5. ขุทฺทกวตฺถุกฺขนฺธกํ

ขุทฺทกวตฺถุกถา

[243] ขุทฺทกวตฺถุกฺขนฺธเก – มลฺลมุฏฺฐิกาติ มุฏฺฐิกมลฺลาฯ คามมุทฺทวาติ ฉวิราคมณฺฑนานุยุตฺตา นาคริกมนุสฺสาฯ คามโมทฺทวาติปิ ปาโฐ; เอเสวตฺโถฯ ถมฺเภติ นฺหานติตฺเถ นิขณิตฺวา ฐปิตตฺถมฺเภฯ

กุฏฺเฏติ อิฏฺฐกาสิลาทารุกุฏฺฏานํ อญฺญตรสฺมิํฯ อฏฺฏาเน นฺหายนฺตีติ เอตฺถ อฏฺฏานํ นาม รุกฺขํ ผลกํ วิย ตจฺเฉตฺวา อฏฺฐปทากาเรน ราชิโย ฉินฺทิตฺวา นฺหานติตฺเถ นิขณนฺติ, ตตฺถ จุณฺณานิ อากิริตฺวา มนุสฺสา กายํ ฆํสนฺติฯ คนฺธพฺพหตฺถเกนาติ นฺหานติตฺเถ ฐปิเตน ทารุมยหตฺเถน, เตน กิร จุณฺณานิ คเหตฺวา มนุสฺสา สรีรํ ฆํสนฺติ ฯ กุรุวินฺทกสุตฺติยาติ กุรุวินฺทกปาสาณจุณฺณานิ ลาขาย พนฺธิตฺวา กตคุฬิกกลาปโก วุจฺจติ, ตํ อุโภสุ อนฺเตสุ คเหตฺวา สรีรํ ฆํสนฺติฯ วิคฺคยฺห ปริกมฺมํ การาเปนฺตีติ อญฺญมญฺญํ สรีเรน สรีรํ ฆํสนฺติฯ มลฺลกํ นาม มกรทนฺตเก ฉินฺทิตฺวา มลฺลกมูลสณฺฐาเนน กตํ มลฺลกนฺติ วุจฺจติ, อิทํ คิลานสฺสาปิ น วฏฺฏติฯ

[244] อกตมลฺลกํ นาม ทนฺเต อจฺฉินฺทิตฺวา กตํ, อิทํ อคิลานสฺเสว น วฏฺฏติ; อิฏฺฐกาขณฺฑํ ปน กปาลขณฺฑํ วา วฏฺฏติฯ อุกฺกาสิกนฺติ วตฺถวฏฺฏิํ; ตสฺมา นฺหายนฺตสฺส ยสฺส กสฺสจิ นฺหานสาฏกวฏฺฏิยา ปิฏฺฐิํ ฆํสิตุํ วฏฺฏติฯ ปุถุปาณิกนฺติ หตฺถปริกมฺมํ วุจฺจติ, ตสฺมา สพฺเพสํ หตฺเถน ปิฏฺฐิปริกมฺมํ กาตุํ วฏฺฏติฯ

[245] วลฺลิกาติ กณฺณโต นิกฺขนฺตมุตฺโตลมฺพกาทีนํ เอตํ อธิวจนํ; น เกวลญฺจ วลฺลิกา เอว, ยํกิญฺจิ กณฺณปิฬนฺธนํ อนฺตมโส ตาลปณฺณมฺปิ น วฏฺฏติฯ ปามงฺคนฺติ ยํกิญฺจิ ปลมฺพกสุตฺตํฯ กณฺฐสุตฺตกนฺติ ยํกิญฺจิ คีวูปคอาภรณํฯ กฏิสุตฺตกนฺติ ยํกิญฺจิ กฏิปิฬนฺธนํ อนฺตมโส สุตฺตตนฺตุมตฺตมฺปิฯ โอวฏฺฏิกนฺติ วลยํฯ กายูราทีนิ ปากฏาเนว, อกฺขกานํ เหฏฺฐา พาหาภรณํ ยํกิญฺจิ อาภรณํ น วฏฺฏติฯ