อติเรกจีวราทิกถา

[348] อคฺคฬํ อจฺฉุเปยฺยนฺติ ฉิทฺทฏฺฐาเน ปิโลติกขณฺฑํ ลคฺคาเปยฺยํฯ อหตกปฺปานนฺติ เอกวารํ โธตานํฯ อุตุทฺธฏานนฺติ อุตุโต ทีฆกาลโต อุทฺธฏานํ หตวตฺถกานํ, ปิโลติกานนฺติ วุตฺตํ โหติฯ ปาปณิเกติ อนฺตราปณโต ปติตปิโลติกจีวเรฯ อุสฺสาโห กรณีโยติ ปริเยสนา กาตพฺพาฯ ปริจฺเฉโท ปเนตฺถ นตฺถิ, ปฏฺฏสตมฺปิ วฏฺฏติฯ สพฺพมิทํ สาทิยนฺตสฺส ภิกฺขุโน วเสน วุตฺตํฯ อคฺคฬํ ตุนฺนนฺติ เอตฺถ อุทฺธริตฺวา อลฺลียาปนขณฺฑํ อคฺคฬํ, สุตฺเตน สํสิพฺพิตํ ตุนฺนํ; วฏฺเฏตฺวา กรณํ โอวฏฺฏิกํ ฯ กณฺฑุสกํ วุจฺจติ มุทฺทิกาฯ ทฬฺหีกมฺมนฺติ อนุทฺธริตฺวาว อุปสฺสยํ กตฺวา อลฺลียาปนกํ วตฺถขณฺฑํฯ

[349-351] วิสาขาวตฺถุ อุตฺตานตฺถํฯ ตโต ปรํ ปุพฺเพ วินิจฺฉิตเมวฯ โสวคฺคิกนฺติ สคฺคปฺปตฺตเหตุกํฯ เตเนวาห ‘‘โสวคฺคิก’’นฺติ ฯ โสกํ อปเนตีติ โสกนุทํฯ อนามยาติ อโรคาฯ สคฺคมฺหิ กายมฺหีติ สคฺโคปปนฺนาฯ

[353] ปุถุชฺชนา กาเมสุ วีตราคาติ ฌานลาภิโนฯ

[356] สนฺทิฏฺโฐติ ทิฏฺฐมตฺตกมิตฺโตฯ สมฺภตฺโตติ เอกสมฺโภโค ทฬฺหมิตฺโตฯ อาลปิโตติ ‘‘มม สนฺตกํ ยํ อิจฺเฉยฺยาสิ, ตํ คณฺหาหี’’ติ เอวํ วุตฺโตฯ เอเตสุ ตีสุ อญฺญตรนาเมน สทฺธิํ ชีวติ, คหิเต อตฺตมโน โหตีติ อิเมหิ คหิตวิสฺสาโส รุหติฯ

ปจฺฉิมวิกปฺปนุปคจีวราทิกถา

[359] ปํสุกูลกโตติ กตปํสุกูโลฯ ครุโก โหตีติ ชิณฺณชิณฺณฏฺฐาเน อคฺคฬาโรปเนน ครุโก โหติฯ สุตฺตลูขํ กาตุนฺติ สุตฺเตเนว อคฺคฬํ กาตุนฺติ อตฺโถฯ วิกณฺโณ โหตีติ สุตฺตํ อจฺเฉตฺวา อจฺเฉตฺวา สิพฺพนฺตานํ เอโก สงฺฆาฏิโกโณ ทีโฆ โหติฯ วิกณฺณํ อุทฺธริตุนฺติ ทีฆโกณํ ฉินฺทิตุํฯ โอกิริยนฺตีติ ฉินฺนโกณโต คฬนฺติฯ อนุวาตํ ปริภณฺฑนฺติ อนุวาตญฺเจว ปริภณฺฑญฺจฯ ปตฺตา ลุชฺชนฺตีติ มหนฺเตสุ ปตฺตมุเขสุ ทินฺนานิ สุตฺตานิ คฬนฺติ, ตโต ปตฺตา ลุชฺชนฺติฯ อฏฺฐปทกํ กาตุนฺติ อฏฺฐปทกจฺฉนฺเนน ปตฺตมุขํ สิพฺพิตุํฯ

[360] อนฺวาธิกมฺปิ อาโรเปตุนฺติ อาคนฺตุกปตฺตมฺปิ ทาตุํฯ อิทํ ปน อปฺปโหนเก อาโรเปตพฺพํฯ สเจ ปโหติ, อาคนฺตุกปตฺตํ น วฏฺฏติ, ฉินฺทิตพฺพเมวฯ

