คหปตีสุ – ‘‘กถํ ตาตา, น โว ราชกุลโต ทณฺเฑน วา พลินา วา ปีฬา อตฺถิ, สมฺมา เทโว ธารํ อนุปเวจฺฉติ, สสฺสานิ สมฺปชฺชนฺตี’’ติ เอวํ ปฏิสนฺถารํ กโรติฯ สมเณสุ – ‘‘กถํ, ภนฺเต, ปพฺพชิตปริกฺขารา สุลภา, สมณธมฺเม น ปมชฺชถา’’ติ เอวํ ปฏิสนฺถารํ กโรติฯ

มหาสุทสฺสนสุตฺตเทสนาวณฺณนา

[210] ขุทฺทกนครเกติ นครปติรูปเก สมฺพาเธ ขุทฺทกนครเกฯ อุชฺชงฺคลนครเกติ วิสมนครเกฯ สาขานครเกติ ยถา รุกฺขานํ สาขา นาม ขุทฺทกา โหนฺติ, เอวเมว อญฺเญสํ มหานครานํ สาขาสทิเส ขุทฺทกนครเกฯ ขตฺติยมหาสาลาติ ขตฺติยมหาสารปฺปตฺตา มหาขตฺติยาฯ เอส นโย สพฺพตฺถฯ

เตสุ ขตฺติยมหาสาลา นาม เยสํ โกฏิสตมฺปิ โกฏิสหสฺสมฺปิ ธนํ นิขณิตฺวา ฐปิตํ, ทิวสปริพฺพโย เอกํ กหาปณสกฏํ นิคจฺฉติ, สายํ ทฺเว ปวิสนฺติฯ พฺราหฺมณมหาสาลา นาม เยสํ อสีติโกฏิธนํ นิหิตํ โหติ, ทิวสปริพฺพโย เอโก กหาปณกุมฺโภ นิคจฺฉติ, สายํ เอกสกฏํ ปวิสติฯ คหปติมหาสาลา นาม เยสํ จตฺตาลีสโกฏิธนํ นิหิตํ โหติ, ทิวสปริพฺพโย ปญฺจ กหาปณมฺพณานิ นิคจฺฉนฺติ, สายํ กุมฺโภ ปวิสติฯ

มา เหวํ, อานนฺท, อวจาติ อานนฺท, มา เอวํ อวจ, น อิมํ ‘‘ขุทฺทกนคร’’นฺติ วตฺตพฺพํฯ อหญฺหิ อิมสฺเสว นครสฺส สมฺปตฺติํ กเถตุํ – ‘‘อเนกวารํ ติฏฺฐํ นิสีทํ มหนฺเตน อุสฺสาเหน, มหนฺเตน ปรกฺกเมน อิธาคโต’’ติ วตฺวา ภูตปุพฺพนฺติอาทิมาหฯ สุภิกฺขาติ ขชฺชโภชฺชสมฺปนฺนาฯ หตฺถิสทฺเทนาติ เอกสฺมิํ หตฺถิมฺหิ สทฺทํ กโรนฺเต จตุราสีติหตฺถิสหสฺสานิ สทฺทํ กโรนฺติ, อิติ หตฺถิสทฺเทน อวิวิตฺตา, โหติ, ตถา อสฺสสทฺเทนฯ ปุญฺญวนฺโต ปเนตฺถ สตฺตา จตุสินฺธวยุตฺเตหิ รเถหิ อญฺญมญฺญํ อนุพนฺธมานา อนฺตรวีถีสุ วิจรนฺติ, อิติ รถสทฺเทน อวิวิตฺตา โหติฯ นิจฺจํ ปโยชิตาเนว ปเนตฺถ เภริอาทีนิ ตูริยานิ, อิติ เภริสทฺทาทีหิปิ อวิวิตฺตา โหติฯ ตตฺถ สมฺมสทฺโทติ กํสตาฬสทฺโทฯ ปาณิตาฬสทฺโทติ ปาณินา จตุรสฺสอมฺพณตาฬสทฺโทฯ กุฏเภริสทฺโทติปิ วทนฺติฯ