ทฺเววาจิกาทิปวารณากถา

[234] ทฺเววาจิกํ ปวาเรตุนฺติ เอตฺถ ญตฺติํ ฐเปนฺเตนาปิ ‘‘ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ สงฺโฆ ทฺเววาจิกํ ปวาเรยฺยา’’ติ วตฺตพฺพํ, เอกวาจิเก ‘‘เอกวาจิกํ ปวาเรยฺยา’’ติ, สมานวสฺสิเกปิ ‘‘สมานวสฺสิกํ ปวาเรยฺยา’’ติ วตฺตพฺพํ, เอตฺถ จ พหูปิ สมานวสฺสา เอกโต ปวาเรตุํ ลภนฺติฯ

ปวารณาฐปนกถา

[236] ภาสิตาย ลปิตาย อปริโยสิตายาติ เอตฺถ สพฺพสงฺคาหิกญฺจ ปุคฺคลิกญฺจาติ ทุวิธํ ปวารณาฐปนํฯ ตตฺถ สพฺพสงฺคาหิเก ‘‘สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ…เป.… สงฺโฆ เตวาจิกํ ปวาเร’’ อิติ สุการโต ยาว เรกาโร, ตาว ภาสิตา ลปิตา อปริโยสิตาว โหติ ปวารณาฯ เอตฺถนฺตเร เอกปเทปิ ฐเปนฺเตน ฐปิตา โหติ ปวารณาฯ ‘ยฺย’กาเร ปน ปตฺเต ปริโยสิตา โหติ, ตสฺมา ตโต ปฏฺฐาย ฐเปนฺเตน ฐปิตาปิ อฏฺฐปิตา โหติฯ ปุคฺคลิกฐปเน ปน – ‘‘สงฺฆํ ภนฺเต ปวาเรมิ…เป.… ตติยมฺปิ ภนฺเต สงฺฆํ ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา…เป.… ปสฺสนฺโต ปฏี’’ติ สงฺการโต ยาว อยํ สพฺพปจฺฉิโม ‘ฏิ’กาโร ตาว ภาสิตา ลปิตา อปริโยสิตาว โหติ ปวารณา, เอตฺถนฺตเร เอกปเทปิ ฐเปนฺเตน ฐปิตา โหติ ปวารณา, ‘‘กริสฺสามี’’ติ วุตฺเต ปน ปริโยสิตา โหติ, ตสฺมา ‘‘กริสฺสามี’’ติ เอตสฺมิํ ปเท ปตฺเต ฐปิตาปิ อฏฺฐปิตา โหติฯ เอส นโย ทฺเววาจิกเอกวาจิกสมานวสฺสิกาสุปิฯ เอตาสุปิ หิ ฏิการาวสานํเยว ฐปนเขตฺตนฺติฯ

[237] อนุยุญฺชิยมาโนติ ‘‘กิมฺหิ นํ ฐเปสี’’ติ ปรโต วุตฺตนเยน ปุจฺฉิยมาโนฯ โอมทฺทิตฺวาติ เอตานิ ‘‘อลํ ภิกฺขุ มา ภณฺฑน’’นฺติอาทีนิ วจนานิ วตฺวา, วจโนมทฺทนา หิ อิธ โอมทฺทนาติ อธิปฺเปตาฯ อนุทฺธํสิตํ ปฏิชานาตีติ ‘‘อมูลเกน ปาราชิเกน อนุทฺธํสิโต อยํ มยา’’ติ เอวํ ปฏิชานาติฯ ยถาธมฺมนฺติ สงฺฆาทิเสเสน อนุทฺธํสเน ปาจิตฺติยํ; อิตเรหิ ทุกฺกฏํฯ นาเสตฺวาติ ลิงฺคนาสนาย นาเสตฺวาฯ

[238] สาสฺส ยถาธมฺมํ ปฏิกตาติ เอตฺตกเมว วตฺวา ปวาเรถาติ วตฺตพฺพา, อสุกา นาม อาปตฺตีติ อิทํ ปน น วตฺตพฺพํ, เอตญฺหิ กลหสฺส มุขํ โหติฯ