เมนู

[352] มารสฺส โสตํ เฉตฺวาติ อรหตฺตมคฺเคน มารสฺส ตณฺหาโสตํ เฉตฺวาฯ ปารํ คตาติ มหาอุสภา นทีปารํ วิย สํสารปารํ นิพฺพานํ คตาฯ ปารํ อคมํสูติ มหาอุสภานํ ปารงฺคตกฺขเณ คงฺคาย โสตสฺส ตโย โกฏฺฐาเส อติกฺกมฺม ฐิตา มหาอุสเภ ปารํ ปตฺเต ทิสฺวา เตสํ คตมคฺคํ ปฏิปชฺชิตฺวา ปารํ อคมํสุฯ ปารํ คมิสฺสนฺตีติ จตุมคฺควชฺฌานํ กิเลสานํ ตโย โกฏฺฐาเส เขเปตฺวา ฐิตา อิทานิ อรหตฺตมคฺเคน อวเสสํ ตณฺหาโสตํ เฉตฺวา พลวคาโว วิย นทีปารํ สํสารปารํ นิพฺพานํ คมิสฺสนฺตีติฯ อิมินา นเยน สพฺพวาเรสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ ธมฺมานุสาริโน, สทฺธานุสาริโนติ อิเม ทฺเว ปฐมมคฺคสมงฺคิโนฯ

ชานตาติ สพฺพธมฺเม ชานนฺเตน พุทฺเธนฯ สุปฺปกาสิโตติ สุกถิโตฯ วิวฏนฺติ วิวริตํฯ อมตทฺวารนฺติ อริยมคฺโคฯ นิพฺพานปตฺติยาติ ตทตฺถาย วิวฏํฯ วินฬีกตนฺติ วิคตมานนฬํ กตํฯ เขมํ ปตฺเถถาติ กตฺตุกมฺยตาฉนฺเทน อรหตฺตํ ปตฺเถถ, กตฺตุกามา นิพฺพตฺเตตุกามา โหถาติ อตฺโถฯ ‘‘ปตฺต’ตฺถา’’ติปิ ปาโฐฯ เอวรูปํ สตฺถารํ ลภิตฺวา ตุมฺเห ปตฺตาเยว นามาติ อตฺโถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวฯ ภควา ปน ยถานุสนฺธินาว เทสนํ นิฏฺฐเปสีติฯ

ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย

จูฬโคปาลกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. จูฬสจฺจกสุตฺตวณฺณนา

[353] เอวํ เม สุตนฺติ จูฬสจฺจกสุตฺตํฯ ตตฺถ มหาวเน กูฏาคารสาลายนฺติ มหาวนํ นาม สยํชาตํ อโรปิมํ สปริจฺเฉทํ มหนฺตํ วนํฯ กปิลวตฺถุสามนฺตา ปน มหาวนํ หิมวนฺเตน สห เอกาพทฺธํ อปริจฺเฉทํ หุตฺวา มหาสมุทฺทํ อาหจฺจ ฐิตํฯ อิทํ ตาทิสํ น โหติฯ สปริจฺเฉทํ มหนฺตํ วนนฺติ มหาวนํฯ กูฏาคารสาลา ปน มหาวนํ นิสฺสาย กเต อาราเม กูฏาคารํ อนฺโตกตฺวา หํสวฏฺฏกจฺฉนฺเนน กตา สพฺพาการสมฺปนฺนา พุทฺธสฺส ภควโต คนฺธกุฏิ เวทิตพฺพาฯ