โน เจ กเถติ, สมณํ โคตมํ มุสาวาเทน นิคฺคณฺหิสฺสามี’’ติ อิมินา การเณน อุปสงฺกมิฯ อาโกเฏสีติ ปหริฯ ชานามิ อาวุโสติ มตสรีรํ อุฏฺฐหิตฺวา กเถตุํ สมตฺถํ นาม นตฺถิ, อิทํ กถํ กเถสีติ? พุทฺธานุภาเวนฯ ภควา กิร โกรกฺขตฺติยํ อสุรโยนิโต อาเนตฺวา สรีเร อธิโมเจตฺวา กถาเปสิฯ ตเมว วา สรีรํ กถาเปสิ, อจินฺเตยฺโย หิ พุทฺธวิสโยฯ

[10] ตเถว ตํ วิปากนฺติ ตสฺส วจนสฺส วิปากํ ตเถว, อุทาหุ โนติ ลิงฺควิปลฺลาโส กโต, ตเถว โส วิปาโกติ อตฺโถฯ เกจิ ปน ‘‘วิปกฺก’’นฺติปิ ปฐนฺติ, นิพฺพตฺตนฺติ อตฺโถฯ

เอตฺถ ฐตฺวา ปาฏิหาริยานิ สมาเนตพฺพานิฯ สพฺพาเนว เหตานิ ปญฺจ ปาฏิหาริยานิ โหนฺติฯ ‘‘สตฺตเม ทิวเส มริสฺสตี’’ติ วุตฺตํ, โส ตเถว มโต, อิทํ ปฐมํ ปาฏิหาริยํฯ ‘‘อลสเกนา’’ติ วุตฺตํ, อลสเกเนว มโต, อิทํ ทุติยํฯ ‘‘กาลกญฺจิเกสุ นิพฺพตฺติสฺสตี’’ติ วุตฺตํ, ตตฺเถว นิพฺพตฺโต, อิทํ ตติยํฯ ‘‘พีรณตฺถมฺพเก สุสาเน ฉฑฺเฑสฺสนฺตี’’ติ วุตฺตํ, ตตฺเถว ฉฑฺฑิโต , อิทํ จตุตฺถํฯ ‘‘นิพฺพตฺตฏฺฐานโต อาคนฺตฺวา สุนกฺขตฺเตน สทฺธิํ กเถสฺสตี’’ติ วุตฺโต, โส กเถสิเยว, อิทํ ปญฺจมํ ปาฏิหาริยํฯ

อเจลกฬารมฏฺฏกวตฺถุวณฺณนา

[11] กฬารมฏฺฏโกติ นิกฺขนฺตทนฺตมตฺตโกฯ นามเมว วา ตสฺเสตํฯ ลาภคฺคปฺปตฺโตติ ลาภคฺคํ ปตฺโต, อคฺคลาภํ ปตฺโตติ วุตฺตํ โหติฯ ยสคฺคปฺปตฺโตติ ยสคฺคํ อคฺคปริวารํ ปตฺโตฯ วตปทานีติ วตานิเยว, วตโกฏฺฐาสา วาฯ สมตฺตานีติ คหิตานิฯ สมาทินฺนานีติ ตสฺเสว เววจนํฯ ปุรตฺถิเมน เวสาลินฺติ เวสาลิโต อวิทูเร ปุรตฺถิมาย ทิสายฯ เจติยนฺติ ยกฺขเจติยฏฺฐานํฯ เอส นโย สพฺพตฺถฯ

[12] เยน อเจลโกติ ภควโต วตฺตํ กตฺวา เยน อเจโล กฬารมฏฺฏโก เตนุปสงฺกมิฯ ปญฺหํ อปุจฺฉีติ คมฺภีรํ ติลกฺขณาหตํ ปญฺหํ ปุจฺฉิฯ น สมฺปายาสีติ น สมฺมา ญาณคติยา ปายาสิ, อนฺโธ วิย วิสมฏฺฐาเน ตตฺถ ตตฺเถว ปกฺขลิฯ เนว อาทิํ, น ปริโยสานมทฺทสฯ