เมนู

อิเม สิกฺขาติ อิมา สิกฺขาโย; ลิงฺควิปริยาโย กโตฯ กายมานสิกา กตาติ กายจิตฺตสมุฏฺฐานา กตาฯ

ทุติยปาราชิกสมุฏฺฐานวณฺณนา

[259] อทินฺนนฺติ อิทํ ตาว อทินฺนาทานนฺติ วา ทุติยปาราชิกนฺติ วา เอกํ สมุฏฺฐานสีสํ, เสสานิ เตน สทิสานิฯ ตตฺถ วิคฺคหุตฺตรีติ มนุสฺสวิคฺคหอุตฺตริมนุสฺสธมฺมสิกฺขาปทานิฯ ทุฏฺฐุลฺลา อตฺตกามินนฺติ ทุฏฺฐุลฺลวาจาอตฺตกามปาริจริยสิกฺขาปทานิฯ อมูลา อญฺญภาคิยาติ ทฺเว ทุฏฺฐโทสสิกฺขาปทานิฯ อนิยตา ทุติยิกาติ ทุติยํ อนิยตสิกฺขาปทํฯ

อจฺฉินฺเท ปริณามเนติ สามํ จีวรํ ทตฺวา อจฺฉินฺทนญฺจ สงฺฆิกลาภสฺส อตฺตโน ปริณามนญฺจฯ มุสา โอมสเปสุณาติ มุสาวาโท จ โอมสวาโท จ ภิกฺขุเปสุญฺญญฺจฯ ทุฏฺฐุลฺลา ปถวีขเณติ ทุฏฺฐุลฺลาปตฺติอาโรจนญฺจ ปถวีขณญฺจฯ ภูตํ อญฺญาย อุชฺฌาเปติ ภูตคามอญฺญวาทกอุชฺฌาปนกสิกฺขาปทานิฯ

นิกฺกฑฺฒนํ สิญฺจนญฺจาติ วิหารโต นิกฺกฑฺฒนญฺจ อุทเกน ติณาทิสิญฺจนญฺจฯ อามิสเหตุ ภุตฺตาวีติ ‘‘อามิสเหตุ ภิกฺขุนิโย โอวทนฺตี’’ติ สิกฺขาปทญฺจ, ภุตฺตาวิํ อนติริตฺเตน ขาทนียาทินา ปวารณาสิกฺขาปทญฺจฯ เอหิ อนาทริ ภิํสาติ ‘‘เอหาวุโส คามํ วา’’ติ สิกฺขาปทญฺจ, อนาทริยญฺจ ภิกฺขุภิํสาปนกญฺจฯ อปนิเธ จ ชีวิตนฺติ ปตฺตาทีนํ อปนิธานสิกฺขาปทญฺจ, สญฺจิจฺจ ปาณํ ชีวิตาโวโรปนญฺจฯ

ชานํ สปฺปาณกํ กมฺมนฺติ ชานํ สปฺปาณกอุทกสิกฺขาปทญฺจ ปุนกมฺมาย อุกฺโกฏนญฺจฯ อูนสํวาสนาสนาติ อูนวีสติวสฺสสิกฺขาปทญฺจ อุกฺขิตฺตเกน สทฺธิํ สํวาสสิกฺขาปทญฺจ นาสิตกสามเณรสมฺโภคสิกฺขาปทญฺจฯ สหธมฺมิกํ วิเลขาติ สหธมฺมิกํ วุจฺจมานสิกฺขาปทญฺจ, วิเลขาย สํวตฺตนฺตีติ อาคตสิกฺขาปทญฺจฯ โมโห อมูลเกน จาติ โมหนเก ปาจิตฺติยสิกฺขาปทญฺจ, อมูลเกน สงฺฆาทิเสเสน อนุทฺธํสนสิกฺขาปทญฺจฯ

กุกฺกุจฺจํ ธมฺมิกํ จีวรํ ทตฺวาติ กุกฺกุจฺจอุปทหนญฺจ, ธมฺมิกานํ กมฺมานํ ฉนฺทํ ทตฺวา ขียนญฺจ, จีวรํ ทตฺวา ขียนญฺจฯ

