาโม ‘‘กตเม จ, ภิกฺขเว, อาสวา ทสฺสนา ปหาตพฺพา’’ติ ปุจฺฉํ กตฺวา มูลปริยายวณฺณนายํ วุตฺตนเยเนว ‘‘อิธ, ภิกฺขเว, อสฺสุตวา ปุถุชฺชโน’’ติ ปุคฺคลาธิฏฺฐานํ เทสนํ อารภิฯ ตตฺถ มนสิกรณีเย ธมฺเม นปฺปชานาตีติ อาวชฺชิตพฺเพ สมนฺนาหริตพฺเพ ธมฺเม น ปชานาติฯ อมนสิกรณีเยติ ตพฺพิปรีเตฯ เอส นโย เสสปเทสุปิฯ ยสฺมา ปน อิเม ธมฺมา มนสิกรณียา, อิเม อมนสิกรณียาติ ธมฺมโต นิยโม นตฺถิ, อาการโต ปน อตฺถิฯ เยนา อากาเรน มนสิกริยมานา อกุสลุปฺปตฺติปทฏฺฐานา โหนฺติ, เตนากาเรน น มนสิกาตพฺพาฯ เยน กุสลุปฺปตฺติปทฏฺฐานา โหนฺติ, เตนากาเรน มนสิกาตพฺพาฯ ตสฺมา ‘‘ย’สฺส, ภิกฺขเว, ธมฺเม มนสิกโรโต อนุปฺปนฺโน วา กามาสโว’’ติอาทิมาหฯ

ตตฺถ ย’สฺสาติ เย อสฺส อสฺสุตวโต ปุถุชฺชนสฺสฯ มนสิกโรโตติ อาวชฺชยโต สมนฺนาหรนฺตสฺสฯ อนุปฺปนฺโน วา กามาสโวติ เอตฺถ สมุจฺจยตฺโถ วาสทฺโท, น วิกปฺปตฺโถฯ