11. ทสุตฺตรสุตฺตวณฺณนา

[350] เอวํ เม สุตนฺติ ทสุตฺตรสุตฺตํฯ ตตฺรายํ อปุพฺพปทวณฺณนา – อาวุโส ภิกฺขเวติ สาวกานํ อาลปนเมตํฯ พุทฺธา หิ ปริสํ อามนฺตยมานา ‘ภิกฺขเว’ติ วทนฺติฯ สาวกา สตฺถารํ อุจฺจฏฺฐาเน ฐเปสฺสามาติ สตฺถุ อาลปเนน อนาลปิตฺวา อาวุโสติ อาลปนฺติฯ เต ภิกฺขูติ เต ธมฺมเสนาปติํ ปริวาเรตฺวา นิสินฺนา ภิกฺขูฯ เก ปน เต ภิกฺขูติ? อนิพทฺธวาสา ทิสาคมนียา ภิกฺขูฯ พุทฺธกาเล ทฺเว วาเร ภิกฺขู สนฺนิปตนฺติ – อุปกฏฺฐวสฺสูปนายิกกาเล จ ปวารณกาเล จฯ อุปกฏฺฐวสฺสูปนายิกาย ทสปิ วีสติปิ ติํสมฺปิ จตฺตาลีสมฺปิ ปญฺญาสมฺปิ ภิกฺขู วคฺคา วคฺคา กมฺมฏฺฐานตฺถาย อาคจฺฉนฺติฯ ภควา เตหิ สทฺธิํ สมฺโมทิตฺวา กสฺมา, ภิกฺขเว, อุปกฏฺฐาย วสฺสูปนายิกาย วิจรถาติ ปุจฺฉติฯ อถ เต ‘‘ภควา กมฺมฏฺฐานตฺถํ อาคตมฺห, กมฺมฏฺฐานํ โน เทถา’’ติ ยาจนฺติฯ

สตฺถา เตสํ จริยวเสน ราคจริตสฺส อสุภกมฺมฏฺฐานํ เทติฯ โทสจริตสฺส เมตฺตากมฺมฏฺฐานํ, โมหจริตสฺส อุทฺเทโส ปริปุจฺฉา – ‘กาเลน ธมฺมสฺสวนํ, กาเลน ธมฺมสากจฺฉา, อิทํ ตุยฺหํ สปฺปาย’นฺติ อาจิกฺขติฯ วิตกฺกจริตสฺส อานาปานสฺสติกมฺมฏฺฐานํ เทติฯ สทฺธาจริตสฺส ปสาทนียสุตฺตนฺเต พุทฺธสุโพธิํ ธมฺมสุธมฺมตํ สงฺฆสุปฺปฏิปตฺติญฺจ ปกาเสติฯ ญาณจริตสฺส อนิจฺจตาทิปฏิสํยุตฺเต คมฺภีเร สุตฺตนฺเต กเถติฯ เต กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา สเจ สปฺปายํ โหติ, ตตฺเถว วสนฺติฯ โน เจ โหติ, สปฺปายํ เสนาสนํ ปุจฺฉิตฺวา คจฺฉนฺติฯ เต ตตฺถ วสนฺตา เตมาสิกํ ปฏิปทํ คเหตฺวา ฆเฏตฺวา วายมนฺตา โสตาปนฺนาปิ โหนฺติ สกทาคามิโนปิ อนาคามิโนปิ อรหนฺโตปิฯ

ตโต วุตฺถวสฺสา ปวาเรตฺวา สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา ‘‘ภควา อหํ ตุมฺหากํ สนฺติเก กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา โสตาปตฺติผลํ ปตฺโต…เป.… อหํ อคฺคผลํ อรหตฺต’’นฺติ ปฏิลทฺธคุณํ อาโรเจนฺติฯ ตตฺถ อิเม ภิกฺขู อุปกฏฺฐาย วสฺสูปนายิกาย อาคตาฯ