เมนู

4. ปวารณากฺขนฺธกํ

อผาสุกวิหารกถา

[209] ปวารณากฺขนฺธเก เนว อาลเปยฺยาม น สลฺลเปยฺยามาติ เอตฺถ อาลาโป นาม ปฐมวจนํ; สลฺลาโป ปจฺฉิมวจนํฯ หตฺถวิลงฺฆเกนาติ หตฺถุกฺเขปเกนฯ ปสุสํวาสนฺติ ปสูนํ วิย สํวาสํฯ ปสโวปิ หิ อตฺตโน อุปฺปนฺนํ สุขทุกฺขํ อญฺญมญฺญสฺส น อาโรเจนฺติ, ปฏิสนฺถารํ น กโรนฺติ, ตถา เอเตปิ น อกํสุ; ตสฺมา เนสํ สํวาโส ‘‘ปสุสํวาโส’’ติ วุจฺจติฯ เอส นโย สพฺพตฺถฯ น ภิกฺขเว มูคพฺพตํ ติตฺถิยสมาทานนฺติ ‘‘อิมํ เตมาสํ น กเถตพฺพ’’นฺติ เอวรูปํ วตสมาทานํ น กาตพฺพํ; อธมฺมกติกา เหสาฯ อญฺญมญฺญานุโลมตาติ อญฺญมญฺญํ วตฺตุํ อนุโลมภาโวฯ ‘‘วทนฺตุ มํ อายสฺมนฺโต’’ติ หิ วทนฺตํ สกฺกา โหติ กิญฺจิ วตฺตุํ; น อิตรํฯ อาปตฺติวุฏฺฐานตา วินยปุเรกฺขารตาติ อาปตฺตีหิ วุฏฺฐานภาโว วินยํ ปุรโต กตฺวา จรณภาโวฯ ‘‘วทนฺตุ มํ อายสฺมนฺโต’’ติ หิ เอวํ วทนฺโต อาปตฺตีหิ วุฏฺฐหิสฺสติ, วินยญฺจ ปุรกฺขตฺวา วิหริสฺสตีติ วุจฺจติฯ

[210] สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ อชฺช ปวารณา, ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ ปวาเรยฺยาติ อยํ สพฺพสงฺคาหิกา นาม ญตฺติ; เอวญฺหิ วุตฺเต เตวาจิกํ ทฺเววาจิกํ เอกวาจิกญฺจ ปวาเรตุํ วฏฺฏติฯ สมานวสฺสิกํ น วฏฺฏติฯ ‘‘เตวาจิกํ ปวาเรยฺยา’’ติ วุตฺเต ปน เตวาจิกเมว วฏฺฏติ, อญฺญํ น วฏฺฏติฯ ‘‘ทฺเววาจิกํ ปวาเรยฺยา’’ติ วุตฺเต ทฺเววาจิกญฺจ เตวาจิกญฺจ วฏฺฏติ, เอกวาจิกญฺจ สมานวสฺสิกญฺจ น วฏฺฏติฯ ‘‘เอกวาจิกํ ปวาเรยฺยา’’ติ วุตฺเต ปน เอกวาจิก-ทฺเววาจิก-เตวาจิกานิ วฏฺฏนฺติ, สมานวสฺสิกเมว น วฏฺฏติฯ ‘‘สมานวสฺสิก’’นฺติ วุตฺเต สพฺพํ วฏฺฏติฯ

[211] อจฺฉนฺตีติ นิสินฺนาว โหนฺติ, น อุฏฺฐหนฺติฯ ตทมนฺตราติ ตทนฺตรา; ตาวตกํ กาลนฺติ อตฺโถฯ