ฌายีติ อารมฺมณลกฺขณูปนิชฺฌานวเสน ฌายีฯ สติมาติ จิรกตาทิอนุสฺสรณสมตฺถาย สติยา สมนฺนาคโตฯ

กลฺยาณปฏิภาโนติ วากฺกรณสมฺปนฺโน เจว โหติ ปฏิภานสมฺปนฺโน จฯ ยุตฺตปฏิภาโน โข ปน โหติ โน มุตฺตปฏิภาโนฯ สีลสมาจารสฺมิญฺหิ ฐิตภิกฺขุ มุตฺตปฏิภาโน น โหติ, ยุตฺตปฏิภาโน ปน โหติ วงฺคีสตฺเถโร วิยฯ คติมาติ คมนสมตฺถาย ปญฺญาย สมนฺนาคโตฯ ธิติมาติ ธารณสมตฺถาย ปญฺญาย สมนฺนาคโตฯ มติมาติ เอตฺถ ปน มตีติ ปญฺญาย นามเมว, ตสฺมา ปญฺญวาติ อตฺโถฯ อิติ ตีหิปิ อิเมหิ ปเทหิ ปญฺญาว กถิตาฯ ตตฺถ เหฏฺฐา สมณธมฺมกรณวีริยํ กถิตํ, อิธ พุทฺธวจนคณฺหนวีริยํฯ ตถา เหฏฺฐา วิปสฺสนาปญฺญา กถิตา, อิธ พุทฺธวจนคณฺหนปญฺญาฯ น จ กาเมสุ คิทฺโธติ วตฺถุกามกิเลสกาเมสุ อคิทฺโธฯ สโต จ นิปโก จาติ อภิกฺกนฺตปฏิกฺกนฺตาทีสุ สตฺตสุ ฐาเนสุ สติยา เจว ญาเณน จ สมนฺนาคโต จรตีติ อตฺโถฯ เนปกฺกนฺติ ปญฺญา, ตาย สมนฺนาคตตฺตา นิปโกติ วุตฺโตฯ เสสมิธาปิ ปุริมนเยเนว โยเชตพฺพํฯ

อนุสาสนวิธาทิวณฺณนา

[154] ปจฺจตฺตํ โยนิโส มนสิการาติ อตฺตโน อุปายมนสิกาเรนฯ ยถานุสิฏฺฐํ ตถา ปฏิปชฺชมาโนติ ยถา มยา อนุสิฏฺฐํ อนุสาสนี ทินฺนา, ตถา ปฏิปชฺชมาโนฯ ติณฺณํ สํโยชนานํ ปริกฺขยาติอาทิ วุตฺตตฺถเมวฯ เสสมิธาปิ ปุริมนเยเนว โยเชตพฺพํฯ

[155] ปรปุคฺคลวิมุตฺติญาเณติ โสตาปนฺนาทีนํ ปรปุคฺคลานํ เตน เตน มคฺเคน กิเลสวิมุตฺติญาเณฯ เสสมิธาปิ ปุริมนเยเนว โยเชตพฺพํฯ

[156] อมุตฺราสิํ เอวํนาโมติ เอโก ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรนฺโต นามโคตฺตํ ปริยาทิยมาโน คจฺฉติฯ เอโก สุทฺธขนฺเธเยว อนุสฺสรติ, เอโก หิ สกฺโกติ, เอโก น สกฺโกติฯ ตตฺถ โย สกฺโกติ, ตสฺส วเสน อคฺคเหตฺวา อสกฺโกนฺตสฺส วเสน คหิตํฯ อสกฺโกนฺโต ปน กิํ กโรติ? สุทฺธขนฺเธเยว อนุสฺสรนฺโต คนฺตฺวา อเนกชาติสตสหสฺสมตฺถเก ฐตฺวา นามโคตฺตํ ปริยาทิยมาโน โอตรติฯ