ตํ กิร มุทุ เจว สินิทฺธญฺจ โหติ, ตํ ปฏิยาทาเปตฺวา สาธุกํ ปจาเปตฺวาติ อตฺโถฯ เอเก ภณนฺติ – ‘‘สูกรมทฺทวนฺติ ปน มุทุโอทนสฺส ปญฺจโครสยูสปาจนวิธานสฺส นาเมตํ, ยถา ควปานํ นาม ปากนาม’’นฺติฯ เกจิ ภณนฺติ – ‘‘สูกรมทฺทวํ นาม รสายนวิธิ, ตํ ปน รสายนสตฺเถ อาคจฺฉติ, ตํ จุนฺเทน – ‘ภควโต ปรินิพฺพานํ น ภเวยฺยา’ติ รสายนํ ปฏิยตฺต’’นฺติฯ ตตฺถ ปน ทฺวิสหสฺสทีปปริวาเรสุ จตูสุ มหาทีเปสุ เทวตา โอชํ ปกฺขิปิํสุฯ
นาหํ ตนฺติ อิมํ สีหนาทํ กิมตฺถํ นทติ? ปรูปวาทโมจนตฺถํฯ อตฺตนา ปริภุตฺตาวเสสํ เนว ภิกฺขูนํ, น มนุสฺสานํ ทาตุํ อทาสิ, อาวาเฏ นิขณาเปตฺวา วินาเสสีติ หิ วตฺตุกามานํ อิทํ สุตฺวา วจโนกาโส น ภวิสฺสตีติ ปเรสํ อุปวาทโมจนตฺถํ สีหนาทํ นทตีติฯ
[190] ภุตฺตสฺส จ สูกรมทฺทเวนาติ ภุตฺตสฺส อุทปาทิ, น ปน ภุตฺตปจฺจยาฯ ยทิ หิ อภุตฺตสฺส อุปฺปชฺชิสฺสถ, อติขโร ภวิสฺสติฯ สินิทฺธโภชนํ ภุตฺตตฺตา ปนสฺส ตนุเวทนา อโหสิฯ เตเนว ปทสา คนฺตุํ อสกฺขิฯ วิเรจมาโนติ อภิณฺหํ ปวตฺตโลหิตวิเรจโนว สมาโน ฯ อโวจาติ อตฺตนา ปตฺถิตฏฺฐาเน ปรินิพฺพานตฺถาย เอวมาหฯ อิมา ปน ธมฺมสงฺคาหกตฺเถเรหิ ฐปิตคาถาโยติ เวทิตพฺพาฯ
ปานียาหรณวณฺณนา
[191] อิงฺฆาติ โจทนตฺเถ นิปาโตฯ อจฺโฉทกาติ ปสนฺโนทกาฯ สาโตทกาติ มธุโรทกาฯ สีโตทกาติ ตนุสีตลสลิลาฯ เสตกาติ นิกฺกทฺทมาฯ สุปฺปติตฺถาติ สุนฺทรติตฺถาฯ