เมนู

กถินเภทํ

กถินอตฺถตาทิวณฺณนา

[403] กถิเน อฏฺฐ มาติกาติ ขนฺธเก วุตฺตา ปกฺกมนนฺติกาทิกา อฏฺฐฯ ปลิโพธานิสํสาปิ ปุพฺเพ วุตฺตา เอวฯ

[404] ปโยคสฺสาติ จีวรโธวนาทิโน สตฺตวิธสฺส ปุพฺพกรณสฺสตฺถาย โย อุทกาหรณาทิโก ปโยโค กยิรติ, ตสฺส ปโยคสฺสฯ กตเม ธมฺมา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโยติ อนาคตวเสน อนนฺตรา หุตฺวา กตเม ธมฺมา ปจฺจยา โหนฺตีติ อตฺโถฯ สมนนฺตรปจฺจเยนาติ สุฏฺฐุ อนนฺตรปจฺจเยน, อนนฺตรปจฺจยเมว อาสนฺนตรํ กตฺวา ปุจฺฉติฯ นิสฺสยปจฺจเยนาติ อุปฺปชฺชมานสฺส ปโยคสฺส นิสฺสยํ อาธารภาวํ อุปคตา วิย หุตฺวา กตเม ธมฺมา ปจฺจยา โหนฺตีติ อตฺโถฯ อุปนิสฺสยปจฺจเยนาติ อุเปเตน นิสฺสยปจฺจเยน; นิสฺสยปจฺจยเมว อุปคตตรํ กตฺวา ปุจฺฉติฯ ปุเรชาตปจฺจเยนาติ อิมินา ปฐมํ อุปฺปนฺนสฺส ปจฺจยภาวํ ปุจฺฉติฯ ปจฺฉาชาตปจฺจเยนาติ อิมินา ปจฺฉา อุปฺปชฺชนกสฺส ปจฺจยภาวํ ปุจฺฉติฯ สหชาตปจฺจเยนาติ อิมินา อปุพฺพํ อจริมํ อุปฺปชฺชมานานํ ปจฺจยภาวํ ปุจฺฉติฯ ปุพฺพกรณสฺสาติ โธวนาทิโน ปุพฺพกรณสฺสฯ ปจฺจุทฺธารสฺสาติ ปุราณสงฺฆาฏิอาทีนํ ปจฺจุทฺธรณสฺสฯ อธิฏฺฐานสฺสาติ กถินจีวราธิฏฺฐานสฺสฯ อตฺถารสฺสาติ กถินตฺถารสฺสฯ มาติกานญฺจ ปลิโพธานญฺจาติ อฏฺฐนฺนํ มาติกานํ ทฺวินฺนญฺจ ปลิโพธานํฯ วตฺถุสฺสาติ สงฺฆาฏิอาทิโน กถินวตฺถุสฺส; เสสํ วุตฺตนยเมวฯ

เอวํ ยญฺจ ลพฺภติ ยญฺจ น ลพฺภติ, สพฺพํ ปุจฺฉิตฺวา อิทานิ ยํ ยสฺส ลพฺภติ, ตเทว ทสฺเสนฺโต ปุพฺพกรณํ ปโยคสฺสาติอาทินา นเยน วิสฺสชฺชนมาหฯ ตสฺสตฺโถ – ยํ วุตฺตํ ‘‘ปโยคสฺส กตเม ธมฺมา’’ติอาทิ, ตตฺถ วุจฺจเต, ปุพฺพกรณํ ปโยคสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย, สมนนฺตรนิสฺสยอุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปโยคสฺส หิ สตฺตวิธมฺปิ ปุพฺพกรณํ ยสฺมา เตน ปโยเคน นิปฺผาเทตพฺพสฺส ปุพฺพกรณสฺสตฺถาย โส ปโยโค กยิรติ, ตสฺมา อิเมหิ จตูหิ ปจฺจเยหิ ปจฺจโย โหติฯ

ปุเรชาตปจฺจเย ปเนส อุทฺทิฏฺฐธมฺเมสุ เอกธมฺมมฺปิ น ลภติ, อญฺญทตฺถุ ปุพฺพกรณสฺส สยํ ปุเรชาตปจฺจโย โหติ, ปโยเค สติ ปุพฺพกรณสฺส นิปฺผชฺชนโต ฯ เตน วุตฺตํ – ‘‘ปโยโค ปุพฺพกรณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย’’ติฯ ปจฺฉาชาตปจฺจยํ ปน ลภติ, เตน วุตฺตํ – ‘‘ปุพฺพกรณํ ปโยคสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย’’ติฯ ปจฺฉา อุปฺปชฺชนกสฺส หิ ปุพฺพกรณสฺส อตฺถาย โส ปโยโค กยิรติฯ สหชาตปจฺจยํ ปน มาติกาปลิโพธานิสํสสงฺขาเต ปนฺนรส ธมฺเม ฐเปตฺวา อญฺโญ ปโยคาทีสุ เอโกปิ ธมฺโม น ลภติ, เต เอว หิ ปนฺนรส ธมฺมา สห กถินตฺถาเรน เอกโต นิปฺผชฺชนฺตีติ อญฺญมญฺญํ สหชาตปจฺจยา โหนฺติฯ เตน วุตฺตํ – ‘‘ปนฺนรส ธมฺมา สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย’’ติฯ เอเตนุปาเยน สพฺพปทวิสฺสชฺชนานิ เวทิตพฺพานิฯ

ปุพฺพกรณนิทานาทิวิภาควณฺณนา

[405] ปุพฺพกรณํ กิํนิทานนฺติอาทิปุจฺฉาวิสฺสชฺชนํ อุตฺตานเมวฯ

[406-7] ‘‘ปโยโค กิํนิทาโน’’ติอาทีสุ ปุจฺฉาทฺวยวิสฺสชฺชเนสุ เหตุนิทาโน ปจฺจยนิทาโนติ เอตฺถ ฉ จีวรานิ เหตุ เจว ปจฺจโย จาติ เวทิตพฺพานิฯ ปุพฺพปโยคาทีนญฺหิ สพฺเพสํ ตานิเยว เหตุ, ตานิ ปจฺจโยฯ น หิ ฉพฺพิเธ จีวเร อสติ ปโยโค อตฺถิ, น ปุพฺพกรณาทีนิ, ตสฺมา ‘‘ปโยโค เหตุนิทาโน’’ติอาทิ วุตฺตํฯ

[408] สงฺคหวาเร – วจีเภเทนาติ ‘‘อิมาย สงฺฆาฏิยา, อิมินา อุตฺตราสงฺเคน, อิมินา อนฺตรวาสเกน กถินํ อตฺถรามี’’ติ เอเตน วจีเภเทนฯ กติมูลาทิปุจฺฉาวิสฺสชฺชเน – กิริยา มชฺเฌติ ปจฺจุทฺธาโร เจว อธิฏฺฐานญฺจฯ

[411] วตฺถุวิปนฺนํ โหตีติ อกปฺปิยทุสฺสํ โหติฯ กาลวิปนฺนํ นาม อชฺช ทายเกหิ ทินฺนํ สฺเว สงฺโฆ กถินตฺถารกสฺส เทติฯ กรณวิปนฺนํ นาม ตทเหว ฉินฺทิตฺวา อกตํฯ