โส สีลานิ รกฺขนฺโต อุโปสถํ กโรนฺโต ยาวชีวํ เถรํ อุปฏฺฐหิฯ เถโร ตตฺเถว วสนฺโต อรหตฺตํ ปตฺวา ปรินิพฺพายิฯ

โพธิสตฺโตปิ ยาวตายุกํ ปุญฺญํ กตฺวา เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา ตโต จุโต มนุสฺสโลกํ อาคจฺฉนฺโต กุสาวติยา ราชธานิยา นิพฺพตฺติตฺวา มหาสุทสฺสโน ราชา อโหสิฯ

‘‘เอวํ นาติมหนฺตมฺปิ, ปุญฺญํ อายตเน กตํ;

มหาวิปากํ โหตีติ, กตฺตพฺพํ ตํ วิภาวินา’’ฯ

มหาวิยูหนฺติ รชตมยํ มหากูฏาคารํฯ ตตฺถ วสิตุกาโม หุตฺวา อคมาสิ, เอตฺตาวตา กามวิตกฺกาติ กามวิตกฺก ตยา เอตฺตาวตา นิวตฺติตพฺพํ, อิโต ปรํ ตุยฺหํ อภูมิ, อิทํ ฌานาคารํ นาม, นยิทํ ตยา สทฺธิํ วสนฏฺฐานนฺติ เอวํ ตโย วิตกฺเก กูฏาคารทฺวาเรเยว นิวตฺเตสิฯ

[261] ปฐมชฺฌานนฺติอาทีสุ วิสุํ กสิณปริกมฺมกิจฺจํ นาม นตฺถิฯ นีลกสิเณน อตฺเถ สติ นีลมณิํ, ปีตกสิเณน อตฺเถ สติ สุวณฺณํ, โลหิตกสิเณน อตฺเถ สติ รตฺตมณิํ, โอทาตกสิเณน อตฺเถ สติ รชตนฺติ โอโลกิตโอโลกิตฏฺฐาเน กสิณเมว ปญฺญายติฯ

[262] เมตฺตาสหคเตนาติอาทีสุ ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ สพฺพมฺปิ วิสุทฺธิมคฺเค วุตฺตเมวฯ อิติ ปาฬิยํ จตฺตาริ ฌานานิ, จตฺตาริ อปฺปมญฺญาเนว วุตฺตานิฯ มหาปุริโส ปน สพฺพาปิ อฏฺฐ สมาปตฺติโย, ปญฺจ อภิญฺญาโย จ นิพฺพตฺเตตฺวา อนุโลมปฏิโลมาทิวเสน จุทฺทสหากาเรหิ สมาปตฺติโย ปวิสนฺโต มธุปฏลํ ปวิฏฺฐภมโร มธุรเสน วิย สมาปตฺติสุเขเนว ยาเปติฯ

จตุราสีตินครสหสฺสาทิวณฺณนา

[263] กุสาวตีราชธานิปฺปมุขานีติ กุสาวตี ราชธานี เตสํ นครานํ ปมุขา สพฺพเสฏฺฐาติ อตฺโถฯ ภตฺตาภิหาโรติ อภิหริตพฺพภตฺตํฯ