คูถภาริกาทิอุปมาวณฺณนา

[432] มม จ สูกรภตฺตนฺติ มม จ สูกรานํ อิทํ ภตฺตํฯ อุคฺฆรนฺตนฺติ อุปริ ฆรนฺตํฯ ปคฺฆรนฺตนฺติ เหฏฺฐา ปริสฺสวนฺตํฯ ตุมฺเห ขฺเวตฺถ ภเณติ ตุมฺเห โข เอตฺถ ภเณฯ อยเมว วา ปาโฐฯ ตถา หิ ปน เม สูกรภตฺตนฺติ ตถา หิ ปน เม อยํ คูโถ สูกรานํ ภตฺตํฯ

[434] อาคตาคตํ กลิํ คิลตีติ อาคตาคตํ ปราชยคุฬํ คิลติฯ ปชฺโชหิสฺสามีติ ปชฺโชหนํ กริสฺสามิ, พลิกมฺมํ กริสฺสามีติ อตฺโถฯ อกฺเขหิ ทิพฺพิสฺสามาติ คุเฬหิ กีฬิสฺสามฯ ลิตฺตํ ปรเมน เตชสาติ ปรมเตเชน วิเสน ลิตฺตํฯ

[436] คามปฏฺฏนฺติ วุฏฺฐิตคามปเทโส วุจฺจติฯ ‘‘คามปท’’นฺติปิ ปาโฐ, อยเมวตฺโถฯ สาณภารนฺติ สาณวากภารํฯ สุสนฺนทฺโธติ สุพทฺโธฯ ตฺวํ ปชานาหีติ ตฺวํ ชานฯ สเจ คณฺหิตุกาโมสิ, คณฺหาหีติ วุตฺตํ โหติฯ

โขมนฺติ โขมวากํฯ อยนฺติ กาฬโลหํฯ โลหนฺติ ตมฺพโลหํฯ สชฺฌนฺติ รชตํฯ สุวณฺณนฺติ สุวณฺณมาสกํฯ อภินนฺทิํสูติ ตุสฺสิํสุฯ

[437] อตฺตมโนติ สกมโน ตุฏฺฐจิตฺโตฯ อภิรทฺโธติ อภิปฺปสนฺโนฯ ปญฺหาปฏิภานานีติ ปญฺหุปฏฺฐานานิฯ ปจฺจนีกํ กตฺตพฺพนฺติ ปจฺจนีกํ ปฏิวิรุทฺธํ วิย กตฺตพฺพํ อมญฺญิสฺสํ, ปฏิโลมคาหํ คเหตฺวา อฏฺฐาสินฺติ อตฺโถฯ

[438] สงฺฆาตํ อาปชฺชนฺตีติ สงฺฆาตํ วินาสํ มรณํ อาปชฺชนฺติฯ น มหปฺผโลติ วิปากผเลน น มหปฺผโล โหติฯ น มหานิสํโสติ คุณานิสํเสน มหานิสํโส น โหติฯ น มหาชุติโกติ อานุภาวชุติยา มหาชุติโก น โหติฯ น มหาวิปฺผาโรติ วิปากวิปฺผารตาย มหาวิปฺผาโร น โหติฯ พีชนงฺคลนฺติ พีชญฺจ นงฺคลญฺจฯ ทุกฺเขตฺเตติ ทุฏฺฐุเขตฺเต นิสฺสารเขตฺเตฯ ทุพฺภูเมติ วิสมภูมิภาเคฯ ปติฏฺฐาเปยฺยาติ ฐเปยฺยฯ ขณฺฑานีติ ฉินฺนภินฺนานิฯ ปูตีนีติ นิสฺสารานิฯ