เมนู

อนุโมทนวตฺตกถา

[362] อนุโมทนวตฺถุสฺมิํ อิทฺธํ อโหสีติ สมฺปนฺนํ อโหสิฯ จตูหิ ปญฺจหีติ สงฺฆตฺเถเรน อนุโมทนตฺถาย นิสินฺเน เหฏฺฐา ปฏิปาฏิยา จตูหิ นิสีทิตพฺพํฯ อนุเถเร นิสินฺเน มหาเถเรน จ เหฏฺฐา จ ตีหิ นิสีทิตพฺพํฯ ปญฺจเม นิสินฺเน อุปริ จตูหิ นิสีทิตพฺพํฯ สงฺฆตฺเถเรน เหฏฺฐา ทหรภิกฺขุสฺมิํ อชฺฌิฏฺเฐปิ สงฺฆตฺเถรโต ปฏฺฐาย จตูหิ นิสีทิตพฺพเมวฯ สเจ ปน อนุโมทโก ภิกฺขุ ‘‘คจฺฉถ ภนฺเต, อาคเมตพฺพกิจฺจํ นตฺถี’’ติ วทติ, คนฺตุํ วฏฺฏติฯ มหาเถเรน ‘‘คจฺฉาม อาวุโส’’ติ วุตฺเต ‘‘คจฺฉถา’’ติ วทติ, เอวมฺปิ วฏฺฏติฯ ‘‘พหิคาเม อาคเมสฺสามา’’ติ อาโภคํ กตฺวาปิ พหิคามํ คนฺตฺวา อตฺตโน นิสฺสิตเก ‘‘ตุมฺเห ตสฺส อาคมนํ อาคเมถา’’ติ วตฺวาปิ คนฺตุํ วฏฺฏติเยวฯ สเจ ปน มนุสฺสา อตฺตโน รุจิเกน เอเกน อนุโมทนํ กาเรนฺติ, เนว ตสฺส อนุโมทโต อาปตฺติ, น มหาเถรสฺส ภาโร โหติฯ อุปนิสินฺนกถายเมว หิ มนุสฺเสสุ กถาเปนฺเตสุ มหาเถโร อาปุจฺฉิตพฺโพ, มหาเถเรน จ อนุโมทนาย อชฺฌิฏฺโฐว อาคเมตพฺโพติ อิทเมตฺถ ลกฺขณํฯ วจฺจิโตติ สญฺชาตวจฺโจ; วจฺจปีฬิโตติ อธิปฺปาโยฯ

อนุโมทนวตฺตกถา นิฏฺฐิตาฯ

ภตฺตคฺควตฺตกถา

[364] ภตฺตคฺควตฺเต ‘‘อนฺโตคาโม วา โหตุ วิหาโร วา, มนุสฺสานํ ปริเวสนฏฺฐานํ คจฺฉนฺเตน จีวรํ ปารุปิตฺวา กายพนฺธนํ พนฺธนเมว วฏฺฏตี’’ติ อฏฺฐกถาสุ วุตฺตํฯ น เถเร ภิกฺขู อนุปขชฺชาติ เถเร ภิกฺขู อติอลฺลียิตฺวา น นิสีทิตพฺพํฯ สเจ มหาเถรสฺส นิสินฺนาสเนน สมกํ อาสนํ โหติ, พหูสุ อาสเนสุ สติ เอกํ ทฺเว อาสนานิ ฐเปตฺวา นิสีทิตพฺพํฯ ภิกฺขู คเณตฺวา ปญฺญตฺตาสเนสุ อนิสีทิตฺวา มหาเถเรน นิสีทาติ วุตฺเตน นิสีทิตพฺพํฯ โน เจ มหาเถโร วทติ, ‘‘อิทํ, ภนฺเต, อาสนํ อุจฺจ’’นฺติ วตฺตพฺพํฯ ‘‘นิสีทา’’ติ วุตฺเต นิสีทิตพฺพํฯ สเจ ปน เอวํ อาปุจฺฉิเตปิ น วทติ, นิสีทนฺตสฺส อนาปตฺติ; มหาเถรสฺเสว อาปตฺติฯ นวโก หิ เอวรูเป อาสเน อนาปุจฺฉา นิสีทนฺโต อาปชฺชติ, เถโร อาปุจฺฉิเต อนนุชานนฺโตฯ น สงฺฆาฏิํ โอตฺถริตฺวาติ น สงฺฆาฏิํ อวตฺถริตฺวา นิสีทิตพฺพํฯ