[361] น จ ภิกฺขเว สทฺธาเทยฺยนฺติ เอตฺถ เสสญาตีนํ เทนฺโต วินิปาเตติเยวฯ มาตาปิตโร ปน สเจ รชฺเช ฐิตา ปตฺถยนฺติ, ทาตพฺพํฯ

[362] คิลาโนติ คิลานตาย คเหตฺวา คนฺตุํ อสมตฺโถฯ วสฺสิกสงฺเกตนฺติ วสฺสิเก จตฺตาโร มาเสฯ นทีปารนฺติ นทิยา ปาเร ภตฺตํ ภุญฺชิตพฺพํ โหติฯ อคฺคฬคุตฺติวิหาโรติ สพฺเพสฺเวว เจเตสุ คิลานวสฺสิกสงฺเกตนทีปารคมนอตฺถตกถินภาเวสุ อคฺคฬคุตฺติเยว ปมาณํฯ คุตฺเต เอว หิ วิหาเร เอเตสุ การเณสุ นิกฺขิปิตฺวา พหิ คนฺตุํ วฏฺฏติ, น อคุตฺเตฯ อารญฺญกสฺส ปน วิหาโร น สุคุตฺโต โหติ, เตน ภณฺฑุกฺขลิกาย ปกฺขิปิตฺวา ปาสาณสุสิร รุกฺขสุสิราทีสุ สุปฺปฏิจฺฉนฺเนสุ ฐเปตฺวา คนฺตพฺพํฯ

สงฺฆิกจีวรุปฺปาทกถา

[363] ตุยฺเหว ภิกฺขุ ตานิ จีวรานีติ อญฺญตฺถ คเหตฺวา หฏานิปิ ตุยฺเหว; น เตสํ อญฺโญ โกจิ อิสฺสโรติฯ เอวญฺจ ปน วตฺวา อนาคเตปิ นิกฺกุกฺกุจฺจา คณฺหิสฺสนฺตีติ ทสฺเสตุํ อิธ ปนาติอาทิมาหฯ ตสฺเสว ตานิ จีวรานิ ยาว กถินสฺส อุพฺภาราติ สเจ คณปูรเก ภิกฺขู ลภิตฺวา กถินํ อตฺถตํ โหติ, ปญฺจมาเส; โน เจ อตฺถตํ โหติ, เอกํ จีวรมาสเมวฯ ยํ ‘‘สงฺฆสฺส เทมา’’ติ วา เทนฺติ, ‘‘สงฺฆํ อุทฺทิสฺส เทมา’’ติ วา เทนฺติ, ‘‘วสฺสํวุตฺถสงฺฆสฺส เทมา’’ติ วา เทนฺติ, ‘‘วสฺสาวาสิกํ เทมา’’ติ วา เทนฺติ, สเจปิ มตกจีวรํ อวิภชิตฺวา ตํ วิหารํ ปวิสนฺติ, ตํ สพฺพํ ตสฺเสว ภิกฺขุโน โหติฯ ยมฺปิ โส วสฺสาวาสตฺถาย วฑฺฒิํ ปโยเชตฺวา ฐปิตอุปนิกฺเขปโต วา ตตฺรุปฺปาทโต วา วสฺสาวาสิกํ คณฺหาติ, สพฺพํ สุคฺคหิตเมว โหติฯ อิทเมตฺถ ลกฺขณํ, เยน เตนากาเรน สงฺฆสฺส อุปฺปนฺนํ วตฺถํ อตฺถตกถินสฺส ปญฺจมาเส, อนตฺถตกถินสฺส เอกํ จีวรมาสํ ปาปุณาตีติฯ ยํ ปน ‘‘อิทํ อิธ วสฺสํวุตฺถสงฺฆสฺส เทมา’’ติ วา ‘‘วสฺสาวาสิกํ เทมา’’ติ วา วตฺวา ทินฺนํ, ตํ อนตฺถตกถินสฺสาปิ ปญฺจมาเส ปาปุณาติฯ ตโต ปรํ ปน อุปฺปนฺนํ วสฺสาวาสิกํ ปุจฺฉิตพฺพํ – ‘‘กิํ อตีตวสฺเส อิทํ วสฺสาวาสิกํ, อุทาหุ อนาคตวสฺเส’’ติ! กสฺมา? ปิฏฺฐิสมเย อุปฺปนฺนตฺตาฯ

อุตุกาลนฺติ วสฺสานโต อญฺญํ กาลํฯ ตานิ จีวรานิ อาทาย สาวตฺถิํ คนฺตฺวาติ เอตฺถ ตานิ จีวรานิ คตคตฏฺฐาเน สงฺฆิกาเนว โหนฺติ, ภิกฺขูหิ ทิฏฺฐมตฺตเมเวตฺถ ปมาณํฯ