อสมฺโมหวิหารวณฺณนา

[50] เอวํ ภิํสนเกสุปิ ฐาเนสุ อตฺตโน ภยเภรวาภาวํ ทสฺเสตฺวา อิทานิ ฌายีนํ สมฺโมหฏฺฐาเนสุ อตฺตโน อสมฺโมหวิหารํ ทสฺเสตุํ สนฺติ โข ปน, พฺราหฺมณาติอาทิมาหฯ

ตตฺถ สนฺตีติ อตฺถิ สํวิชฺชนฺติ อุปลพฺภนฺติฯ รตฺติํเยว สมานนฺติ รตฺติํเยว สนฺตํ, ทิวาติ สญฺชานนฺตีติ ‘‘ทิวโส อย’’นฺติ สญฺชานนฺติฯ ทิวาเยว สมานนฺติ ทิวสํเยว สนฺตํฯ รตฺตีติ สญฺชานนฺตีติ ‘‘รตฺติ อย’’นฺติ สญฺชานนฺติฯ กสฺมา ปเนเต เอวํสญฺญิโน โหนฺตีติฯ วุฏฺฐานโกสลฺลาภาวโต วา สกุณรุตโต วาฯ กถํ? อิเธกจฺโจ โอทาตกสิณลาภี ทิวา ปริกมฺมํ กตฺวา ทิวา สมาปนฺโน ทิวาเยว วุฏฺฐหามีติ มนสิการํ อุปฺปาเทติ, โน จ โข อทฺธานปริจฺเฉเท กุสโล โหติฯ โส ทิวสํ อติกฺกมิตฺวา รตฺติภาเค วุฏฺฐาติฯ โอทาตกสิณผรณวเสน จสฺส วิสทํ โหติ วิภูตํ สุวิภูตํฯ โส, ทิวา วุฏฺฐหามีติ อุปฺปาทิตมนสิการตาย โอทาตกสิณผรณวิสทวิภูตตาย จ รตฺติํเยว สมานํ ทิวาติ สญฺชานาติฯ อิธ ปเนกจฺโจ นีลกสิณลาภี รตฺติํ ปริกมฺมํ กตฺวา รตฺติํ สมาปนฺโน รตฺติํเยว วุฏฺฐหามีติ มนสิการํ อุปฺปาเทติ, โน จ โข อทฺธานปริจฺเฉเท กุสโล โหติฯ โส รตฺติํ อติกฺกมิตฺวา ทิวสภาเค วุฏฺฐาติฯ นีลกสิณผรณวเสน จสฺส อวิสทํ โหติ อวิภูตํฯ โส รตฺติํ วุฏฺฐหามีติ อุปฺปาทิตมนสิการตาย นีลกสิณผรณาวิสทาวิภูตตาย จ ทิวาเยว สมานํ รตฺตีติ สญฺชานาติฯ เอวํ ตาว วุฏฺฐานโกสลฺลาภาวโต เอวํสญฺญิโน โหนฺติฯ

สกุณรุตโต ปน อิเธกจฺโจ อนฺโตเสนาสเน นิสินฺโน โหติฯ อถ ทิวา รวนกสกุณา กากาทโย จนฺทาโลเกน ทิวาติ มญฺญมานา รตฺติํ รวนฺติ, อญฺเญหิ วา การเณหิฯ โส เตสํ สทฺทํ สุตฺวา รตฺติํเยว สมานํ ทิวาติ สญฺชานาติฯ อิธ ปเนกจฺโจ ปพฺพตนฺตเร คมฺภีราย ฆนวนปฺปฏิจฺฉนฺนาย คิริคุหาย สตฺตาหวทฺทลิกาย วตฺตมานาย อนฺตรหิตสูริยาโลเก กาเล นิสินฺโน โหติฯ อถ รตฺติํ รวนกสกุณา อุลูกาทโย มชฺฌนฺหิกสมเยปิ ตตฺถ ตตฺถ สมนฺธกาเร นิลีนา รตฺติสญฺญาย วา อญฺเญหิ วา การเณหิ รวนฺติฯ โส เตสํ สทฺทํ สุตฺวา ทิวาเยว สมานํ รตฺตีติ สญฺชานาติฯ เอวํ สกุณรุตโต เอวํสญฺญิโน โหนฺตีติฯ