อุโภหิ หตฺเถหีติ ปตฺตโธวนอุทกํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ทกฺขิโณทกํ ปน ปุรโต อาธารเก ปตฺตํ ฐเปตฺวา คเหตพฺพํฯ สาธุกนฺติ อุทกสทฺทํ อกโรนฺเตนฯ

สูปสฺส โอกาโสติ ยถา สูปสฺส โอกาโส โหติ; เอวํ มตฺตาย โอทโน คณฺหิตพฺโพติ อตฺโถฯ สมกํ สมฺปาเทหีติ อิทํ น เกวลํ สปฺปิอาทีสุเยว โอทเนปิ วตฺตพฺพํฯ สปฺปิอาทีสุ ปน ยํ อปฺปํ โหติ เอกสฺส วา ทฺวินฺนํ วา อนุรูปกํ, ตํ สพฺเพสํ สมกํ สมฺปาเทหีติ วุตฺเต มนุสฺสานํ วิหสา โหติ, ตสฺมา ตาทิสํ สกิํ วา ทฺวิกฺขตฺตุํ วา คเหตฺวา เสสํ น คเหตพฺพํฯ

น ตาว เถเรน ภุญฺชิตพฺพนฺติ อิทํ ยํ ปริจฺฉินฺนภิกฺขุกํ ภตฺตคฺคํ, ยตฺถ มนุสฺสา สพฺเพสํ ปาเปตฺวา ทาตุกามา โหนฺติ, ตํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ยํ ปน มหาภตฺตคฺคํ โหติ, ยตฺถ เอกสฺมิํ ปเทเส ภุญฺชนฺติ, เอกสฺมิํ ปเทเส อุทกํ ทิยฺยติ, ตตฺถ ยถาสุขํ ภุญฺชิตพฺพํฯ

น ตาว อุทกนฺติ อิทํ หตฺถโธวนอุทกํ สนฺธาย วุตฺตํฯ อนฺตรา ปิปาสิเตน ปน คเล วิลคฺคามิเสน วา ปานียํ ปิวิตฺวา หตฺถา น โธวิตพฺพาฯ สเจ มนุสฺสา ‘‘โธวถ ภนฺเต ปตฺตญฺจ หตฺเถ จา’’ติ วทนฺติ, ภิกฺขู วา ‘‘ตุมฺเห อุทกํ คณฺหถา’’ติ วทนฺติ, วฏฺฏติฯ

นิวตฺตนฺเตนาติ ภตฺตคฺคโต อุฏฺฐาย นิวตฺตนฺเตน สงฺเฆน เอวํ นิวตฺติตพฺพนฺติ ทสฺเสติฯ กถํ? ‘‘นวเกหี’’ติ สพฺพํ ทฏฺฐพฺพํฯ สมฺพาเธสุ หิ ฆเรสุ มหาเถรานํ นิกฺขมโนกาโส น โหติ, ตสฺมา เอวํ วุตฺตํฯ เอวํ นิวตฺตนฺเตหิ ปน นวเกหิ เคหทฺวาเร ฐตฺวา เถเรสุ นิกฺขนฺเตสุ ปฏิปาฏิยา คนฺตพฺพํฯ สเจ ปน มหาเถรา ธุเร นิสินฺนา โหนฺติ, นวกา อนฺโตเคเห , เถราสนโต ปฏฺฐาย ปฏิปาฏิยา เอว นิกฺขมิตพฺพํฯ กาเยน กายํ อฆฏฺเฏนฺเตน ยถา อนฺตเรน มนุสฺสา คนฺตุํ สกฺโกนฺติ, เอวํ วิรฬาย ปฏิปาฏิยา คนฺตพฺพํฯ

