ฉ ปรมานีติ ‘‘ทสาหปรมํ อติเรกจีวรํ ธาเรตพฺพํ, มาสปรมํ เตน ภิกฺขุนา ตํ จีวรํ นิกฺขิปิตพฺพํ, สนฺตรุตฺตรปรมํ เตน ภิกฺขุนา ตโต จีวรํ สาทิตพฺพํ, ฉกฺขตฺตุปรมํ ตุณฺหีภูเตน อุทฺทิสฺส ฐาตพฺพํ, นวํ ปน ภิกฺขุนา สนฺถตํ การาเปตฺวา ฉพฺพสฺสานิ ธาเรตพฺพํ ฉพฺพสฺสปรมตา ธาเรตพฺพํ, ติโยชนปรมํ สหตฺถา ธาเรตพฺพานิ, ทสาหปรมํ อติเรกปตฺโต ธาเรตพฺโพ, สตฺตาหปรมํ สนฺนิธิการกํ ปริภุญฺชิตพฺพานิ, ฉารตฺตปรมํ เตน ภิกฺขุนา เตน จีวเรน วิปฺปวสิตพฺพํ, จตุกฺกํสปรมํ, อฑฺฒเตยฺยกํสปรมํ, ทฺวงฺคุลปพฺพปรมํ อาทาตพฺพํ, อฏฺฐงฺคุลปรมํ มญฺจปฏิปาทกํ , อฏฺฐงฺคุลปรมํ ทนฺตกฏฺฐ’’นฺติ อิมานิ จุทฺทส ปรมานิฯ ตตฺถ ปฐมานิ ฉ เอกํ ฉกฺกํ, ตโต เอกํ อปเนตฺวา เสเสสุ เอเกกํ ปกฺขิปิตฺวาติอาทินา นเยน อญฺญานิปิ ฉกฺกานิ กาตพฺพานิฯ

ฉ อาปตฺติโยติ ตีณิ ฉกฺกานิ อนฺตรเปยฺยาเล วุตฺตานิฯ ฉ กมฺมานีติ ตชฺชนีย-นิยสฺส-ปพฺพาชนีย-ปฏิสารณียานิ จตฺตาริ, อาปตฺติยา อทสฺสเน จ อปฺปฏิกมฺเม จ วุตฺตทฺวยมฺปิ เอกํ, ปาปิกาย ทิฏฺฐิยา อปฺปฏินิสฺสคฺเค เอกนฺติ ฉฯ นหาเนติ โอเรนฑฺฒมาสํ นหาเน; วิปฺปกตจีวราทิฉกฺกทฺวยํ กถินกฺขนฺธเก นิทฺทิฏฺฐํฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

ฉกฺกวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สตฺตกวารวณฺณนา

[327] สตฺตเกสุ – สตฺต สามีจิโยติ ปุพฺเพ วุตฺเตสุ ฉสุ ‘‘สา จ ภิกฺขุนี อนพฺภิตา, ตา จ ภิกฺขุนิโย คารยฺหา, อยํ ตตฺถ สามีจี’’ติ อิมํ ปกฺขิปิตฺวา สตฺต เวทิตพฺพาฯ สตฺต อธมฺมิกา ปฏิญฺญาตกรณาติ ‘‘ภิกฺขุ ปาราชิกํ อชฺฌาปนฺโน โหติ, ปาราชิเกน โจทิยมาโน ‘สงฺฆาทิเสสํ อชฺฌาปนฺโนมฺหี’ติ ปฏิชานาติ, ตํ สงฺโฆ สงฺฆาทิเสเสน กาเรติ, อธมฺมิกํ ปฏิญฺญาตกรณ’’นฺติ เอวํ สมถกฺขนฺธเก นิทฺทิฏฺฐาฯ ธมฺมิกาปิ ตตฺเถว นิทฺทิฏฺฐาฯ สตฺตนฺนํ อนาปตฺติ สตฺตาหกรณีเยน คนฺตุนฺติ วสฺสูปนายิกกฺขนฺธเก วุตฺตํ ฯ สตฺตานิสํสา วินยธเรติ ‘‘ตสฺสาเธยฺโย อุโปสโถ ปวารณา’’ติ อิเมหิ สทฺธิํ ปญฺจเก วุตฺตา ปญฺจ สตฺต โหนฺติฯ สตฺต ปรมานีติ ฉกฺเก วุตฺตานิเยว สตฺตกวเสน โยเชตพฺพานิฯ กตจีวรนฺติอาทีนิ ทฺเว สตฺตกานิ กถินกฺขนฺธเก นิทฺทิฏฺฐานิฯ

