พฺรหฺมุโน เหตํ ปุพฺพนิมิตฺตนฺติ ยถา สูริยสฺส อุทยโต เอตํ ปุพฺพงฺคมํ เอตํ ปุพฺพนิมิตฺตํ ยทิทํ อรุณุคฺคํ, เอวเมว พฺรหฺมุโนปิ เอตํ – ‘‘ปุพฺพนิมิตฺต’’นฺติ ทีเปติฯ

สนงฺกุมารกถาวณฺณนา

[284] อนภิสมฺภวนีโยติ อปตฺตพฺโพ, น ตํ เทวา ตาวติํสา ปสฺสนฺตีติ อตฺโถฯ จกฺขุปถสฺมินฺติ จกฺขุปสาเท อาปาเถ วาฯ โส เทวานํ จกฺขุสฺส อาปาเถ สมฺภวนีโย ปตฺตพฺโพ น โหติ, น อภิภวตีติ วุตฺตํ โหติฯ เหฏฺฐา เหฏฺฐา หิ เทวตา อุปรูปริ เทวานํ โอฬาริกํ กตฺวา มาปิตเมว อตฺตภาวํ ปสฺสิตุํ สกฺโกนฺติ, เวทปฏิลาภนฺติ ตุฏฺฐิปฏิลาภํฯ อธุนาภิสิตฺโต รชฺเชนาติ สมฺปติ อภิสิตฺโต รชฺเชนฯ อยํ ปนตฺโถ ทุฏฺฐคามณิอภยวตฺถุนา ทีเปตพฺโพ –

โส กิร ทฺวตฺติํส ทมิฬราชาโน วิชิตฺวา อนุราธปุเร ปตฺตาภิเสโก ตุฏฺฐโสมนสฺเสน มาสํ นิทฺทํ น ลภิ, ตโต – ‘‘นิทฺทํ น ลภามิ, ภนฺเต’’ติ ภิกฺขุสงฺฆสฺส อาจิกฺขิฯ เตน หิ, มหาราช, อชฺช อุโปสถํ อธิฏฺฐาหีติฯ โส จ อุโปสถํ อธิฏฺฐาสิฯ สงฺโฆ คนฺตฺวา – ‘‘จิตฺตยมกํ สชฺฌายถา’’ติ อฏฺฐ อาภิธมฺมิกภิกฺขู เปเสสิฯ เต คนฺตฺวา – ‘‘นิปชฺช ตฺวํ, มหาราชา,’’ติ วตฺวา สชฺฌายํ อารภิํสุฯ ราชา สชฺฌายํ สุณนฺโตว นิทฺทํ โอกฺกมิฯ เถรา – ราชานํ มา ปโพธยิตฺถาติ ปกฺกมิํสุฯ ราชา ทุติยทิวเส สูริยุคฺคมเน ปพุชฺฌิตฺวา เถเร อปสฺสนฺโต – ‘‘กุหิํ อยฺยา’’ติ ปุจฺฉิฯ ตุมฺหากํ นิทฺโทกฺกมนภาวํ ญตฺวา คตาติฯ นตฺถิ, โภ, มยฺหํ อยฺยกสฺส ทารกานํ อชานนกเภสชฺชํ นาม, ยาว นิทฺทาเภสชฺชมฺปิ ชานนฺติ เยวาติ อาหฯ

ปญฺจสิโขติ ปญฺจสิขคนฺธพฺพสทิโส หุตฺวาฯ ปญฺจสิขคนฺธพฺพเทวปุตฺตสฺส กิร สพฺพเทวตา อตฺตภาวํ มมายนฺติฯ ตสฺมา พฺรหฺมาปิ ตาทิสํเยว อตฺตภาวํ นิมฺมินิตฺวา ปาตุรโหสิฯ ปลฺลงฺเกน นิสีทีติ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา นิสีทิฯ

วิสฺสฏฺโฐติ สุมุตฺโต อปลิพุทฺโธฯ วิญฺเญยฺโยติ อตฺถวิญฺญาปโนฯ มญฺชูติ มธุโร มุทุฯ สวนีโยติ โสตพฺพยุตฺตโก กณฺณสุโขฯ