8. สลฺเลขสุตฺตวณฺณนา

[81] เอวํ เม สุตนฺติ สลฺเลขสุตฺตํฯ ตตฺถ มหาจุนฺโทติ ตสฺส เถรสฺส นามํฯ สายนฺหสมยนฺติ สายนฺหกาเลฯ ปฏิสลฺลานา วุฏฺฐิโตติ เอตฺถ ปฏิสลฺลานนฺติ เตหิ เตหิ สตฺตสงฺขาเรหิ ปฏินิวตฺติตฺวา สลฺลานํ นิลียนํ, เอกีภาโว ปวิเวโกติ วุตฺตํ โหติฯ โย ตโต วุฏฺฐิโต, โส ปฏิสลฺลานา วุฏฺฐิโต นาม โหติฯ อยํ ปน ยสฺมา ปฏิสลฺลานานํ อุตฺตมโต ผลสมาปตฺติโต วุฏฺฐาสิ, ตสฺมา ‘‘ปฏิสลฺลานา วุฏฺฐิโต’’ติ วุตฺโตฯ ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวาติ สมทสนขุชฺชลวิภูสิเตน สิรสา ภควนฺตํ สกฺกจฺจํ วนฺทิตฺวา, อภิวาทาเปตฺวา วา ‘‘สุขี ภว, จุนฺทา’’ติ เอวํ วจีเภทํ การาเปตฺวา, ภควา ปน กิร วนฺทิโต สมาโน สุวณฺณทุนฺทุภิสทิสํ คีวํ ปคฺคยฺห กณฺณสุขํ เปมนิยํ อมตาภิเสกสทิสํ พฺรหฺมโฆสํ นิจฺฉาเรนฺโต ‘‘สุขี โหหี’’ติ ตสฺส ตสฺส นามํ คเหตฺวา วทติ, เอตํ อาจิณฺณํ ตถาคตานํฯ ตตฺริทํ สาธกสุตฺตํ, ‘‘สกฺโก, ภนฺเต, เทวานมินฺโท สามจฺโจ สปริชโน ภควโต ปาเท สิรสา วนฺทตีติ, สุขี โหตุ ปญฺจสิข สกฺโก เทวานมินฺโท สามจฺโจ สปริชโน, สุขกามา หิ เทวา มนุสฺสา อสุรา นาคา คนฺธพฺพา, เย จญฺเญ สนฺติ ปุถุกายา’’ติฯ เอวญฺจ ปน ตถาคตา เอวรูเป มเหสกฺเข ยกฺเข อภิวทนฺตีติฯ

ยา อิมาติ อิทานิ วตฺตพฺพาภิมุขํ กโรนฺโต วิย อาหฯ อเนกวิหิตาติ นานปฺปการาฯ ทิฏฺฐิโยติ มิจฺฉาทิฏฺฐิโย ฯ โลเก อุปฺปชฺชนฺตีติ สตฺเตสุ ปาตุภวนฺติฯ อตฺตวาทปฺปฏิสํยุตฺตาติ ‘‘รูปํ อตฺตโต สมนุปสฺสตี’’ติอาทินยปฺปวตฺเตน อตฺตวาเทน ปฏิสํยุตฺตา, ตา วีสติ ภวนฺติฯ โลกวาทปฺปฏิสํยุตฺตาติ ‘‘สสฺสโต อตฺตา จ โลโก จา’’ติอาทินยปฺปวตฺเตน โลกวาเทน ปฏิสํยุตฺตา, ตา อฏฺฐ โหนฺติ สสฺสโต, อสสฺสโต, สสฺสโต จ อสสฺสโต จ, เนว สสฺสโต นาสสฺสโต, อนฺตวา, อนนฺตวา, อนฺตวา จ อนนฺตวา จ, เนวนฺตวา นานนฺตวา อตฺตา จ โลโก จาติ เอวํ ปวตฺตตฺตาฯ

อาทิเมวาติอาทีสุ อยมตฺโถ กิํ นุ โข ภนฺเต อาทิเมว มนสิกโรนฺตสฺส อปฺปตฺวาปิ โสตาปตฺติมคฺคํ วิปสฺสนามิสฺสกปฐมมนสิการเมว มนสิกโรนฺตสฺส ภิกฺขุโน เอวเมตาสํ เอตฺตเกเนว อุปาเยน เอตาสํ ทิฏฺฐีนํ ปหานญฺจ ปฏินิสฺสคฺโค จ โหตีติฯ อิทญฺจ เถโร อตฺตนา อนธิมานิโกปิ สมาโน อธิมานิกานํ อธิมานปฺปหานตฺถํ อธิมานิโก วิย หุตฺวา ปุจฺฉตีติ เวทิตพฺโพฯ อปเร ปนาหุ ‘‘เถรสฺส อนฺเตวาสิกา อาทิมนสิกาเรเนว ทิฏฺฐีนํ สมุจฺเฉทปฺปหานํ โหตีติ เอวํสญฺญิโนปิ, สมาปตฺติวิหารา สลฺเลขวิหาราติ เอวํสญฺญิโนปิ อตฺถิฯ โส เตสํ อตฺถาย ภควนฺตํ ปุจฺฉตี’’ติฯ

[82] อถสฺส ภควา ตาสํ ทิฏฺฐีนํ ปหานูปายํ ทสฺเสนฺโต ยา อิมาติอาทิมาหฯ ตตฺถ ยตฺถ เจตา ทิฏฺฐิโย อุปฺปชฺชนฺตีติอาทิ ปญฺจกฺขนฺเธ สนฺธาย วุตฺตํฯ เอเตสุ หิ เอตา ทิฏฺฐิโย อุปฺปชฺชนฺติฯ ยถาห ‘‘รูเป โข, ภิกฺขเว, สติ รูปํ อภินิวิสฺส เอวํ ทิฏฺฐิ อุปฺปชฺชติ, โส อตฺตา โส โลโก โส เปจฺจ ภวิสฺสามิ นิจฺโจ ธุโว สสฺสโต อวิปริณามธมฺโม’’ติ (สํ. นิ. 3.152) วิตฺถาโรฯ อารมฺมณวเสน ปน เอกวจนํ กตฺวา ยตฺถ จาติ อาห, ยสฺมิํ อารมฺมเณ อุปฺปชฺชนฺตีติ วุตฺตํ โหติฯ เอตฺถ จ อุปฺปชฺชนฺติ อนุเสนฺติ สมุทาจรนฺตีติ อิเมสํ เอวํ นานากรณํ เวทิตพฺพํฯ ชาติวเสน หิ อชาตา ชายมานา อุปฺปชฺชนฺตีติ วุจฺจนฺติฯ