เมนู

อาวาสิกวตฺตกถา

[359] อาวาสิกวตฺเต อาสนํ ปญฺญเปตพฺพนฺติ เอวมาทิ สพฺพํ วุฑฺฒตเร อาคเต จีวรกมฺมํ วา นวกมฺมํ วา ฐเปตฺวาปิ กาตพฺพํฯ เจติยงฺคณํ สมฺมชฺชนฺเตน สมฺมชฺชนิํ นิกฺขิปิตฺวา ตสฺส วตฺตํ กาตุํ อารภิตพฺพํฯ ปณฺฑิโต หิ อาคนฺตุโก ‘‘สมฺมชฺชาหิ ตาว เจติยงฺคณ’’นฺติ วกฺขติฯ คิลานเภสชฺชํ กโรนฺเตน ปน สเจ นาติอาตุโร คิลาโน โหติ, เภสชฺชํ อกตฺวา วตฺตเมว กาตพฺพํฯ มหาคิลานสฺส ปน เภสชฺชเมว กาตพฺพํฯ ปณฺฑิโต หิ อาคนฺตุโก ‘‘กโรหิ ตาว เภสชฺช’’นฺติ วกฺขติฯ ปานีเยน ปุจฺฉนฺเตน สเจ สกิํ อานีตํ ปานียํ สพฺพํ ปิวติ , ‘‘ปุน อาเนมี’’ติ ปุจฺฉิตพฺโพเยวฯ อปิจ พีชเนนปิ พีชิตพฺโพ, พีชนฺเตน สกิํ ปาทปิฏฺฐิยํ พีชิตฺวา สกิํ มชฺเฌ สกิํ สีเส พีชิตพฺพํ, ‘‘อลํ โหตู’’ติ วุตฺเตน ตโต มนฺทตรํ พีชิตพฺพํฯ ปุน ‘‘อล’’นฺติ วุตฺเตน ตโต มนฺทตรํ พีชิตพฺพํฯ ตติยวารํ วุตฺเตน พีชนี ฐเปตพฺพาฯ ปาทาปิสฺส โธวิตพฺพา, โธวิตฺวา สเจ อตฺตโน เตลํ อตฺถิ, เตน มกฺเขตพฺพาฯ โน เจ อตฺถิ, ตสฺส สนฺตเกน มกฺเขตพฺพาฯ อุปาหนาปุญฺฉนํ ปน อตฺตโน รุจิวเสน กาตพฺพํฯ เตเนว เหตฺถ ‘‘สเจ อุสฺสหตี’’ติ วุตฺตํฯ ตสฺมา อุปาหนา อปุญฺฉนฺตสฺสาปิ อนาปตฺติฯ ‘‘กตฺถ มยฺหํ เสนาสนํ ปาปุณาตี’’ติ ปุจฺฉิเตน เสนาสนํ ปญฺญเปตพฺพํ, ‘‘เอตํ ตุมฺหากํ เสนาสนํ ปาปุณาตี’’ติ เอวํ อาจิกฺขิตพฺพนฺติ อตฺโถฯ ปปฺโผเฏตฺวา หิ ปตฺถริตุํ ปน วฏฺฏติเยวฯ

นวกสฺส วตฺเต – ปานียํ อาจิกฺขิตพฺพนฺติ ‘‘เอตํ ปานียํ คเหตฺวา ปิวาหี’’ติ อาจิกฺขิตพฺพํฯ ปริโภชนีเยปิ เอเสว นโยฯ เสสํ ปุริมสทิสเมวฯ มหาอาวาเสปิ อตฺตโน สนฺติกํ สมฺปตฺตสฺส อาคนฺตุกสฺส วตฺตํ อกาตุํ น ลภติฯ

อาวาสิกวตฺตกถา นิฏฺฐิตาฯ

คมิกวตฺตกถา

[360] คมิกวตฺเตสุ ทารุภณฺฑนฺติ เสนาสนกฺขนฺธเก วุตฺตํ มญฺจปีฐาทิฯ มตฺติกาภณฺฑมฺปิ รชนภาชนาทิ สพฺพํ ตตฺถ วุตฺตปฺปเภทเมวฯ ตํ สพฺพํ อคฺคิสาลาย วา อญฺญตรสฺมิํ วา คุตฺตฏฺฐาเน ปฏิสาเมตฺวา คนฺตพฺพํฯ อโนวสฺสเก ปพฺภาเรปิ ฐเปตุํ วฏฺฏติฯ เสนาสนํ อาปุจฺฉิตพฺพนฺติ เอตฺถ ยํ ปาสาณปิฏฺฐิยํ วา ปาสาณตฺถมฺเภสุ วา กตเสนาสนํ, ยตฺถ อุปจิกา นาโรหนฺติ, ตํ อนาปุจฺฉนฺตสฺสาปิ อนาปตฺติฯ จตูสุ ปาสาณเกสูติอาทิ อุปจิกานํ อุปฺปตฺติฏฺฐาเน ปณฺณสาลาทิเสนาสเน กตฺตพฺพาการทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ อปฺเปว นาม องฺคานิปิ เสเสยฺยุนฺติ อยํ อชฺโฌกาเส ฐปิตมฺหิ อานิสํโสฯ โอวสฺสกเคเห ปน ติเณสุ จ มตฺติกาปิณฺเฑสุ จ อุปริ ปตนฺเตสุ มญฺจปีฐานํ องฺคานิปิ วินสฺสนฺติฯ

