เมนู

[64] ปณฺฑิตาติ ปณฺฑิจฺเจน สมนฺนาคตาฯ นิปุณาติ สณฺหสุขุมพุทฺธิโน สุขุมอตฺถนฺตรํ ปฏิวิชฺฌนสมตฺถาฯ กตปรปฺปวาทาติ วิญฺญาตปรปฺปวาทา เจว ปเรหิ สทฺธิํ กตวาทปริจยา จฯ วาลเวธิรูปาติ วาลเวธิธนุคฺคหสทิสาฯ เต ภินฺทนฺตา มญฺเญติ วาลเวธิ วิย วาลํ สุขุมานิปิ ปเรสํ ทิฏฺฐิคตานิ อตฺตโน ปญฺญาคเตน ภินฺทนฺตา วิย จรนฺตีติ อตฺโถฯ เต มํ ตตฺถาติ เต สมณพฺราหฺมณา มํ เตสุ กุสลากุสเลสุฯ สมนุยุญฺเชยฺยุนฺติ ‘‘กิํ กุสลํ, กิํ อกุสลนฺติ อตฺตโน ลทฺธิํ วทา’’ติ ลทฺธิํ ปุจฺเฉยฺยุํฯ สมนุคาเหยฺยุนฺติ ‘‘อิทํ นามา’’ติ วุตฺเต ‘‘เกน การเณน เอตมตฺถํ คาเหยฺยุ’’นฺติ การณํ ปุจฺเฉยฺยุํฯ สมนุภาเสยฺยุนฺติ ‘‘อิมินา นาม การเณนา’’ติ วุตฺเต การเณ โทสํ ทสฺเสตฺวา ‘‘น ตฺวํ อิทํ ชานาสิ, อิทํ ปน คณฺห, อิทํ วิสฺสชฺเชหี’’ติ เอวํ สมนุยุญฺเชยฺยุํฯ น สมฺปาเยยฺยนฺติ น สมฺปาเทยฺยํ, สมฺปาเทตฺวา กเถตุํ น สกฺกุเณยฺยนฺติ อตฺโถฯ โส มมสฺส วิฆาโตติ ยํ ตํ ปุนปฺปุนํ วตฺวาปิ อสมฺปายนํ นาม, โส มม วิฆาโต อสฺส, โอฏฺฐตาลุชิวฺหาคลโสสนทุกฺขเมว อสฺสาติ อตฺโถฯ เสสเมตฺถาปิ ปฐมวารสทิสเมวฯ

[65-66] มนฺโทติ มนฺทปญฺโญ อปญฺญสฺเสเวตํ นามํฯ โมมูโหติ อติสมฺมูฬฺโหฯ โหติ ตถาคโตติอาทีสุ สตฺโต ‘‘ตถาคโต’’ติ อธิปฺเปโตฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ อิเมปิ จตฺตาโร ปุพฺเพ ปวตฺตธมฺมานุสาเรเนว ทิฏฺฐิยา คหิตตฺตา ปุพฺพนฺตกปฺปิเกสุ ปวิฏฺฐาฯ

อธิจฺจสมุปฺปนฺนวาทวณฺณนา

[67] ‘‘อธิจฺจสมุปฺปนฺโน อตฺตา จ โลโก จา’’ติ ทสฺสนํ อธิจฺจสมุปฺปนฺนํฯ ตํ เอเตสํ อตฺถีติ อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกาฯ อธิจฺจสมุปฺปนฺนนฺติ อการณสมุปฺปนฺนํฯ

[68-73] อสญฺญสตฺตาติ เทสนาสีสเมตํ, อจิตฺตุปฺปาทา รูปมตฺตกอตฺตภาวาติ อตฺโถฯ