เมนู

9. จมฺเปยฺยกฺขนฺธกํ

กสฺสปโคตฺตภิกฺขุวตฺถุกถา

[380] จมฺเปยฺยกฺขนฺธเก คคฺคราย โปกฺขรณิยา ตีเรติ คคฺครานามิกาย อิตฺถิยา การิตโปกฺขรณิยา ตีเรฯ ตนฺติพทฺโธติ ตสฺมิํ อาวาเส กตฺตพฺพตาตนฺติปฏิพทฺโธฯ อุสฺสุกฺกมฺปิ อกาสิ ยาคุยาติอาทีสุ มนุสฺเสหิ อาคนฺตุเกสุ อาคเตสุ อาจิกฺเขยฺยาถาติ วุตฺตฏฺฐาเนเยว อุสฺสุกฺกํ กาตุํ วฏฺฏติ; น อวุตฺตฏฺฐาเนฯ คจฺฉ ตฺวํ ภิกฺขูติ สตฺถา ตสฺส ภิกฺขุโน ตตฺเถว เสนาสนํ สปฺปายนฺติ อทฺทส, เตเนวมาหฯ

[382] อธมฺเมน วคฺคกมฺมํ กโรนฺตีติอาทีนํ ปรโต ปาฬิยํเยว นานากรณํ อาคมิสฺสติฯ

[385] อญฺญตฺราปิ ธมฺมา กมฺมํ กโรนฺตีติ อญฺญตฺราปิ ธมฺมํ กมฺมํ กโรนฺติ, อยเมว วา ปาโฐฯ ภูเตน วตฺถุนา กตํ ธมฺเมน กตํ นาม โหติ, ตถา น กโรนฺตีติ อตฺโถฯ อญฺญตฺราปิ วินยา กมฺมํ, อญฺญตฺราปิ สตฺถุสาสนา กมฺมนฺติ เอเตสุปิ เอเสว นโยฯ เอตฺถ ปน วินโยติ โจทนา จ สารณา จฯ สตฺถุสาสนนฺติ ญตฺติสมฺปทา อนุสฺสาวนสมฺปทา จ; ตาหิ วินา กมฺมํ กโรนฺตีติ อตฺโถฯ ปฏิกุฏฺฐกตนฺติ ปฏิกุฏฺฐญฺเจว กตญฺจ; ยํ อญฺเญสุ ปฏิกฺโกสนฺเตสุ กตํ ตํ ปฏิกุฏฺฐญฺเจว โหติ กตญฺจ; ตาทิสมฺปิ กมฺมํ กโรนฺตีติ อตฺโถฯ

[387] ฉยิมานิ ภิกฺขเว กมฺมานิ อธมฺมกมฺมนฺติอาทีสุ ปน ‘‘ธมฺโม’’ติ ปาฬิยา อธิวจนํฯ ตสฺมา ยํ ยถาวุตฺตาย ปาฬิยา น กริยติ, ตํ อธมฺมกมฺมนฺติ เวทิตพฺพํฯ อยเมตฺถ สงฺเขโป, วิตฺถาโร ปน ปาฬิยํเยว อาคโตฯ โส จ โข ญตฺติทุติยญตฺติจตุตฺถกมฺมานํเยว วเสนฯ ยสฺมา ปน ญตฺติกมฺเม ญตฺติทุติยญตฺติจตุตฺเถสุ วิย หาปนํ วา อญฺญถา กรณํ วา นตฺถิ, อปโลกนกมฺมญฺจ สาเวตฺวาว กริยติ, ตสฺมา ตานิ ปาฬิยํ น ทสฺสิตานิ, เตสํ สพฺเพสมฺปิ กมฺมานํ วินิจฺฉยํ ปรโต วณฺณยิสฺสามฯ