ภิกฺขุสฺส น โหติ อาปตฺติ ทฏฺฐพฺพา, ภิกฺขุสฺส โหติ อาปตฺติ ทฏฺฐพฺพา, ภิกฺขุสฺส โหติ อาปตฺติ ปฏิกาตพฺพาติ อิมานิ ตีณิ สตฺตกานิ, ทฺเว อธมฺมิกานิ, เอกํ ธมฺมิกํ; ตานิ ตีณิปิ จมฺเปยฺยเก นิทฺทิฏฺฐานิฯ อสทฺธมฺมาติ อสตํ ธมฺมา, อสนฺโต วา ธมฺมา; อโสภนา หีนา ลามกาติ อตฺโถฯ สทฺธมฺมาติ สตํ พุทฺธาทีนํ ธมฺมา; สนฺโต วา ธมฺมา สุนฺทรา อุตฺตมาติ อตฺโถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

สตฺตกวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อฏฺฐกวารวณฺณนา

[328] อฏฺฐเกสุ – อฏฺฐานิสํเสติ ‘‘น มยํ อิมินา ภิกฺขุนา สทฺธิํ อุโปสถํ กริสฺสาม, วินา อิมินา ภิกฺขุนา อุโปสถํ กริสฺสาม, น มยํ อิมินา ภิกฺขุนา สทฺธิํ ปวาเรสฺสาม, สงฺฆกมฺมํ กริสฺสาม, อาสเน นิสีทิสฺสาม, ยาคุปาเน นิสีทิสฺสาม, ภตฺตคฺเค นิสีทิสฺสาม, เอกจฺฉนฺเน วสิสฺสาม, ยถาวุฑฺฒํ อภิวาทนํ ปจฺจุฏฺฐานํ อญฺชลิกมฺมํ สามีจิกมฺมํ กริสฺสาม, วินา อิมินา ภิกฺขุนา กริสฺสามา’’ติ เอวํ โกสมฺพกกฺขนฺธเก วุตฺเต อานิสํเสฯ ทุติยอฏฺฐเกปิ เอเสว นโย, ตมฺปิ หิ เอวเมว โกสมฺพกกฺขนฺธเก วุตฺตํฯ

อฏฺฐ ยาวตติยกาติ ภิกฺขูนํ เตรสเก จตฺตาโร, ภิกฺขุนีนํ สตฺตรสเก ภิกฺขูหิ อสาธารณา จตฺตาโรติ อฏฺฐฯ อฏฺฐหากาเรหิ กุลานิ ทูเสตีติ กุลานิ ทูเสติ ปุปฺเผน วา ผเลน วา จุณฺเณน วา มตฺติกาย วา ทนฺตกฏฺเฐน วา เวฬุยา วา เวชฺชิกาย วา ชงฺฆเปสนิเกน วาติ อิเมหิ อฏฺฐหิฯ อฏฺฐ มาติกา จีวรกฺขนฺธเก, อปรา อฏฺฐ กถินกฺขนฺธเก วุตฺตาฯ อฏฺฐหิ อสทฺธมฺเมหีติ ลาเภน อลาเภน ยเสน อยเสน สกฺกาเรน อสกฺกาเรน ปาปิจฺฉตาย ปาปมิตฺตตายฯ อฏฺฐ โลกธมฺมา นาม ลาเภ สาราโค, อลาเภ ปฏิวิโรโธ; เอวํ ยเส อยเส, ปสํสาย นินฺทาย, สุเข สาราโค, ทุกฺเข ปฏิวิโรโธติฯ อฏฺฐงฺคิโก มุสาวาโทติ ‘‘วินิธาย สญฺญ’’นฺติ อิมินา สทฺธิํ ปาฬิยํ อาคเตหิ สตฺตหีติ อฏฺฐหิ องฺเคหิ อฏฺฐงฺคิโกฯ

อฏฺฐ อุโปสถงฺคานีติ –

‘‘ปาณํ น หเน น จาทินฺนมาทิเย,

มุสา น ภาเส น จ มชฺชโป สิยา;

อพฺรหฺมจริยา วิรเมยฺย เมถุนา,

รตฺติํ น ภุญฺเชยฺย วิกาลโภชนํฯ

‘‘มาลํ น ธาเร น จ คนฺธมาจเร,

มญฺเจ ฉมายํว สเยถ สนฺถเต;

เอตญฺหิ อฏฺฐงฺคิกมาหุโปสถํ,

พุทฺเธน ทุกฺขนฺตคุนา ปกาสิต’’นฺติฯ (อ. นิ. 3.71);