4. สมถกฺขนฺธกํ

สมฺมุขาวินยกถา

[186-187] สมถกฺขนฺธเก – ‘‘อธมฺมวาที ปุคฺคโล’’ติอาทีนิ ฉ มาติกาปทานิ นิกฺขิปิตฺวา ‘‘อธมฺมวาที ปุคฺคโล ธมฺมวาทิํ ปุคฺคลํ สญฺญาเปตี’’ติอาทินา นเยน วิตฺถาโร วุตฺโตฯ ตตฺถ สญฺญาเปตีติ การณปติรูปกานิ วตฺวา ปริโตเสตฺวา ชานาเปติฯ นิชฺฌาเปตีติ ยถา โส ตํ อตฺถํ นิชฺฌายติ, โอโลเกติ; เอวํ กโรติฯ เปกฺขติ อนุเปกฺขตีติ ยถา โส ตํ อตฺถํ เปกฺขติ เจว ปุนปฺปุนญฺจ เปกฺขติ; เอวํ กโรติฯ ทสฺเสติ อนุทสฺเสตีติ เตสญฺเญว ปริยายวจนานิฯ อธมฺเมน วูปสมฺมตีติ ยสฺมา โส อธมฺมเมว ‘‘อยํ ธมฺโม’’ติอาทินา นเยน โมเหตฺวา ทสฺเสติ, ตสฺมา อธมฺเมน วูปสมฺมติ นามฯ

[188] ธมฺเมน วูปสมฺมตีติ ยสฺมา ธมฺมวาที ธมฺมเมว ‘‘อยํ ธมฺโม’’ติอาทินา นเยน อโมเหตฺวา ทสฺเสติ, ตสฺมา ธมฺเมน วูปสมฺมติ นามฯ

สมฺมุขาวินยกถา นิฏฺฐิตาฯ

สติวินยกถา

[195] ปญฺจิมานิ ภิกฺขเว ธมฺมิกานิ สติวินยสฺส ทานานีติ เอตฺถ สุทฺธสฺส อนาปตฺติกสฺส ทานํ เอกํ, อนุวทิตสฺส ทานํ เอกํ, ยาจิตสฺส ทานํ เอกํ, สงฺเฆน ทานํ เอกํ, ธมฺเมน สมคฺคทานํ เอกนฺติ เอวํ ปญฺจฯ เอตานิ ปน เอเกกองฺควเสน น ลพฺภนฺติ, ตสฺมา เทสนามตฺตเมเวตํ, ปญฺจงฺคสมนฺนาคตํ ปน สติวินยทานํ ธมฺมิกนฺติ อยเมตฺถ อตฺโถฯ ตตฺถ จ อนุวทนฺตีติ โจเทนฺติฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ อยํ ปน สติวินโย ขีณาสวสฺเสว ทาตพฺโพ น อญฺญสฺส, อนฺตมโส อนาคามิโนปิฯ โส จ โข อญฺเญน โจทิยมานสฺเสว, น อโจทิยมานสฺสฯ ทินฺเน จ ปน ตสฺมิํ โจทกสฺส กถา น รุหติฯ โจเทนฺโตปิ ‘‘อยํ ขีณาสโว สติวินยลทฺโธ, โก ตุยฺหํ กถํ คเหสฺสตี’’ติ อปสาเทตพฺพตํ อาปชฺชติฯ

สติวินยกถา นิฏฺฐิตาฯ