คมิกวตฺตกถา นิฏฺฐิตาฯ

อนุโมทนวตฺตกถา

[362] อนุโมทนวตฺถุสฺมิํ อิทฺธํ อโหสีติ สมฺปนฺนํ อโหสิฯ จตูหิ ปญฺจหีติ สงฺฆตฺเถเรน อนุโมทนตฺถาย นิสินฺเน เหฏฺฐา ปฏิปาฏิยา จตูหิ นิสีทิตพฺพํฯ อนุเถเร นิสินฺเน มหาเถเรน จ เหฏฺฐา จ ตีหิ นิสีทิตพฺพํฯ ปญฺจเม นิสินฺเน อุปริ จตูหิ นิสีทิตพฺพํฯ สงฺฆตฺเถเรน เหฏฺฐา ทหรภิกฺขุสฺมิํ อชฺฌิฏฺเฐปิ สงฺฆตฺเถรโต ปฏฺฐาย จตูหิ นิสีทิตพฺพเมวฯ สเจ ปน อนุโมทโก ภิกฺขุ ‘‘คจฺฉถ ภนฺเต, อาคเมตพฺพกิจฺจํ นตฺถี’’ติ วทติ, คนฺตุํ วฏฺฏติฯ มหาเถเรน ‘‘คจฺฉาม อาวุโส’’ติ วุตฺเต ‘‘คจฺฉถา’’ติ วทติ, เอวมฺปิ วฏฺฏติฯ ‘‘พหิคาเม อาคเมสฺสามา’’ติ อาโภคํ กตฺวาปิ พหิคามํ คนฺตฺวา อตฺตโน นิสฺสิตเก ‘‘ตุมฺเห ตสฺส อาคมนํ อาคเมถา’’ติ วตฺวาปิ คนฺตุํ วฏฺฏติเยวฯ สเจ ปน มนุสฺสา อตฺตโน รุจิเกน เอเกน อนุโมทนํ กาเรนฺติ, เนว ตสฺส อนุโมทโต อาปตฺติ, น มหาเถรสฺส ภาโร โหติฯ อุปนิสินฺนกถายเมว หิ มนุสฺเสสุ กถาเปนฺเตสุ มหาเถโร อาปุจฺฉิตพฺโพ, มหาเถเรน จ อนุโมทนาย อชฺฌิฏฺโฐว อาคเมตพฺโพติ อิทเมตฺถ ลกฺขณํฯ วจฺจิโตติ สญฺชาตวจฺโจ; วจฺจปีฬิโตติ อธิปฺปาโยฯ

อนุโมทนวตฺตกถา นิฏฺฐิตาฯ

ภตฺตคฺควตฺตกถา

[364] ภตฺตคฺควตฺเต ‘‘อนฺโตคาโม วา โหตุ วิหาโร วา, มนุสฺสานํ ปริเวสนฏฺฐานํ คจฺฉนฺเตน จีวรํ ปารุปิตฺวา กายพนฺธนํ พนฺธนเมว วฏฺฏตี’’ติ อฏฺฐกถาสุ วุตฺตํฯ น เถเร ภิกฺขู อนุปขชฺชาติ เถเร ภิกฺขู อติอลฺลียิตฺวา น นิสีทิตพฺพํฯ สเจ มหาเถรสฺส นิสินฺนาสเนน สมกํ อาสนํ โหติ, พหูสุ อาสเนสุ สติ เอกํ ทฺเว อาสนานิ ฐเปตฺวา นิสีทิตพฺพํฯ ภิกฺขู คเณตฺวา ปญฺญตฺตาสเนสุ อนิสีทิตฺวา มหาเถเรน นิสีทาติ วุตฺเตน นิสีทิตพฺพํฯ โน เจ มหาเถโร วทติ, ‘‘อิทํ, ภนฺเต, อาสนํ อุจฺจ’’นฺติ วตฺตพฺพํฯ ‘‘นิสีทา’’ติ วุตฺเต นิสีทิตพฺพํฯ สเจ ปน เอวํ อาปุจฺฉิเตปิ น วทติ, นิสีทนฺตสฺส อนาปตฺติ; มหาเถรสฺเสว อาปตฺติฯ นวโก หิ เอวรูเป อาสเน อนาปุจฺฉา นิสีทนฺโต อาปชฺชติ, เถโร อาปุจฺฉิเต อนนุชานนฺโตฯ น สงฺฆาฏิํ โอตฺถริตฺวาติ น สงฺฆาฏิํ อวตฺถริตฺวา นิสีทิตพฺพํฯ