ภตฺตคฺควตฺตกถา นิฏฺฐิตาฯ

ปิณฺฑจาริกวตฺตกถา

[366] ปิณฺฑจาริกวตฺเต – กมฺมํ วา นิกฺขิปตีติ กปฺปาสํ วา สุปฺปํ วา มุสลํ วา ยํ คเหตฺวา กมฺมํ กโรนฺติ, ฐิตา วา นิสินฺนา วา โหนฺติ, ตํ นิกฺขิปติ น จ ภิกฺขาทายิกายาติ อิตฺถี วา โหตุ ปุริโส วา, ภิกฺขาทานสมเย มุขํ น อุลฺโลเกตพฺพํฯ

ปิณฺฑจาริกวตฺตกถา นิฏฺฐิตาฯ

อารญฺญิกวตฺตกถา

[368] อารญฺญิกวตฺเต – เสนาสนา โอตริตพฺพนฺติ วสนฏฺฐานโต นิกฺขมิตพฺพํฯ

ปตฺตํ ถวิกาย ปกฺขิปิตฺวาติ เอตฺถ สเจ พหิคาเม อุทกํ นตฺถิ, อนฺโตคาเมเยว ภตฺตกิจฺจํ กตฺวา อถ พหิคาเม อตฺถิ, พหิคาเม ภตฺตกิจฺจํ กตฺวา ปตฺโต โธวิตฺวา โวทโก กตฺวา ถวิกาย ปกฺขิปิตพฺโพฯ

ปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปตพฺพนฺติ สเจ ภาชนานิ นปฺปโหนฺติ, ปานียเมว ปริโภชนียมฺปิ กตฺวา อุปฏฺฐาเปตพฺพํฯ ภาชนํ อลภนฺเตน เวฬุนาฬิกายปิ อุปฏฺฐาเปตพฺพํฯ ตมฺปิ อลภนฺตสฺส ยถา สมีเป อุทกอาวาโฏ โหติ, เอวํ กาตพฺพํฯ อรณิสหิเต สติ อคฺคิํ อกาตุมฺปิ วฏฺฏติ ฯ ยถา จ อารญฺญิกสฺส, เอวํ กนฺตารปฺปฏิปนฺนสฺสาปิ อรณิสหิตํ อิจฺฉิตพฺพํฯ คณวาสิโน ปน เตน วินาปิ วฏฺฏติฯ นกฺขตฺตาเนว นกฺขตฺตปทานิ

อารญฺญิกวตฺตกถา นิฏฺฐิตาฯ

เสนาสนวตฺตกถา

[369] เสนาสนวตฺเต – ทฺวารํ นาม ยสฺมา มหาวฬญฺชํ, ตสฺมา ตตฺถ อาปุจฺฉนกิจฺจํ นตฺถิ, เสสานิ ปน อุทฺเทสทานาทีนิ อาปุจฺฉิตฺวาว กาตพฺพานิฯ เทวสิกมฺปิ อาปุจฺฉิตุํ วฏฺฏติฯ อถาปิ ‘‘ภนฺเต อาปุจฺฉิตเมว โหตู’’ติ วุตฺเต วุฑฺฒตโร ‘‘สาธู’’ติ สมฺปฏิจฺฉติ, สยเมว วา ‘‘ตฺวํ ยถาสุขํ วิหราหี’’ติ วทติ; เอวมฺปิ วฏฺฏติฯ สภาคสฺส วิสฺสาเสนาปิ วฏฺฏติเยวฯ เยน วุฑฺโฒ เตน ปริวตฺติตพฺพนฺติ วุฑฺฒาภิมุเขน ปริวตฺติตพฺพํฯ โภชนสาลาทีสุปิ เอวเมว ปฏิปชฺชิตพฺพํฯ

เสนาสนวตฺตกถา นิฏฺฐิตาฯ

ชนฺตาฆรวตฺตาทิกถา

[371] ชนฺตาฆรวตฺเต ปริภณฺฑนฺติ พหิชคติฯ