เมนู

6. เสนาสนกฺขนฺธกํ

วิหารานุชานนกถา

[294] เสนาสนกฺขนฺธเก อปญฺญตฺตํ โหตีติ อนนุญฺญาตํ โหติฯ วิหาโร นาม อฑฺฒโยคาทิมุตฺตโก อวเสสาวาโสฯ อฑฺฒโยโคติ สุปณฺณวงฺกเคหํฯ ปาสาโทติ ทีฆปาสาโทฯ หมฺมิยนฺติ อุปริอากาสตเล ปติฏฺฐิตกูฏาคาโร ปาสาโทเยวฯ คุหาติ อิฏฺฐกาคุหา สิลาคุหา ทารุคุหา ปํสุคุหาฯ อาคตานาคตสฺส จาตุทฺทิสสฺส สงฺฆสฺสาติ อาคตสฺส จ อนาคตสฺส จ จตูสุ ทิสาสุ อปฺปฏิหตจารสฺส จาตุทฺทิสสฺส สงฺฆสฺสฯ

[295] อนุโมทนคาถาสุ – สีตํ อุณฺหนฺติ อุตุวิสภาควเสน วุตฺตํฯ สิสิเร จาปิ วุฏฺฐิโยติ เอตฺถ สิสิโรติ สมฺผุสิตกวาโต วุจฺจติฯ วุฏฺฐิโยติ อุชุกเมฆวุฏฺฐิโย เอวฯ เอตานิ สพฺพานิ ปฏิหนฺตีติ อิมินาว ปเทน โยเชตพฺพานิฯ

ปฏิหญฺญตีติ วิหาเรน ปฏิหญฺญติฯ เลณตฺถนฺติ นิลียนตฺถํฯ สุขตฺถนฺติ สีตาทิปริสฺสยาภาเวน สุขวิหารตฺถํฯ ฌายิตุญฺจ วิปสฺสิตุนฺติ อิทมฺปิ ปททฺวยํ ‘‘สุขตฺถญฺจา’’ติ อิมินาว ปเทน โยเชตพฺพํฯ อิทญฺหิ วุตฺตํ โหติ – สุขตฺถญฺจ วิหารทานํ, กตมํ สุขตฺถํ? ฌายิตุํ วิปสฺสิตุญฺจ ยํ สุขํ, ตทตฺถํฯ อถ วา ปรปเทนปิ โยเชตพฺพํ – ฌายิตุญฺจ วิปสฺสิตุญฺจ วิหารทานํ; อิธ ฌายิสฺสนฺติ วิปสฺสิสฺสนฺตีติ ททโต วิหารทานํ สงฺฆสฺส อคฺคํ พุทฺเธน วณฺณิตํฯ วุตฺตญฺเหตํ – ‘‘โส จ สพฺพทโท โหติ, โย ททาติ อุปสฺสย’’นฺติ (สํ. นิ. 1.42)ฯ

ยสฺมา จ อคฺคํ วณฺณิตํ , ‘‘ตสฺมา หิ ปณฺฑิโต โปโส’’ติ คาถาฯ วาสเยตฺถ พหุสฺสุเตติ เอตฺถ วิหาเร ปริยตฺติพหุสฺสุเต จ ปฏิเวธพหุสฺสุเต จ วาเสยฺยฯ เตสํ อนฺนญฺจาติ ยํ เตสํ อนุจฺฉวิกํ อนฺนญฺจ ปานญฺจ วตฺถานิ จ มญฺจปีฐาทิเสนาสนานิ จ, ตํ สพฺพํ เตสุ อุชุภูเตสุ อกุฏิลจิตฺเตสุฯ ทเทยฺยาติ นิทเหยฺยฯ