ปญฺจกวารวณฺณนา

[325] ปญฺจเกสุ ปญฺจ ปุคฺคลา นิยตาติ อานนฺตริยานเมเวตํ คหณํฯ ปญฺจ เฉทนกา อาปตฺติโย นาม ปมาณาติกฺกนฺเต มญฺจปีเฐ นิสีทนกณฺฑุปฺปฏิจฺฉาทิวสฺสิกสาฏิกาสุ สุคตจีวเร จ เวทิตพฺพาฯ ปญฺจหากาเรหีติ อลชฺชิตา, อญฺญาณตา, กุกฺกุจฺจปฺปกตตา, อกปฺปิเย กปฺปิยสญฺญิตา, กปฺปิเย อกปฺปิยสญฺญิตาติ อิเมหิ ปญฺจหิฯ ปญฺจ อาปตฺติโย มุสาวาทปจฺจยาติ ปาราชิกถุลฺลจฺจยทุกฺกฏสงฺฆาทิเสสปาจิตฺติยาฯ อนามนฺตจาโรติ ‘‘สนฺตํ ภิกฺขุํ อนาปุจฺฉา ปุเรภตฺตํ ปจฺฉาภตฺตํ กุเลสุ จาริตฺตํ อาปชฺเชยฺยา’’ติ อิมสฺส อาปุจฺฉิตฺวา จารสฺส อภาโวฯ อนธิฏฺฐานนฺติ ‘‘คณโภชเน อญฺญตฺร สมยา’’ติ วุตฺตํ สมยํ อธิฏฺฐหิตฺวา โภชนํ อธิฏฺฐานํ นาม; ตถา อกรณํ อนธิฏฺฐานํฯ อวิกปฺปนา นาม ยา ปรมฺปรโภชเน วิกปฺปนา วุตฺตา, ตสฺสา อกรณํฯ อิมานิ หิ ปญฺจ ปิณฺฑปาติกสฺส ธุตงฺเคเนว ปฏิกฺขิตฺตานิฯ อุสฺสงฺกิตปริสงฺกิโตติ เย ปสฺสนฺติ, เย สุณนฺติ, เตหิ อุสฺสงฺกิโต เจว ปริสงฺกิโต จฯ อปิ อกุปฺปธมฺโม ขีณาสโวปิ สมาโน, ตสฺมา อโคจรา ปริหริตพฺพาฯ น หิ เอเตสุ สนฺทิสฺสมาโน อยสโต วา ครหโต วา มุจฺจติฯ โสสานิกนฺติ สุสาเน ปติตกํฯ ปาปณิกนฺติ อาปณทฺวาเร ปติตกํฯ ถูปจีวรนฺติ วมฺมิกํ ปริกฺขิปิตฺวา พลิกมฺมกตํฯ อาภิเสกิกนฺติ นหานฏฺฐาเน วา รญฺโญ อภิเสกฏฺฐาเน วา ฉฑฺฑิตจีวรํฯ ภตปฏิยาภตนฺติ สุสานํ เนตฺวา ปุน อานีตกํฯ ปญฺจ มหาโจรา อุตฺตริมนุสฺสธมฺเม วุตฺตาฯ

ปญฺจาปตฺติโย กายโต สมุฏฺฐนฺตีติ ปฐเมน อาปตฺติสมุฏฺฐาเนน ปญฺจ อาปตฺติโย อาปชฺชติ, ‘‘ภิกฺขุ กปฺปิยสญฺญี สญฺญาจิกาย กุฏิํ กโรตี’’ติ เอวํ อนฺตรเปยฺยาเล วุตฺตาปตฺติโยฯ ปญฺจ อาปตฺติโย กายโต จ วาจโต จาติ ตติเยน อาปตฺติสมุฏฺฐาเนน ปญฺจ อาปตฺติโย อาปชฺชติ, ‘‘ภิกฺขุ กปฺปิยสญฺญี สํวิทหิตฺวา กุฏิํ กโรตี’’ติ เอวํ ตตฺเถว วุตฺตา อาปตฺติโยฯ เทสนาคามินิโยติ ฐเปตฺวา ปาราชิกญฺจ สงฺฆาทิเสสญฺจ อวเสสาฯ

ปญฺจ กมฺมานีติ ตชฺชนียนิยสฺสปพฺพาชนียปฏิสารณียานิ จตฺตาริ อุกฺเขปนียญฺจ ติวิธมฺปิ เอกนฺติ ปญฺจฯ ยาวตติยเก ปญฺจาติ อุกฺขิตฺตานุวตฺติกาย ภิกฺขุนิยา ยาวตติยํ สมนุภาสนาย อปฺปฏินิสฺสชฺชนฺติยา ปาราชิกํ ถุลฺลจฺจยํ ทุกฺกฏนฺติ ติสฺโส , เภทกานุวตฺตกาทิสมนุภาสนาสุ สงฺฆาทิเสโส, ปาปิกาย ทิฏฺฐิยา อปฺปฏินิสฺสคฺเค ปาจิตฺติยํฯ อทินฺนนฺติ อญฺเญน อทินฺนํฯ อวิทิตนฺติ ปฏิคฺคณฺหามีติ เจตนาย อภาเวน อวิทิตํฯ อกปฺปิยนฺติ ปญฺจหิ สมณกปฺเปหิ อกปฺปิยกตํ; ยํ วา ปนญฺญมฺปิ อกปฺปิยมํสํ อกปฺปิยโภชนํฯ อกตาติริตฺตนฺติ ปวาเรตฺวา อติริตฺตํ อกตํฯ สมชฺชทานนฺติ นฏสมชฺชาทิทานํฯ อุสภทานนฺติ โคคณสฺส อนฺตเร อุสภวิสฺสชฺชนํฯ จิตฺตกมฺมทานนฺติ อาวาสํ กาเรตฺวา ตตฺถ จิตฺตกมฺมํ กาเรตุํ วฏฺฏติฯ อิทํ ปน ปฏิภานจิตฺตกมฺมทานํ สนฺธาย วุตฺตํฯ