ยสฺมา ปน ทฺเว อาปตฺติกฺขนฺธา สีลวิปตฺติยา สงฺคหิตา, ปญฺจาปตฺติกฺขนฺธา อาจารวิปตฺติยา, ฉ สิกฺขาปทานิ อาชีววิปตฺติยา สงฺคหิตานิ, ตสฺมา สพฺพานิปิ วิปตฺติยา สงฺคหิตานีติ เอวํ วิปตฺติสงฺคโห เวทิตพฺโพฯ

ยสฺมา ปน สตฺตหาปตฺตีหิ มุตฺตํ เอกสิกฺขาปทมฺปิ นตฺถิ, ตสฺมา สพฺพานิ อาปตฺติยา สงฺคหิตานีติ เอวํ อาปตฺติสงฺคโห เวทิตพฺโพฯ

สพฺพานิ จ สตฺตสุ นคเรสุ ปญฺญตฺตานีติ นิทาเนน สงฺคหิตานีติ เอวํ นิทานสงฺคโห เวทิตพฺโพฯ

ยสฺมา ปน เอกสิกฺขาปทมฺปิ อชฺฌาจาริกปุคฺคเล อสติ ปญฺญตฺตํ นตฺถิ, ตสฺมา สพฺพานิ ปุคฺคเลน สงฺคหิตานีติ เอวํ ปุคฺคลสงฺคโห เวทิตพฺโพฯ

สพฺพานิ ปน ปญฺจหิ เจว สตฺตหิ จ อาปตฺติกฺขนฺเธหิ สงฺคหิตานิ, สพฺพานิ น วินา ฉหิ สมุฏฺฐาเนหิ สมุฏฺฐนฺตีติ สมุฏฺฐาเนน สงฺคหิตานิฯ สพฺพานิ จ จตูสุ อธิกรเณสุ อาปตฺตาธิกรเณน สงฺคหิตานิฯ สพฺพานิ สตฺตหิ สมเถหิ สมถํ คจฺฉนฺตีติ สมเถหิ สงฺคหิตานิฯ เอวเมตฺถ ขนฺธสมุฏฺฐานอธิกรณสมถสงฺคหาปิ เวทิตพฺพาฯ เสสํ ปุพฺเพ วุตฺตนยเมวาติฯ

สมนฺตปาสาทิกาย วินยสํวณฺณนาย

นวสงฺคหิตวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

นิฏฺฐิตา จ ปริวารสฺส อนุตฺตานตฺถปทวณฺณนาติฯ

นิคมนกถา

เอตฺตาวตา จ –

อุภโต วิภงฺคขนฺธก-ปริวารวิภตฺติเทสนํ นาโถ;

วินยปิฏกํ วิเนนฺโต, เวเนยฺยํ ยํ ชิโน อาหฯ

สมธิกสตฺตวีสติ-สหสฺสมตฺเตน ตสฺส คนฺเถน;

สํวณฺณนา สมตฺตา, สมนฺตปาสาทิกา นามฯ

ตตฺริทํ สมนฺตปาสาทิกาย สมนฺตปาสาทิกตฺตสฺมิํ –

อาจริยปรมฺปรโต, นิทานวตฺถุปฺปเภททีปนโต;

ปรสมยวิวชฺชนโต, สกสมยวิสุทฺธิโต เจวฯ

พฺยญฺชนปริโสธนโต, ปทตฺถโต ปาฬิโยชนกฺกมโต;

สิกฺขาปทนิจฺฉยโต, วิภงฺคนยเภททสฺสนโตฯ

สมฺปสฺสตํ น ทิสฺสติ, กิญฺจิ อปาสาทิกํ ยโต เอตฺถ;

วิญฺญูนมยํ ตสฺมา, สมนฺตปาสาทิกาตฺเววฯ

สํวณฺณนา ปวตฺตา, วินยสฺส วิเนยฺยทมนกุสเลน;

วุตฺตสฺส โลกนาเถน, โลกมนุกมฺปมาเนนาติฯ

มหาอฏฺฐกถญฺเจว , มหาปจฺจริเมวจ;

กุรุนฺทิญฺจาติ ติสฺโสปิ, สีหฬฏฺฐกถา อิมาฯ

พุทฺธมิตฺโตติ นาเมน, วิสฺสุตสฺส ยสสฺสิโน;

วินยญฺญุสฺส ธีรสฺส, สุตฺวา เถรสฺส สนฺติเกฯ

มหาเมฆวนุยฺยาเน, ภูมิภาเค ปติฏฺฐิโต;

