อปกฺกเมวาติ อปกฺกมิเยว, อปกฺกนฺโต วา จุโตติ อตฺโถฯ ยถา ตํ อาปายิโกติ ยถา อปาเย นิพฺพตฺตนารโห สตฺโต อปกฺกเมยฺย, เอวเมว อปกฺกมีติ อตฺโถฯ

โกรกฺขตฺติยวตฺถุวณฺณนา

[7] เอกมิทาหนฺติ อิมินา กิํ ทสฺเสติ? อิทํ สุตฺตํ ทฺวีหิ ปเทหิ อาพทฺธํ อิทฺธิปาฏิหาริยํ น กโรตีติ จ อคฺคญฺญํ น ปญฺญเปตีติ จฯ ตตฺถ ‘‘อคฺคญฺญํ น ปญฺญเปตี’’ติ อิทํ ปทํ สุตฺตปริโยสาเน ทสฺเสสฺสติฯ ‘‘ปาฏิหาริยํ น กโรตี’’ติ อิมสฺส ปน ปทสฺส อนุสนฺธิทสฺสนวเสน อยํ เทสนา อารทฺธาฯ

ตตฺถ เอกมิทาหนฺติ เอกสฺมิํ อหํฯ สมยนฺติ สมเย, เอกสฺมิํ กาเล อหนฺติ อตฺโถฯ ถูลูสูติ ถูลู นาม ชนปโท, ตตฺถ วิหรามิฯ อุตฺตรกา นามาติ อิตฺถิลิงฺควเสน อุตฺตรกาติ เอวํนามโก ถูลูนํ ชนปทสฺส นิคโม, ตํ นิคมํ โคจรคามํ กตฺวาติ อตฺโถฯ อเจโลติ นคฺโคฯ โกรกฺขตฺติโยติ อนฺโตวงฺกปาโท ขตฺติโยฯ กุกฺกุรวติโกติ สมาทินฺนกุกฺกุรวโต สุนโข วิย ฆายิตฺวา ขาทติ, อุทฺธนนฺตเร นิปชฺชติ, อญฺญมฺปิ สุนขกิริยเมว กโรติฯ จตุกฺกุณฺฑิโกติ จตุสงฺฆฏฺฏิโต ทฺเว ชาณูนิ ทฺเว จ กปฺปเร ภูมิยํ ฐเปตฺวา วิจรติฯ ฉมานิกิณฺณนฺติ ภูมิยํ นิกิณฺณํ ปกฺขิตฺตํ ฐปิตํฯ ภกฺขสนฺติ ภกฺขํ ยํกิญฺจิ ขาทนียํ โภชนียํฯ มุเขเนวาติ หตฺเถน อปรามสิตฺวา ขาทนียํ มุเขเนว ขาทติ, โภชนียมฺปิ มุเขเนว ภุญฺชติฯ สาธุรูโปติ สุนฺทรรูโปฯ อยํ สมโณติ อยํ อรหตํ สมโณ เอโกติฯ ตตฺถ วตาติ ปตฺถนตฺเถ นิปาโตฯ เอวํ กิรสฺส ปตฺถนา อโหสิ ‘‘อิมินา สมเณน สทิโส อญฺโญ สมโณ นาม นตฺถิ, อยญฺหิ อปฺปิจฺฉตาย วตฺถํ น นิวาเสติ, ‘เอส ปปญฺโจ’ติ มญฺญมาโน ภิกฺขาภาชนมฺปิ น ปริหรติ, ฉมานิกิณฺณเมว ขาทติ, อยํ สมโณ นามฯ มยํ ปน กิํ สมณา’’ติ? เอวํ สพฺพญฺญุพุทฺธสฺส ปจฺฉโต จรนฺโตว อิมํ ปาปกํ วิตกฺกํ วิตกฺเกสิฯ