อาปทาสุ ภวิสฺสตีติ กุลานญฺหิ น สพฺพกาลํ เอกสทิสํ วตฺตติ, กทาจิ ราชาทิวเสน อาปทาปิ อุปฺปชฺชนฺติ, ตสฺมา เอวํ อาปทาสุ อุปฺปนฺนาสุ ภวิสฺสตีติ ‘‘เอกํ โกฏฺฐาสํ นิธาเปยฺยา’’ติ อาห ฯ อิเมสุ ปน จตูสุ โกฏฺฐาเสสุ กตรโกฏฺฐาสํ คเหตฺวา กุสลํ กาตพฺพนฺติ? ‘‘โภเค ภุญฺเชยฺยา’’ติ วุตฺตโกฏฺฐาสํฯ ตโต คณฺหิตฺวา ภิกฺขูนมฺปิ กปณทฺธิกาทีนมฺปิ ทาตพฺพํ, เปสการนฺหาปิตาทีนมฺปิ เวตนํ ทาตพฺพํฯ

ฉทฺทิสาปฏิจฺฉาทนกณฺฑวณฺณนา

[266] อิติ ภควา เอตฺตเกน กถามคฺเคน เอวํ คหปติปุตฺตสฺส อริยสาวโก จตูหิ การเณหิ อกุสลํ ปหาย ฉหิ การเณหิ โภคานํ อปายมุขํ วชฺเชตฺวา โสฬส มิตฺตานิ เสวนฺโต ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา ทารภรณํ กโรนฺโต ธมฺมิเกน อาชีเวน ชีวติ, เทวมนุสฺสานญฺจ อนฺตเร อคฺคิกฺขนฺโธ วิย วิโรจตีติ วชฺชนียธมฺมวชฺชนตฺถํ เสวิตพฺพธมฺมเสวนตฺถญฺจ โอวาทํ ทตฺวา อิทานิ นมสฺสิตพฺพา ฉ ทิสา ทสฺเสนฺโต กถญฺจ คหปติปุตฺตาติอาทิมาหฯ

ตตฺถ ฉทฺทิสาปฏิจฺฉาทีติ ยถา ฉหิ ทิสาหิ อาคมนภยํ น อาคจฺฉติ, เขมํ โหติ นิพฺภยํ เอวํ วิหรนฺโต ‘‘ฉทฺทิสาปฏิจฺฉาที’’ติ วุจฺจติฯ ‘‘ปุรตฺถิมา ทิสา มาตาปิตโร เวทิตพฺพา’’ติอาทีสุ มาตาปิตโร ปุพฺพุปการิตาย ปุรตฺถิมา ทิสาติ เวทิตพฺพาฯ อาจริยา ทกฺขิเณยฺยตาย ทกฺขิณา ทิสาติฯ ปุตฺตทารา ปิฏฺฐิโต อนุพนฺธนวเสน ปจฺฉิมา ทิสาติฯ มิตฺตามจฺจา ยสฺมา โส มิตฺตามจฺเจ นิสฺสาย เต เต ทุกฺขวิเสเส อุตฺตรติ, ตสฺมา อุตฺตรา ทิสาติฯ ทาสกมฺมกรา ปาทมูเล ปติฏฺฐานวเสน เหฏฺฐิมา ทิสาติฯ สมณพฺราหฺมณา คุเณหิ อุปริ ฐิตภาเวน อุปริมา ทิสาติ เวทิตพฺพาฯ

[267] ภโต เน ภริสฺสามีติ อหํ มาตาปิตูหิ ถญฺญํ ปาเยตฺวา หตฺถปาเท วฑฺเฒตฺวา มุเขน สิงฺฆาณิกํ อปเนตฺวา นหาเปตฺวา มณฺเฑตฺวา ภโต ภริโต ชคฺคิโต, สฺวาหํ อชฺช เต มหลฺลเก ปาทโธวนนฺหาปนยาคุภตฺตทานาทีหิ ภริสฺสามิฯ

กิจฺจํ เนสํ กริสฺสามีติ อตฺตโน กมฺมํ ฐเปตฺวา มาตาปิตูนํ ราชกุลาทีสุ อุปฺปนฺนํ กิจฺจํ คนฺตฺวา กริสฺสามิฯ กุลวํสํ สณฺฐเปสฺสามีติ มาตาปิตูนํ สนฺตกํ เขตฺตวตฺถุหิรญฺญสุวณฺณาทิํ อวินาเสตฺวา รกฺขนฺโตปิ กุลวํสํ สณฺฐเปติ นามฯ