มหาวิหาโร โย สตฺถุ, มหาโพธิวิภูสิโตฯ

ยํ ตสฺส ทกฺขิเณ ภาเค, ปธานฆรมุตฺตมํ;

สุจิจาริตฺตสีเลน, ภิกฺขุสงฺเฆน เสวิตํฯ

อุฬารกุลสมฺภูโต , สงฺฆุปฏฺฐายโก สทา;

อนากุลาย สทฺธาย, ปสนฺโน รตนตฺตเยฯ

มหานิคมสามีติ , วิสฺสุโต ตตฺถ การยิ;

จารุปาการสญฺจิตํ, ยํ ปาสาทํ มโนรมํฯ

สีตจฺฉายตรูเปตํ, สมฺปนฺนสลิลาสยํ;

วสตา ตตฺร ปาสาเท, มหานิคมสามิโนฯ

สุจิสีลสมาจารํ, เถรํ พุทฺธสิริวฺหยํ;

ยา อุทฺทิสิตฺวา อารทฺธา, อิทฺธา วินยวณฺณนาฯ

ปาลยนฺตสฺส สกลํ, ลงฺกาทีปํ นิรพฺพุทํ;

รญฺโญ สิรินิวาสสฺส, สิริปาลยสสฺสิโนฯ

สมวีสติเม เขเม, ชยสํวจฺฉเร อยํ;

อารทฺธา เอกวีสมฺหิ, สมฺปตฺเต ปรินิฏฺฐิตาฯ

อุปทฺทวา กุเล โลเก, นิรุปทฺทวโต อยํ;

เอกสํวจฺฉเรเนว, ยถา นิฏฺฐํ อุปาคตาฯ

เอวํ สพฺพสฺส โลกสฺส, นิฏฺฐํ ธมฺมูปสํหิตา;

สีฆํ คจฺฉนฺตุ อารมฺภา, สพฺเพปิ นิรุปทฺทวาฯ

จิรฏฺฐิตตฺถํ ธมฺมสฺส, กโรนฺเตน มยา อิมํ;

สทฺธมฺมพหุมาเนน, ยญฺจ ปุญฺญํ สมาจิตํฯ

สพฺพสฺส อานุภาเวน, ตสฺส สพฺเพปิ ปาณิโน;

ภวนฺตุ ธมฺมราชสฺส, สทฺธมฺมรสเสวิโนฯ

จิรํ ติฏฺฐตุ สทฺธมฺโม, กาเล วสฺสํ จิรํ ปชํ;

ตปฺเปตุ เทโว ธมฺเมน, ราชา รกฺขตุ เมทินินฺติฯ

ปรมวิสุทฺธสทฺธาพุทฺธิวีริยปฏิมณฺฑิเตน สีลาจารชฺชวมทฺทวาทิคุณสมุทยสมุทิเตน สกสมยสมยนฺตรคหนชฺโฌคาหณสมตฺเถน ปญฺญาเวยฺยตฺติยสมนฺนาคเตน ติปิฏกปริยตฺติปฺปเภเท สาฏฺฐกเถ สตฺถุสาสเน อปฺปฏิหตญฺญาณปฺปภาเวน มหาเวยฺยากรเณน กรณสมฺปตฺติชนิตสุขวินิคฺคตมธุโรทารวจนลาวณฺณยุตฺเตน ยุตฺตมุตฺตวาทินา วาทิวเรน มหากวินา ปภินฺนปอสมฺภิทาปริวาเร ฉฬภิญฺญาทิปเภทคุณปฏิมณฺฑิเต อุตฺตริมนุสฺสธมฺเม สุปฺปติฏฺฐิตพุทฺธีนํ เถรวํสปฺปทีปานํ เถรานํ มหาวิหารวาสีนํ วํสาลงฺการภูเตน วิปุลวิสุทฺธพุทฺธินา พุทฺธโฆโสติ ครูหิ คหิตนามเธยฺเยน เถเรน กตา อยํ สมนฺตปาสาทิกา นาม วินยสํวณฺณนา –

ตาว ติฏฺฐตุ โลกสฺมิํ, โลกนิตฺถรเณสินํ;

ทสฺเสนฺตี กุลปุตฺตานํ, นยํ สีลวิสุทฺธิยาฯ

ยาว พุทฺโธติ นามมฺปิ, สุทฺธจิตฺตสฺส ตาทิโน;

โลกมฺหิ โลกเชฏฺฐสฺส, ปวตฺตติ มเหสิโนติฯ

สมนฺตปาสาทิกา นาม

วินย-อฏฺฐกถา นิฏฺฐิตาฯ