เมนู

[59] ภควนฺตํ ภุตฺตาวิํ โอนีตปตฺตปาณิํ เอกมนฺตํ นิสีทีติ ภควนฺตํ ภุตฺตวนฺตํ ปตฺตโต จ อปนีตปาณิํ สลฺลกฺเขตฺวา เอกสฺมิํ ปเทเส นิสีทีติ อตฺโถฯ อตฺถิกานนฺติ พุทฺธาภิวาทนคมเนน จ ธมฺมสวเนน จ อตฺถิกานํฯ อภิกฺกมนียนฺติ อภิคนฺตุํ สกฺกุเณยฺยํฯ อปฺปากิณฺณนฺติ อนากิณฺณํฯ อปฺปสทฺทนฺติ วจนสทฺเทน อปฺปสทฺทํฯ อปฺปนิคฺโฆสนฺติ นครนิคฺโฆสสทฺเทน อปฺปนิคฺโฆสํฯ วิชนวาตนฺติ อนุสญฺจรณชนสฺส สรีรวาเตน วิรหิตํฯ ‘‘วิชนวาท’’นฺติปิ ปาโฐ; อนฺโต ชนวาเทน รหิตนฺติ อตฺโถฯ ‘‘วิชนปาต’’นฺติปิ ปาโฐ; ชนสญฺจารวิรหิตนฺติ อตฺโถฯ มนุสฺสราหเสยฺยกนฺติ มนุสฺสานํ รหสฺสกิริยฏฺฐานิยํฯ ปฏิสลฺลานสารุปฺปนฺติ วิเวกานุรูปํฯ

วิมฺวิสารสมาคมกถา นิฏฺฐิตาฯ

สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานปพฺพชฺชากถา

[60] สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานาติ สาริปุตฺโต จ โมคฺคลฺลาโน จฯ เตหิ กติกา กตา โหติ ‘‘โย ปฐมํ อมตํ อธิคจฺฉติ, โส อาโรเจตู’’ติ เต กิร อุโภปิ คิหิกาเล อุปติสฺโส โกลิโตติ เอวํ ปญฺญายมานนามา อฑฺฒเตยฺยสตมาณวกปริวารา คิรคฺคสมชฺชํ อคมํสุฯ ตตฺร เนสํ มหาชนํ ทิสฺวา เอตทโหสิ – ‘‘อยํ นาม เอวํ มหาสตฺตนิกาโย อปฺปตฺเต วสฺสสเต มรณมุเข ปติสฺสตี’’ติฯ อถ อุโภปิ อุฏฺฐิตาย ปริสาย อญฺญมญฺญํ ปุจฺฉิตฺวา เอกชฺฌาสยา ปจฺจุปฏฺฐิตมรณสญฺญา สมฺมนฺตยิํสุ ‘‘สมฺม มรเณ สติ อมเตนาปิ ภวิตพฺพํ, หนฺท มยํ อมตํ ปริเยสามา’’ติ อมตปริเยสนตฺถํ สญฺจยสฺส ฉนฺนปริพฺพาชกสฺส สนฺติเก สปริสา ปพฺพชิตฺวา กติปาเหเนว ตสฺส ญาณวิสเย ปารํ คนฺตฺวา อมตํ อปสฺสนฺตา ปุจฺฉิํสุ ‘‘กิํ นุ โข, อาจริย, อญฺโญเปตฺถ สาโร อตฺถี’’ติ? ‘‘นตฺถาวุโส, เอตฺตกเมว อิท’’นฺติ จ สุตฺวา ‘‘ตุจฺฉํ อิทํ อาวุโส นิสฺสารํ, โย ทานิ อมฺเหสุ ปฐมํ อมตํ อธิคจฺฉติ, โส อิตรสฺส อาโรเจตู’’ติ กติกํ อกํสุฯ เตน วุตฺตํ – ‘‘เตหิ กติกา กตา โหตี’’ติอาทิฯ

ปาสาทิเกน อภิกฺกนฺเตนาติอาทีสุ อิตฺถมฺภูตลกฺขเณ กรณวจนํ เวทิตพฺพํฯ