อปรทุติยคาถาสงฺคณิกํ

(1) กายิกาทิอาปตฺติวณฺณนา

[474] ‘‘กติ อาปตฺติโย กายิกา’’ติอาทิคาถานํ วิสฺสชฺชเน ฉ อาปตฺติโย กายิกาติ อนฺตรเปยฺยาเล จตุตฺเถน อาปตฺติสมุฏฺฐาเนน ฉ อาปตฺติโย อาปชฺชติ, ‘‘ภิกฺขุ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวติ, อาปตฺติ ปาราชิกสฺสา’’ติอาทินา นเยน วุตฺตาปตฺติโยฯ กายทฺวาเร สมุฏฺฐิตตฺตา หิ เอตา กายิกาติ วุจฺจนฺติฯ ฉ วาจสิกาติ ตสฺมิํเยว อนฺตรเปยฺยาเล ปญฺจเมน อาปตฺติสมุฏฺฐาเนน ฉ อาปตฺติโย อาปชฺชติ, ‘‘ภิกฺขุ ปาปิจฺโฉ อิจฺฉาปกโต’’ติอาทินา นเยน วุตฺตาปตฺติโยฯ ฉาเทนฺตสฺส ติสฺโสติ วชฺชปฏิจฺฉาทิกาย ภิกฺขุนิยา ปาราชิกํ, ภิกฺขุสฺส สงฺฆาทิเสสปฏิจฺฉาทเน ปาจิตฺติยํ, อตฺตโน ทุฏฺฐุลฺลาปตฺติปฏิจฺฉาทเน ทุกฺกฏํฯ ปญฺจ สํสคฺคปจฺจยาติ ภิกฺขุนิยา กายสํสคฺเค ปาราชิกํ, ภิกฺขุโน สงฺฆาทิเสโส, กาเยน กายปฏิพทฺเธ ถุลฺลจฺจยํ, นิสฺสคฺคิเยน กายปฏิพทฺเธ ทุกฺกฏํ, องฺคุลิปโตทเก ปาจิตฺติยนฺติ อิมา กายสํสคฺคปจฺจยา ปญฺจาปตฺติโยฯ

อรุณุคฺเค ติสฺโสติ เอกรตฺตฉารตฺตสตฺตาหทสาหมาสาติกฺกมวเสน นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํ, ภิกฺขุนิยา รตฺติวิปฺปวาเส สงฺฆาทิเสโส, ‘‘ปฐมมฺปิ ยามํ ฉาเทติ, ทุติยมฺปิ ตติยมฺปิ ยามํ ฉาเทติ, อุทฺธสฺเต อรุเณ ฉนฺนา โหติ อาปตฺติ, โย ฉาเทติ โส ทุกฺกฏํ เทสาเปตพฺโพ’’ติ อิมา อรุณุคฺเค ติสฺโส อาปตฺติโย อาปชฺชติฯ ทฺเว ยาวตติยกาติ เอกาทส ยาวตติยกา นาม, ปญฺญตฺติวเสน ปน ทฺเว โหนฺติ ภิกฺขูนํ ยาวตติยกา ภิกฺขุนีนํ ยาวตติยกาติฯ เอเกตฺถ อฏฺฐวตฺถุกาติ ภิกฺขุนีนํเยว เอกา เอตฺถ อิมสฺมิํ สาสเน อฏฺฐวตฺถุกา นามฯ เอเกน สพฺพสงฺคโหติ ‘‘ยสฺส สิยา อาปตฺติ, โส อาวิกเรยฺยา’’ติ อิมินา เอเกน นิทานุทฺเทเสน สพฺพสิกฺขาปทานญฺจ สพฺพปาติโมกฺขุทฺเทสานญฺจ สงฺคโห โหติฯ

วินยสฺส ทฺเว มูลานีติ กาโย เจว วาจา จฯ ครุกา ทฺเว วุตฺตาติ ปาราชิกสงฺฆาทิเสสา ฯ