ตสฺมา อิมินา ปุคฺคเลน อาจริเย ปวาเรตฺวา คเตปิ ‘‘ยทา ปติรูโป นิสฺสยทายโก อาคจฺฉิสฺสติ, ตสฺส นิสฺสาย วสิสฺสามี’’ติ อาโภคํ กตฺวา ปุน ยาว อาสาฬฺหีปุณฺณมา, ตาว อนิสฺสิเตน วตฺถุํ วฏฺฏติฯ สเจ ปน อาสาฬฺหีมาเส อาจริโย นาคจฺฉติ, ยตฺถ นิสฺสโย ลพฺภติ, ตตฺถ คนฺตพฺพํฯ

[122] โคตฺเตนปิ อนุสฺสาเวตุนฺติ มหากสฺสปสฺส อุปสมฺปทาเปกฺโขติ เอวํ โคตฺตํ วตฺวา อนุสฺสาเวตุํ อนุชานามีติ อตฺโถฯ

[123] ทฺเว เอกานุสฺสาวเนติ ทฺเว เอกโต อนุสฺสาวเน; เอเกน เอกสฺส อญฺเญน อิตรสฺสาติ เอวํ ทฺวีหิ วา อาจริเยหิ เอเกน วา เอกกฺขเณ กมฺมวาจํ อนุสฺสาเวนฺเตหิ อุปสมฺปาเทตุํ อนุชานามีติ อตฺโถฯ

ทฺเว ตโย เอกานุสฺสาวเน กาตุํ ตญฺจ โข เอเกน อุปชฺฌาเยนาติ ทฺเว วา ตโย วา ชเน ปุริมนเยเนว เอกโต อนุสฺสาวเน กาตุํ อนุชานามิ; ตญฺจ โข อนุสฺสาวนกิริยํ เอเกน อุปชฺฌาเยน อนุชานามีติ อตฺโถฯ ตสฺมา เอเกน อาจริเยน ทฺเว วา ตโย วา อนุสฺสาเวตพฺพาฯ ทฺวีหิ วา ตีหิ วา อาจริเยหิ วิสุํ วิสุํ เอเกน เอกสฺสาติ เอวํ เอกปฺปหาเรเนว ทฺเว ติสฺโส วา กมฺมวาจา กาตพฺพาฯ สเจ ปน นานาจริยา นานุปชฺฌายา โหนฺติ, ติสฺสตฺเถโร สุมนตฺเถรสฺส สทฺธิวิหาริกํ, สุมนตฺเถโร ติสฺสตฺเถรสฺส สทฺธิวิหาริกํ อนุสฺสาเวติ, อญฺญมญฺญญฺจ คณปูรกา โหนฺติ, วฏฺฏติฯ สเจ ปน นานาอุปชฺฌายา โหนฺติ, เอโก อาจริโย โหติ, ‘‘นตฺเวว นานุปชฺฌาเยนา’’ติ ปฏิกฺขิตฺตตฺตา น วฏฺฏติฯ อิทํ สนฺธาย หิ เอส ปฏิกฺเขโปฯ

คมิกาทินิสฺสยวตฺถุกถา นิฏฺฐิตาฯ

อุปสมฺปทาวิธิกถา

[126] ปฐมํ อุปชฺฌํ คาหาเปตพฺโพติ เอตฺถ วชฺชาวชฺชํ อุปนิชฺฌายตีติ อุปชฺฌา, ตํ อุปชฺฌํ; ‘‘อุปชฺฌาโย เม ภนฺเต โหหี’’ติ เอวํ วทาเปตฺวา คาหาเปตพฺโพฯ วิตฺถายนฺตีติ วิตฺถทฺธคตฺตา โหนฺติฯ ยํ ชาตนฺติ ยํ ตว สรีเร ชาตํ นิพฺพตฺตํ วิชฺชมานํ, ตํ สงฺฆมชฺเฌ ปุจฺฉนฺเต สนฺตํ อตฺถีติ วตฺตพฺพนฺติอาทิฯ อุลฺลุมฺปตุ มนฺติ อุทฺธรตุ มํฯ

