ปกฺขหโตติ ยสฺส เอโก หตฺโถ วา ปาโท วา อฑฺฒสรีรํ วา สุขํ น วหติฯ ฉินฺนิริยาปโถติ ปีฐสปฺปิ วุจฺจติฯ ชราทุพฺพโลติ ชิณฺณภาเวน ทุพฺพโล อตฺตโน จีวรรชนาทิกมฺมํ กาตุมฺปิ อสมตฺโถฯ โย ปน มหลฺลโกปิ พลวา โหติ, อตฺตานํ ปฏิชคฺคิตุํ สกฺโกติ, โส ปพฺพาเชตพฺโพฯ อนฺโธติ ชจฺจนฺโธ วุจฺจติฯ มูโคติ ยสฺส วจีเภโท นปฺปวตฺตติ; ยสฺสาปิ ปวตฺตติ, สรณคมนํ ปน ปริปุณฺณํ ภาสิตุํ น สกฺโกติ, ตาทิสํ มมฺมนมฺปิ ปพฺพาเชตุํ น วฏฺฏติฯ โย ปน สรณคมนมตฺตํ ปริปุณฺณํ ภาสิตุํ สกฺโกติ, ตํ ปพฺพาเชตุํ วฏฺฏติฯ

พธิโรติ โย สพฺเพน สพฺพํ น สุณาติฯ โย ปน มหาสทฺทํ สุณาติ, ตํ ปพฺพาเชตุํ วฏฺฏติฯ อนฺธมูคาทโย อุภยโทสวเสน วุตฺตาฯ เยสญฺจ ปพฺพชฺชา ปฏิกฺขิตฺตา, อุปสมฺปทาปิ เตสํ ปฏิกฺขิตฺตาวฯ สเจ ปน เต สงฺโฆ อุปสมฺปาเทติ, สพฺเพปิ หตฺถจฺฉินฺนาทโย สูปสมฺปนฺนา, การกสงฺโฆ ปน อาจริยุปชฺฌายา จ อาปตฺติโต น มุจฺจนฺติฯ วกฺขติ จ – ‘‘อตฺถิ ภิกฺขเว ปุคฺคโล อปฺปตฺโต โอสารณํ, ตญฺเจ สงฺโฆ โอสาเรติ, เอกจฺโจ สุโอสาริโต, เอกจฺโจ ทุโอสาริโต’’ติ ตสฺสตฺโถ อาคตฏฺฐาเนเยว อาวิ ภวิสฺสตีติฯ

หตฺถจฺฉินฺนาทิวตฺถุกถา นิฏฺฐิตาฯ

อลชฺชีนิสฺสยวตฺถุกถา

[120] อลชฺชีนํ นิสฺสาย วสนฺตีติ อุปโยคตฺเถ สามิวจนํ; อลชฺชิปุคฺคเล นิสฺสาย วสนฺตีติ อตฺโถฯ ยาว ภิกฺขุสภาคตํ ชานามีติ นิสฺสยทายกสฺส ภิกฺขุโน ภิกฺขูหิ สภาคตํ ลชฺชิภาวํ ยาว ชานามีติ อตฺโถฯ ตสฺมา นวํ ฐานํ คเตน ‘‘เอหิ ภิกฺขุ, นิสฺสยํ คณฺหาหี’’ติ วุจฺจมาเนนาปิ จตูหปญฺจาหํ นิสฺสยทายกสฺส ลชฺชิภาวํ อุปปริกฺขิตฺวา นิสฺสโย คเหตพฺโพฯ

สเจ ‘‘เถโร ลชฺชี’’ติ ภิกฺขูนํ สนฺติเก สุตฺวา อาคตทิวเสเยว คเหตุกาโม โหติ, เถโร ปน ‘‘อาคเมหิ ตาว, วสนฺโต ชานิสฺสสี’’ติ กติปาหํ อาจารํ อุปปริกฺขิตฺวา นิสฺสยํ เทติ, วฏฺฏติฯ