ปริณาเมยฺย ปุคฺคเลติ สงฺฆิกํ ลาภํ ปุคฺคลสฺส ปริณามนสิกฺขาปทํฯ กิํ เต อกาลํ อจฺฉินฺเทติ ‘‘กิํ เต อยฺเย เอโส ปุริสปุคฺคโล กริสฺสตี’’ติ อาคตสิกฺขาปทญฺจ, ‘‘อกาลจีวรํ กาลจีวร’’นฺติ อธิฏฺฐหิตฺวา ภาชนสิกฺขาปทญฺจ, ภิกฺขุนิยา สทฺธิํ จีวรํ ปริวตฺเตตฺวา อจฺฉินฺทนสิกฺขาปทญฺจฯ ทุคฺคหี นิรเยน จาติ ทุคฺคหิเตน ทุปฺปธาริเตน ปรํ อุชฺฌาปนสิกฺขาปทญฺจ, นิรเยน วา พฺรหฺมจริเยน วา อภิสปนสิกฺขาปทญฺจฯ

คณํ วิภงฺค ทุพฺพลนฺติ ‘‘คณสฺส จีวรลาภํ อนฺตรายํ กเรยฺยา’’ติ จ ‘‘ธมฺมิกํ จีวรวิภงฺคํ ปฏิพาเหยฺยา’’ติ จ ‘‘ทุพฺพลจีวรปจฺจาสาย จีวรกาลสมยํ อติกฺกาเมยฺยา’’ติ จ วุตฺตสิกฺขาปทานิฯ กถินา ผาสุ ปสฺสยนฺติ ‘‘ธมฺมิกํ กถินุทฺธารํ ปฏิพาเหยฺย, ภิกฺขุนิยา สญฺจิจฺจ อผาสุํ กเรยฺย, ภิกฺขุนิยา อุปสฺสยํ ทตฺวา กุปิตา อนตฺตมนา นิกฺกฑฺเฒยฺย วา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทานิฯ อกฺโกสจณฺฑี มจฺฉรีติ ‘‘ภิกฺขุํ อกฺโกเสยฺย วา ปริภาเสยฺย วา, จณฺฑิกตา คณํ ปริภาเสยฺย, กุเล มจฺฉรินี อสฺสา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทานิฯ คพฺภินิญฺจ ปายนฺติยาติ ‘‘คพฺภินิํ วุฏฺฐาเปยฺย, ปายนฺติํ วุฏฺฐาเปยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทานิฯ

ทฺเววสฺสํ สิกฺขา สงฺเฆนาติ ‘‘ทฺเว วสฺสานิ ฉสุ ธมฺเมสุ อสิกฺขิตสิกฺขํ สิกฺขมานํ วุฏฺฐาเปยฺย, สิกฺขิตสิกฺขํ สิกฺขมานํ สงฺเฆน อสมฺมตํ วุฏฺฐาเปยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทานิฯ ตโย เจว คิหีคตาติ อูนทฺวาทสวสฺสํ คิหิคตํ, ปริปุณฺณทฺวาทสวสฺสํ คิหิคตํ ‘‘ทฺเว วสฺสานิ ฉสุ ธมฺเมสุ อสิกฺขิตสิกฺขํ ทฺเว วสฺสานิ สิกฺขิตสิกฺขํ สงฺเฆน อสมฺมต’’นฺติ วุตฺตสิกฺขาปทานิฯ กุมาริภูตา ติสฺโสติ ‘‘อูนวีสติวสฺสํ กุมาริภูต’’นฺติอาทินา นเยน วุตฺตา ติสฺโสฯ อูนทฺวาทสสมฺมตาติ ‘‘อูนทฺวาทสวสฺสา วุฏฺฐาเปยฺย, ปริปุณฺณทฺวาทสวสฺสา สงฺเฆน อสมฺมตา วุฏฺฐาเปยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปททฺวยํฯ

อลํ ตาว โสกาวาสนฺติ ‘‘อลํ ตาว เต อยฺเย วุฏฺฐาปิเตนา’’ติ จ, ‘‘จณฺฑิํ โสกาวาสํ สิกฺขมานํ วุฏฺฐาเปยฺยา’’ติ จ วุตฺตสิกฺขาปททฺวยํฯ ฉนฺทา อนุวสฺสา จ ทฺเวติ ‘‘ปาริวาสิกฉนฺททาเนน สิกฺขมานํ วุฏฺฐาเปยฺย, อนุวสฺสํ วุฏฺฐาเปยฺย, เอกํ วสฺสํ ทฺเว วุฏฺฐาเปยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทตฺตยํฯ สมุฏฺฐานา ติกา กตาติ ติกสมุฏฺฐานา กตาฯ

