เมนู

โจทเกนอุปฏฺฐาเปตพฺพกถา

[400] กาเลน วกฺขามีติอาทีสุ เอโก เอกํ โอกาสํ กาเรตฺวา โจเทนฺโต กาเลน วทติ นามฯ สงฺฆมชฺฌคณมชฺฌสลากคฺคยาคุอคฺควิตกฺกมาฬกภิกฺขาจารมคฺคอาสนสาลาทีสุ อุปฏฺฐาเกหิ ปริวาริตกฺขเณ วา โจเทนฺโต อกาเลน วทติ นามฯ ตจฺเฉน วทนฺโต ภูเตน วทติ นามฯ ‘‘อมฺโภ มหลฺลก, ปริสาวจร, ปํสุกูลิก, ธมฺมกถิก, ปติรูปํ ตว อิท’’นฺติ วทนฺโต ผรุเสน วทติ นามฯ การณนิสฺสิตํ ปน กตฺวา ‘‘ภนฺเต มหลฺลกตฺถ, ปริสาวจรา, ปํสุกูลิกา, ธมฺมกถิกตฺถ, ปติรูปํ ตุมฺหากํ อิท’’นฺติ วทนฺโต สณฺเหน วทติ นามฯ การณนิสฺสิตํ กตฺวา วทนฺโต อตฺถสํหิเตน วทติ นามฯ เมตฺตจิตฺโต วกฺขามิ โน โทสนฺตโรติ เมตฺตจิตฺตํ อุปฏฺฐเปตฺวา วกฺขามิ, น ทุฏฺฐจิตฺโต หุตฺวาฯ

โจทเกนอุปฏฺฐาเปตพฺพกถา นิฏฺฐิตาฯ

โจทกจุทิตกปฏิสํยุตฺตกถา

[401] อชฺฌตฺตํ มนสิกริตฺวาติ อตฺตโน จิตฺเต อุปฺปาเทตฺวาฯ การุญฺญตาติ กรุณาภาโวฯ อิมินา กรุณญฺจ กรุณาปุพฺพภาคญฺจ ทสฺเสติฯ หิเตสิตาติ หิตคเวสนตาฯ อนุกมฺปิตาติ เตน หิเตน สํโยชนตาฯ ทฺวีหิปิ เมตฺตญฺจ เมตฺตาปุพฺพภาคญฺจ ทสฺเสติฯ อาปตฺติวุฏฺฐานตาติ อาปตฺติโต วุฏฺฐาเปตฺวา สุทฺธนฺเต ปติฏฺฐาปนาฯ วตฺถุํ โจเทตฺวา สาเรตฺวา ปฏิญฺญํ อาโรเปตฺวา ยถาปฏิญฺญาย กมฺมกรณํ วินยปุเรกฺขารตา นามฯ อิเม ปญฺจ ธมฺเมติ เย เอเต การุญฺญตาติอาทินา นเยน วุตฺตา, อิเม ปญฺจ ธมฺเม อชฺฌตฺตํ มนสิ กริตฺวา ปโร โจเทตพฺโพติฯ

สจฺเจ จ อกุปฺเป จาติ วจีสจฺเจ จ อกุปฺปนตาย จฯ จุทิตเกน หิ สจฺจญฺจ วตฺตพฺพํ, โกโป จ น กาตพฺโพฯ เนว อตฺตนา กุชฺฌิตพฺโพ, น ปโร ฆฏฺเฏตพฺโพติ อตฺโถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

โจทกจุทิตกปฏิสํยุตฺตกถา นิฏฺฐิตาฯ

ปาติโมกฺขฏฺฐปนกฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. ภิกฺขุนิกฺขนฺธกํ

มหาปชาปติโคตมีวตฺถุกถา

[402] ภิกฺขุนิกฺขนฺธเก อลํ โคตมิ มา เต รุจฺจีติ กสฺมา ปฏิกฺขิปติ, นนุ สพฺเพสมฺปิ พุทฺธานํ จตสฺโส ปริสา โหนฺตีติ? กามํ โหนฺติ, กิลเมตฺวา ปน อเนกกฺขตฺตุํ ยาจิเตน อนุญฺญาตํ ปพฺพชฺชํ ‘‘ทุกฺเขน ลทฺธา อยํ อมฺเหหี’’ติ สมฺมา ปริปาเลสฺสนฺตีติ ภทฺทกํ กตฺวา อนุชานิตุกาโม ปฏิกฺขิปติฯ อฏฺฐครุธมฺมกถา มหาวิภงฺเคเยว กถิตาฯ

[403] กุมฺภเถนเกหีติ กุมฺเภ ทีปํ ชาเลตฺวา เตน อาโลเกน ปรฆเร ภณฺฑํ วิจินิตฺวา เถนกโจเรหิฯ

เสตฏฺฐิกา นาม โรคชาตีติ เอโก ปาณโก นาฬิมชฺฌคตํ กณฺฑํ วิชฺฌติ, เยน วิทฺธตฺตา นิกฺขนฺตมฺปิ สาลิสีสํ ขีรํ คเหตุํ น สกฺโกติฯ

มญฺชิฏฺฐิกา นาม โรคชาตีติ อุจฺฉูนํ อนฺโตรตฺตภาโวฯ มหโต ตฬากสฺส ปฏิกจฺเจว อาฬินฺติ อิมินา ปน เอตมตฺถํ ทสฺเสติ – ยถา มหโต ตฬากสฺส อาฬิยา อพทฺธายปิ กิญฺจิ อุทกํ ติฏฺเฐยฺย, ปฐมเมว พทฺธาย ปน ยํ อพทฺธปจฺจยา น ติฏฺเฐยฺย, ตมฺปิ ติฏฺเฐยฺย; เอวเมว เย อิเม อนุปฺปนฺเน วตฺถุสฺมิํ ปฏิกจฺเจว อวีติกฺกมนตฺถาย ครุธมฺมา ปญฺญตฺตาฯ เตสุ อปญฺญตฺเตสุปิ มาตุคามสฺส ปพฺพชิตตฺตา ปญฺเจว วสฺสสตานิ สทฺธมฺโม ติฏฺเฐยฺยฯ ปฏิกจฺเจว ปญฺญตฺตตฺตา ปน อปรานิปิ ปญฺจวสฺสสตานิ ฐสฺสตีติ เอวํ ปฐมํ วุตฺตํ วสฺสสหสฺสเมว ฐสฺสตีติฯ วสฺสสหสฺสนฺติ เจตํ ปฏิสมฺภิทาปเภทปฺปตฺตขีณาสววเสเนว วุตฺตํฯ ตโต ปน อุตฺตริมฺปิ สุกฺขวิปสฺสกขีณาสววเสน วสฺสสหสฺสํ, อนาคามิวเสน วสฺสสหสฺสํ, สกทาคามิวเสน วสฺสสหสฺสํ, โสตาปนฺนวเสน วสฺสสหสฺสนฺติ เอวํ ปญฺจวสฺสสหสฺสานิ ปฏิเวธสทฺธมฺโม ฐสฺสติฯ ปริยตฺติธมฺโมปิ ตานิเยวฯ