เมนู

11. เอกาทสมสิกฺขาปทวณฺณนา

[1167-8] เอกาทสเม – ปาริวาสิกฉนฺททาเนนาติ ปาริวาสิเยน ฉนฺททาเนนฯ ตตฺถ จตุพฺพิธํ ปาริวาสิยํ – ปริสปาริวาสิยํ , รตฺติปาริวาสิยํ, ฉนฺทปาริวาสิยํ, อชฺฌาสยปาริวาสิยนฺติฯ ตตฺถ ปริสปาริวาสิยํ นาม ภิกฺขู เกนจิเทว กรณีเยน สนฺนิปติตา โหนฺติ, อถ เมโฆ วา อุฏฺฐาติ, อุสฺสารณา วา กริยติ, มนุสฺสา วา อชฺโฌตฺถรนฺตา อาคจฺฉนฺติ, ภิกฺขู ‘‘อโนกาสา มยํ อญฺญตฺร คจฺฉามา’’ติ ฉนฺทํ อวิสฺสชฺเชตฺวาว อุฏฺฐหนฺติฯ อิทํ ปริสปาริวาสิยํฯ กิญฺจาปิ ปริสปาริวาสิยํ, ฉนฺทสฺส ปน อวิสฺสฏฺฐตฺตา กมฺมํ กาตุํ วฏฺฏติฯ

ปุน ภิกฺขู ‘‘อุโปสถาทีนิ กริสฺสามา’’ติ รตฺติํ สนฺนิปติตฺวา ‘‘ยาว สพฺเพ สนฺนิปตนฺติ, ตาว ธมฺมํ สุณิสฺสามา’’ติ เอกํ อชฺเฌสนฺติ, ตสฺมิํ ธมฺมกถํ กเถนฺเตเยว อรุโณ อุคฺคจฺฉติฯ สเจ ‘‘จาตุทฺทสิกํ อุโปสถํ กริสฺสามา’’ติ นิสินฺนา ‘‘ปนฺนรโส’’ติ กาตุํ วฏฺฏติฯ สเจ ปนฺนรสิกํ กาตุํ นิสินฺนา ปาฏิปเท อนุโปสเถ อุโปสถํ กาตุํ น วฏฺฏติ, อญฺญํ ปน สงฺฆกิจฺจํ กาตุํ วฏฺฏติฯ อิทํ รตฺติปาริวาสิยํ นามฯ

ปุน ภิกฺขู ‘‘กิญฺจิเทว อพฺภานาทิสงฺฆกมฺมํ กริสฺสามา’’ติ นิสินฺนา โหนฺติ, ตตฺเรโก นกฺขตฺตปาฐโก ภิกฺขุ เอวํ วทติ – ‘‘อชฺช นกฺขตฺตํ ทารุณํ, มา อิมํ กมฺมํ กโรถา’’ติฯ เต ตสฺส วจเนน ฉนฺทํ วิสฺสชฺเชตฺวา ตตฺเถว นิสินฺนา โหนฺติฯ อถญฺโญ อาคนฺตฺวา ‘‘นกฺขตฺตํ ปฏิมาเนนฺตํ อตฺโถ พาลํ อุปจฺจคา’’ติ (ชา. 1.1.49) วตฺวา ‘‘กิํ นกฺขตฺเตน กโรถา’’ติ วทติฯ อิทํ ฉนฺทปาริวาสิยญฺเจว อชฺฌาสยปาริวาสิยญฺจฯ เอตสฺมิํ ปาริวาสิเย ปุน ฉนฺทปาริสุทฺธิํ อนาเนตฺวา กมฺมํ กาตุํ น วฏฺฏติฯ

วุฏฺฐิตาย ปริสายาติ ฉนฺทํ วิสฺสชฺเชตฺวา กาเยน วา วาจาย วา ฉนฺทวิสฺสชฺชนมตฺเตเนว วา อุฏฺฐิตาย ปริสายฯ

[1169] อนาปตฺติ อวุฏฺฐิตาย ปริสายาติ ฉนฺทํ อวิสฺสชฺเชตฺวา อวุฏฺฐิตาย อนาปตฺติฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ ติสมุฏฺฐานํ – กิริยํ, สญฺญาวิโมกฺขํ, สจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ , กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

เอกาทสมสิกฺขาปทํฯ

12. ทฺวาทสมสิกฺขาปทวณฺณนา

[1170] ทฺวาทสเม – อุปสฺสโย น สมฺมตีติ วสโนกาโส นปฺปโหติฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ สมุฏฺฐานาทีนิ อนนฺตรสทิสาเนวาติฯ

ทฺวาทสมสิกฺขาปทํฯ

13. เตรสมสิกฺขาปทวณฺณนา

[1175] เตรสเม เอกํ วสฺสํ ทฺเวติ เอกนฺตริเก เอกสฺมิํ สํวจฺฉเร ทฺเว วุฏฺฐาเปติฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ สมุฏฺฐานาทีนิปิ วุตฺตสทิสาเนวาติฯ

เตรสมสิกฺขาปทํฯ

กุมาริภูตวคฺโค อฏฺฐโมฯ

9. ฉตฺตุปาหนวคฺโค

1. ปฐมสิกฺขาปทวณฺณนา

[1181] ฉตฺตวคฺคสฺส ปฐมสิกฺขาปเท – สกิมฺปิ ธาเรติ อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสาติ มคฺคคมเน เอกปโยเคเนว ทิวสมฺปิ ธาเรติ, เอกาว อาปตฺติฯ สเจ กทฺทมาทีนิ ปตฺวา อุปาหนา โอมุญฺจิตฺวา ฉตฺตเมว ธาเรนฺตี คจฺฉติ, ทุกฺกฏํฯ อถาปิ คจฺฉาทีนิ ทิสฺวา ฉตฺตํ อปนาเมตฺวา อุปาหนารุฬฺหาว คจฺฉติ, ทุกฺกฏเมวฯ สเจ ฉตฺตมฺปิ อปนาเมตฺวา อุปาหนาปิ โอมุญฺจิตฺวา ปุน ธาเรติ, ปุน ปาจิตฺติยํฯ เอวํ ปโยคคณนาย อาปตฺติโย เวทิตพฺพาฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ เอฬกโลมสมุฏฺฐานํ – กิริยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

ปฐมสิกฺขาปทํฯ

2. ทุติยสิกฺขาปทวณฺณนา

[1184] ทุติเย – ยาเนน ยายนฺตีติ เอตฺถาปิ โอโรหิตฺวา ปุนปฺปุนํ อภิรุหนฺติยา ปโยคคณนาย อาปตฺติโย เวทิตพฺพาฯ เสสํ ปฐเม วุตฺตนยเมวาติฯ

ทุติยสิกฺขาปทํฯ