อุปสมฺปทาวิธิกถา นิฏฺฐิตาฯ

จตฺตาโรนิสฺสยาทิกถา

[128] ตาวเทวาติ อุปสมฺปนฺนสมนนฺตรเมวฯ ฉายา เมตพฺพาติ เอกโปริสา วา ทฺวิโปริสา วาติ ฉายา เมตพฺพาฯ อุตุปฺปมาณํ อาจิกฺขิตพฺพนฺติ ‘‘วสฺสาโน เหมนฺโต คิมฺโห’’ติ เอวํ อุตุปฺปมาณํ อาจิกฺขิตพฺพํฯ เอตฺถ จ อุตุเยว อุตุปฺปมาณํฯ สเจ วสฺสานาทโย อปริปุณฺณา โหนฺติ, ยตฺตเกหิ ทิวเสหิ ยสฺส โย อุตุ อปริปุณฺโณ, เต ทิวเส สลฺลกฺเขตฺวา โส ทิวสภาโค อาจิกฺขิตพฺโพฯ อถ วา ‘‘อยํ นาม อุตุ, โส จ โข ปริปุณฺโณ วา อปริปุณฺโณ วา’’ติ เอวํ อุตุปฺปมาณํ อาจิกฺขิตพฺพํฯ ‘‘ปุพฺพณฺโห วา สายนฺโห วา’’ติ เอวํ ทิวสภาโค อาจิกฺขิตพฺโพฯ สงฺคีตีติ อิทเมว สพฺพํ เอกโต กตฺวา ‘‘ตฺวํ กิํ ลภสิ, กา เต ฉายา, กิํ อุตุปฺปมาณํ, โก ทิวสภาโค’’ติ ปุฏฺโฐ ‘‘อิทํ นาม ลภามิ – วสฺสํ วา เหมนฺตํ วา คิมฺหํ วา, อยํ เม ฉายา, อิทํ อุตุปฺปมาณํ, อยํ ทิวสภาโคติ วเทยฺยาสี’’ติ เอวํ อาจิกฺขิตพฺพํฯ

[129] โอหายาติ ฉฑฺเฑตฺวาฯ ทุติยํ ทาตุนฺติ อุปสมฺปทมาฬกโต ปริเวณํ คจฺฉนฺตสฺส ทุติยกํ ทาตุํ อนุชานามิ, จตฺตาริ จ อกรณียานิ อาจิกฺขิตุนฺติ อตฺโถฯ ปณฺฑุปลาโสติ ปณฺฑุวณฺโณ ปตฺโตฯ พนฺธนา ปวุตฺโตติ วณฺฏโต ปติโตฯ อภพฺโพ หริตตฺถายาติ ปุน หริโต ภวิตุํ อภพฺโพฯ ปุถุสิลาติ มหาสิลาฯ

[130] อลพฺภมานาย สามคฺคิยา อนาปตฺติ สมฺโภเค สํวาเสติ ยาว ตสฺส อุกฺเขปนียกมฺมกรณตฺถาย สามคฺคี น ลพฺภติ, ตาว เตน สทฺธิํ สมฺโภเค จ อุโปสถปวารณาทิกรณเภเท สํวาเส จ อนาปตฺตีติฯ เสสํ สพฺพตฺถ มหาวิภงฺเค วุตฺตานุสาเรน สุวิญฺเญยฺยตฺตา ปากฏเมวาติฯ

จตฺตาโรนิสฺสยาทิกถา นิฏฺฐิตาฯ

สมนฺตปาสาทิกาย วินยสํวณฺณนาย

ทฺวาสตฺตติอธิกวตฺถุสตปฏิมณฺฑิตสฺส มหาขนฺธกสฺส

อตฺถวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

มหาขนฺธกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