อยญฺหิ มานานุสโย อสฺมีติ ปวตฺตตฺตา ทิฏฺฐิสทิโส โหติ, ตสฺมา เอวํ วุตฺโต ฯ อิมญฺจ อสฺมิมานํ วิตฺถารโต วิญฺญาตุกาเมน ขนฺธิยวคฺเค เขมกสุตฺตํ (สํ. นิ. 3.89) โอโลเกตพฺพนฺติฯ

อวิชฺชํ ปหายาติ วฏฺฏมูลํ อวิชฺชํ ปชหิตฺวาฯ วิชฺชํ อุปฺปาเทตฺวาติ ตสฺสา อวิชฺชาย สมุคฺฆาฏิกํ อรหตฺตมคฺควิชฺชํ อุปฺปาเทตฺวาฯ เอตฺตาวตา อรหตฺตมคฺโค กถิโตฯ ทิฏฺเฐว ธมฺเม ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหตีติ อสฺมิํเยว อตฺตภาเว วฏฺฏทุกฺขสฺส ปริจฺเฉทกโร โหติฯ เอตฺตาวตาปิ โข, อาวุโสติ เทสนํ นิยฺยาเตติ, อิมาย กมฺมปถเทสนาย วุตฺตมนสิการปฺปฏิเวธวเสนปีติ วุตฺตํ โหติฯ เสสํ วุตฺตนยเมวฯ เอวํ อนาคามิมคฺคอรหตฺตมคฺเคหิ เทสนํ นิฏฺฐเปสีติฯ

กุสลกมฺมปถวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อาหารวารวณฺณนา

[90] สาธาวุโสติ โข…เป.… อาคโต อิมํ สทฺธมฺมนฺติ เอวํ อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส กุสลากุสลมุเขน จตุสจฺจเทสนํ สุตฺวา ตํ อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ภาสิตํ ‘‘สาธาวุโส’’ติ อิมินา วจเนน เต ภิกฺขู อภินนฺทิตฺวา อิมสฺเสว วจนสฺส สมุฏฺฐาปเกน จิตฺเตน อนุโมทิตฺวา วจสา สมฺปฏิจฺฉิตฺวา เจตสา สมฺปิยายิตฺวาติ วุตฺตํ โหติฯ อิทานิ ยสฺมา เถโร นานปฺปกาเรน จตุสจฺจเทสนํ เทเสตุํ ปฏิพโล, ยถาห ‘‘สาริปุตฺโต, ภิกฺขเว, ปโหติ จตฺตาริ อริยสจฺจานิ วิตฺถาเรน อาจิกฺขิตุํ เทเสตุ’’นฺติ ยสฺมา วา อุตฺตริมฺปิ เทเสตุกาโมว หุตฺวา ‘‘เอตฺตาวตาปิ โข’’ติ อวจ, ตสฺมา อปเรนปิ นเยน สจฺจเทสนํ โสตุกามา เต ภิกฺขู อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ อุตฺตริํ ปญฺหํ อปุจฺฉิํสุฯ เตน สยเมว ปุจฺฉิตฺวา วิสฺสชฺชิตปญฺหโต อุตฺตริํ สิยา โข ปนาวุโส, อญฺโญปิ ปริยาโย ภเวยฺย อญฺญมฺปิ การณนฺติ อิมินา นเยน อญฺญํ อติเรกํ ปญฺหํ ปุจฺฉิํสุ, ปุริมปญฺหสฺส วา อุปริภาเค ปุจฺฉิํสูติ วุตฺตํ โหติฯ อถ เนสํ พฺยากรมาโน เถโร สิยา, อาวุโสติอาทิมาหฯ ตตฺถายํ อนุตฺตานปทวณฺณนา, อาหารนฺติ ปจฺจยํฯ ปจฺจโย หิ อาหรติ อตฺตโน ผลํ, ตสฺมา ‘‘อาหาโร’’ติ วุจฺจติฯ