สญฺจริตฺตสมุฏฺฐานวณฺณนา

[260] สญฺจรี กุฏิ วิหาโรติ สญฺจริตฺตํ สญฺญาจิกาย กุฏิกรณํ มหลฺลกวิหารกรณญฺจฯ โธวนญฺจ ปฏิคฺคโหติ อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา ปุราณจีวรโธวาปนญฺจ จีวรปฏิคฺคหณญฺจฯ วิญฺญตฺตุตฺตริ อภิหฏฺฐุนฺติ อญฺญาตกํ คหปติํ จีวรวิญฺญาปนํ ตตุตฺตริสาทิยนสิกฺขาปทญฺจฯ อุภินฺนํ ทูตเกน จาติ ‘‘จีวรเจตาปนฺนํ อุปกฺขฏํ โหตี’’ติ อาคตสิกฺขาปททฺวยญฺจ ทูเตน จีวรเจตาปนฺนปหิตสิกฺขาปทญฺจฯ

โกสิยา สุทฺธทฺเวภาคา, ฉพฺพสฺสานิ นิสีทนนฺติ ‘‘โกสิยมิสฺสกํ สนฺถต’’นฺติอาทีนิ ปญฺจ สิกฺขาปทานิฯ ริญฺจนฺติ รูปิกา เจวาติ วิภงฺเค ‘‘ริญฺจนฺติ อุทฺเทส’’นฺติ อาคตํ เอฬกโลมโธวาปนํ รูปิยปฺปฏิคฺคหณสิกฺขาปทญฺจฯ อุโภ นานปฺปการกาติ รูปิยสํโวหารกยวิกฺกยสิกฺขาปททฺวยํฯ

อูนพนฺธนวสฺสิกาติ อูนปญฺจพนฺธนปตฺตสิกฺขาปทญฺจ วสฺสิกสาฏิกสิกฺขาปทญฺจฯ สุตฺตํ วิกปฺปเนน จาติ สุตฺตํ วิญฺญาเปตฺวา จีวรวายาปนญฺจ ตนฺตวาเย อุปสงฺกมิตฺวา จีวเร วิกปฺปาปชฺชนญฺจฯ ทฺวารทานสิพฺพานิ จาติ ยาว ทฺวารโกสา อคฺคฬฏฺฐปนาย, ‘‘อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา จีวรํ ทเทยฺย, จีวรํ สิพฺเพยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทตฺตยํฯ ปูวปจฺจยโชติ จาติ ปูเวหิ วา มนฺเถหิ วา อภิหฏฺฐุํ ปวารณาสิกฺขาปทํ จาตุมาสปจฺจยปฺปวารณาโชติสมาทหนสิกฺขาปทานิ จฯ

รตนํ สูจิ มญฺโจ จ, ตูลํ นิสีทนกณฺฑุ จ, วสฺสิกา จ สุคเตนาติ รตนสิกฺขาปทญฺเจว สูจิฆรสิกฺขาปทาทีนิ จ สตฺต สิกฺขาปทานิฯ วิญฺญตฺติ อญฺญํ เจตาปนา, ทฺเว สงฺฆิกา มหาชนิกา, ทฺเว ปุคฺคลลหุกา ครูติ ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี อญฺญํ วิญฺญาเปตฺวา อญฺญํ วิญฺญาเปยฺยา’’ติอาทีนิ นว สิกฺขาปทานิฯ ทฺเว วิฆาสา สาฏิกา จาติ ‘‘อุจฺจารํ วา ปสฺสาวํ วา สงฺการํ วา วิฆาสํ วา ติโรกุฏฺเฏ วา ติโรปากาเร วา ฉฑฺเฑยฺย วา ฉฑฺฑาเปยฺย วา, หริเต ฉฑฺเฑยฺย วา ฉฑฺฑาเปยฺย วา’’ติ เอวํ วุตฺตานิ ทฺเว วิฆาสสิกฺขาปทานิ จ อุทกสาฏิกาสิกฺขาปทญฺจฯ สมณจีวเรน จาติ ‘‘สมณจีวรํ ทเทยฺยา’’ติ อิทเมตํ สนฺธาย วุตฺตํฯ