ภยสฺส กิจฺจํ กโรตีติ อตฺตโน ภเย อุปฺปนฺเน ตสฺส ทาโส วิย หุตฺวา ตํ ตํ กิจฺจํ กโรติ, อยํ สพฺพทา น กโรติ, ภเย อุปฺปนฺเน กโรติ, น เปเมนาติ อมิตฺโต นาม ชาโตฯ เสวติ อตฺถการณาติ มิตฺตสนฺถววเสน น เสวติ, อตฺตโน อตฺถเมว ปจฺจาสีสนฺโต เสวติฯ

[256] อตีเตน ปฏิสนฺถรตีติ สหาเย อาคเต ‘‘หิยฺโย วา ปเร วา น อาคโตสิ, อมฺหากํ อิมสฺมิํ วาเร สสฺสํ อติวิย นิปฺผนฺนํ, พหูนิ สาลิยวพีชาทีนิ ฐเปตฺวา มคฺคํ โอโลเกนฺตา นิสีทิมฺห, อชฺช ปน สพฺพํ ขีณ’’นฺติ เอวํ อตีเตน สงฺคณฺหาติฯ อนาคเตนาติ ‘‘อิมสฺมิํ วาเร อมฺหากํ สสฺสํ มนาปํ ภวิสฺสติ, ผลภารภริตา สาลิอาทโย, สสฺสสงฺคเห กเต ตุมฺหากํ สงฺคหํ กาตุํ สมตฺถา ภวิสฺสามา’’ติ เอวํ อนาคเตน สงฺคณฺหาติฯ นิรตฺถเกนาติ หตฺถิกฺขนฺเธ วา อสฺสปิฏฺเฐ วา นิสินฺโน สหายํ ทิสฺวา ‘‘เอหิ, โภ, อิธ นิสีทา’’ติ วทติฯ มนาปํ สาฏกํ นิวาเสตฺวา ‘‘สหายกสฺส วต เม อนุจฺฉวิโก อญฺโญ ปน มยฺหํ นตฺถี’’ติ วทติ, เอวํ นิรตฺถเกน สงฺคณฺหาติ นามฯ ปจฺจุปฺปนฺเนสุ กิจฺเจสุ พฺยสนํ ทสฺเสตีติ ‘‘สกเฏน เม อตฺโถ’’ติ วุตฺเต ‘‘จกฺกมสฺส ภินฺนํ, อกฺโข ฉินฺโน’’ติอาทีนิ วทติฯ

[257] ปาปกมฺปิสฺส อนุชานาตีติ ปาณาติปาตาทีสุ ยํกิญฺจิ กโรมาติ วุตฺเต ‘‘สาธุ สมฺม กโรมา’’ติ อนุชานาติฯ กลฺยาเณปิ เอเสว นโยฯ สหาโย โหตีติ ‘‘อสุกฏฺฐาเน สุรํ ปิวนฺติ, เอหิ ตตฺถ คจฺฉามา’’ติ วุตฺเต สาธูติ คจฺฉติฯ เอส นโย สพฺพตฺถฯ อิติ วิญฺญายาติ ‘‘มิตฺตปติรูปกา เอเต’’ติ เอวํ ชานิตฺวาฯ

สุหทมิตฺตาทิวณฺณนา

[260] เอวํ น เสวิตพฺเพ ปาปมิตฺเต ทสฺเสตฺวา อิทานิ เสวิตพฺเพ กลฺยาณมิตฺเต ทสฺเสนฺโต ปุน จตฺตาโรเม, คหปติปุตฺตาติอาทิมาหฯ ตตฺถ สุหทาติ สุนฺทรหทยาฯ

[261] ปมตฺตํ รกฺขตีติ มชฺชํ ปิวิตฺวา คามมชฺเฌ วา คามทฺวาเร วา มคฺเค วา นิปนฺนํ ทิสฺวา ‘‘เอวํนิปนฺนสฺส โกจิเทว นิวาสนปารุปนมฺปิ หเรยฺยา’’ติ สมีเป นิสีทิตฺวา ปพุทฺธกาเล คเหตฺวา คจฺฉติฯ