นจิรํ ตถาคตสฺส ปรินิพฺพานํ ภวิสฺสติฯ อิโต ติณฺณํ มาสานํ อจฺจเยน ตถาคโต ปรินิพฺพายิสฺสตี’’ติฯ อิทมโวจ ภควา, อิทํ วตฺวาน สุคโต อถาปรํ เอตทโวจ สตฺถา [อิโต ปรํ สฺยามโปตฺถเก เอวํปิ ปาโฐ ทิสฺสติ –§ทหราปิ จ เย วุทฺธา, เย พาลา เย จ ปณฺฑิตาฯ§อฑฺฒาเจว ทลิทฺทา จ, สพฺเพ มจฺจุปรายนาฯ§ยถาปิ กุมฺภการสฺส, กตํ มตฺติกภาชนํฯ§ขุทฺทกญฺจ มหนฺตญฺจ, ยญฺจ ปกฺกํ ยญฺจ อามกํฯ§สพฺพํ เภทปริยนฺตํ, เอวํ มจฺจาน ชีวิตํฯ§อถาปรํ เอตทโวจ สตฺถา]ฯ –

‘‘ปริปกฺโก วโย มยฺหํ, ปริตฺตํ มม ชีวิตํ;

ปหาย โว คมิสฺสามิ, กตํ เม สรณมตฺตโนฯ

‘‘อปฺปมตฺตา สตีมนฺโต, สุสีลา โหถ ภิกฺขโว;

สุสมาหิตสงฺกปฺปา, สจิตฺตมนุรกฺขถฯ

‘‘โย อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย, อปฺปมตฺโต วิหสฺสติ;

ปหาย ชาติสํสารํ, ทุกฺขสฺสนฺตํ กริสฺสตี’’ติ [วิหริสฺสติ (สฺยา.), วิเหสฺสติ (สี.)]ฯ

ตติโย ภาณวาโรฯ

นาคาปโลกิตํ

[186] อถ โข ภควา ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย เวสาลิํ ปิณฺฑาย ปาวิสิฯ เวสาลิยํ ปิณฺฑาย จริตฺวา ปจฺฉาภตฺตํ ปิณฺฑปาตปฺปฏิกฺกนฺโต นาคาปโลกิตํ เวสาลิํ อปโลเกตฺวา อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ อามนฺเตสิ – ‘‘อิทํ ปจฺฉิมกํ, อานนฺท, ตถาคตสฺส เวสาลิยา ทสฺสนํ ภวิสฺสติฯ อายามานนฺท, เยน ภณฺฑคาโม [ภณฺฑุคาโม (ก.)] เตนุปสงฺกมิสฺสามา’’ติฯ ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ติ โข อายสฺมา อานนฺโท ภควโต ปจฺจสฺโสสิฯ