สขิลนฺติ มุทุกํฯ วาจาติ วาจาโยฯ กณฺณสุขาติ กณฺณสุขาโยฯ ‘‘กณฺณสุข’’นฺติปิ ปาโฐ, ยถา กณฺณานํ สุขํ โหติ, เอวํ เอรยตีติ อตฺโถฯ เวทยถาติ เวทยิตฺถฯ พฺรหฺมสฺสรตฺตนฺติ พฺรหฺมสฺสรตํฯ พหุโน พหุนฺติ พหุชนสฺส พหุํฯ ‘‘พหูนํ พหุนฺติ’’ปิ ปาโฐ, พหุชนานํ พหุนฺติ อตฺโถฯ

สีหหนุลกฺขณวณฺณนา

[238] อปฺปธํสิโก โหตีติ คุณโต วา ฐานโต วา ปธํเสตุํ จาเวตุํ อสกฺกุเณยฺโยฯ อิธ กมฺมํ นาม ปลาปกถาย อกถนํฯ กมฺมสริกฺขกํ นาม เย ตํ กเถนฺติ, เต อิมินา การเณน เนสํ หนุกํ จาเลตฺวา จาเลตฺวา ปลาปกถาย กถิตภาวํ ชโน ชานาตูติ อนฺโตปวิฏฺฐหนุกา วา วงฺกหนุกา วา ปพฺภารหนุกา วา โหนฺติฯ ตถาคโต ปน ตถา น กเถสิฯ เตนสฺส หนุกํ จาเลตฺวา จาเลตฺวา ทีฆรตฺตํ ปลาปกถาย อกถิตภาวํ สเทวโก โลโก อิมินา การเณน ชานาตูติ สีหหนุลกฺขณํ นิพฺพตฺตติฯ ลกฺขณํ นาม อิทเมว ลกฺขณํฯ อปฺปธํสิกตา อานิสํโสฯ

[239] อวิกิณฺณวจนพฺยปฺปโถ จาติ อวิกิณฺณวจนานํ วิย ปุริมโพธิสตฺตานํ วจนปโถ อสฺสาติ อวิกิณฺณวจนพฺยปฺปโถฯ ทฺวิทุคมวรตรหนุตฺตมลตฺถาติ ทฺวีหิ ทฺวีหิ คจฺฉตีติ ทฺวิทุคโม, ทฺวีหิ ทฺวีหีติ จตูหิ, จตุปฺปทานํ วรตรสฺส สีหสฺเสว หนุภาวํ อลตฺถาติ อตฺโถฯ มนุชาธิปตีติ มนุชานํ อธิปติฯ ตถตฺโตติ ตถสภาโวฯ

สมทนฺตาทิลกฺขณวณฺณนา

[240] สุจิปริวาโรติ ปริสุทฺธปริวาโรฯ อิธ กมฺมํ นาม สมฺมาชีวตาฯ กมฺมสริกฺขกํ นาม โย วิสเมน สํกิลิฏฺฐาชีเวน ชีวิตํ กปฺเปติ, ตสฺส ทนฺตาปิ วิสมา โหนฺติ ทาฐาปิ กิลิฏฺฐาฯ ตถาคตสฺส ปน สเมน สุทฺธาชีเวน ชีวิตํ กปฺปิตภาวํ สเทวโก โลโก อิมินา การเณน ชานาตูติ สมทนฺตลกฺขณญฺจ สุสุกฺกทาฐาลกฺขณญฺจ นิพฺพตฺตติฯ ลกฺขณํ นาม อิทเมว ลกฺขณทฺวยํฯ สุจิปริวารตา อานิสํโสฯ