เมนู

ตติยนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา

[743-5] ตติเย หนฺทาติ คณฺหฯ สยํ อจฺฉินฺทตีติ เอกํ ทตฺวา เอกํ อจฺฉินฺทนฺติยา เอกํ นิสฺสคฺคิยํ, พหูสุ พหูนิฯ สเจ สํหริตฺวา ฐปิตานิ เอกโต อจฺฉินฺทติ, วตฺถุคณนาย อาปตฺติโยฯ พนฺธิตฺวา ฐปิเตสุ ปน เอกาว อาปตฺติฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ

ติสมุฏฺฐานํ – กิริยํ, สญฺญาวิโมกฺขํ, สจิตฺตกํ, โลกวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, อกุสลจิตฺตํ, ทุกฺขเวทนนฺติฯ

ตติยสิกฺขาปทํฯ

จตุตฺถนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา

[748] จตุตฺเถ – กเยนาติ มูเลนฯ น เม อาวุโส สปฺปินา อตฺโถ; เตเลน เม อตฺโถติ อิทํ กิร สา อาหฏสปฺปิํ ทตฺวา เตลมฺปิ อาหริสฺสตีติ มญฺญมานา อาหฯ วิญฺญาเปตฺวาติ ชานาเปตฺวา; อิทํ นาม อาหราติ ยาจิตฺวา วาฯ

[752] ตญฺเญว วิญฺญาเปตีติ ยํ ปฐมํ วิญฺญตฺตํ ตํ โถกํ นปฺปโหติ, ตสฺมา ปุน ตญฺเญว วิญฺญาเปตีติ อตฺโถฯ อญฺญญฺจ วิญฺญาเปตีติ สเจ ปฐมํ สปฺปิวิญฺญตฺตํ, ยมกํ ปจิตพฺพนฺติ จ เวชฺเชน วุตฺตตฺตา เตเลน อตฺโถ โหติ, ตโต เตเลนาปิ เม อตฺโถติ เอวํ อญฺญญฺจ วิญฺญาเปติฯ อานิสํสํ ทสฺเสตฺวาติ สเจ กหาปณสฺส สปฺปิ อาภตํ โหติ, อิมินา มูเลน ทิคุณํ เตลํ ลพฺภติ, เตนาปิ จ อิทํ กิจฺจํ นิปฺผชฺชติ, ตสฺมา เตลํ อาหราติ เอวํ อานิสํสํ ทสฺเสตฺวา วิญฺญาเปตีติฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ

ฉสมุฏฺฐานํ – กิริยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

จตุตฺถสิกฺขาปทํฯ

ปญฺจมนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา

[753] ปญฺจเม น เม สิกฺขมาเนติ อิทํ กิร สา กุลธีตา ‘‘อยํ อทฺธา เอวํ วุตฺตา อิทํ เตลํ ฐเปตฺวา สปฺปิมฺปิ เม อตฺตโน กุลฆรา อาหริสฺสตี’’ติ มญฺญมานา อาหฯ เจตาเปตฺวาติ ชานาเปตฺวา อิจฺเจว อตฺโถฯ เสสํ สพฺพตฺถ จตุตฺถสทิสเมวาติฯ

ปญฺจมสิกฺขาปทํฯ

ฉฏฺฐนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา

[758] ฉฏฺเฐ ฉนฺทกนฺติ ‘‘อิทํ นาม ธมฺมกิจฺจํ กริสฺสาม, ยํ สกฺโกถ; ตํ เทถา’’ติ เอวํ ปเรสํ ฉนฺทญฺจ รุจิญฺจ อุปฺปาเทตฺวา คหิตปริกฺขารสฺเสตํ อธิวจนํฯ อญฺญทตฺถิเกนาติ อญฺญสฺสตฺถาย ทินฺเนนฯ อญฺญุทฺทิสิเกนาติ อญฺญํ อุทฺทิสิตฺวา ทินฺเนนฯ สงฺฆิเกนาติ สงฺฆสฺส ปริจฺจตฺเตนฯ

[762] เสสกํ อุปเนตีติ ยทตฺถาย ทินฺโน, ตํ เจตาเปตฺวา อวเสสํ อญฺญสฺสตฺถาย อุปเนติฯ สามิเก อปโลเกตฺวาติ ‘‘ตุมฺเหหิ จีวรตฺถาย ทินฺโน, อมฺหากญฺจ จีวรํ อตฺถิ, เตลาทีหิ ปน อตฺโถ’’ติ เอวํ อาปุจฺฉิตฺวา อุปเนติฯ อาปทาสูติ ตถารูเปสุ อุปทฺทเวสุ; ภิกฺขุนิโย วิหารํ ฉฑฺเฑตฺวา ปกฺกมนฺติ, เอวรูปาสุ อาปทาสุ ยํ วา ตํ วา เจตาเปตุํ วฏฺฏติฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ

ฉสมุฏฺฐานํ – กิริยากิริยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

ฉฏฺฐสิกฺขาปทํฯ

สตฺตมนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา

[764] สตฺตเม – สญฺญาจิเกนาติ สยํ ยาจิตเกนฯ เอตเทเวตฺถ นานากรณํฯ เสสํ ฉฏฺฐสทิสเมวาติฯ

สตฺตมสิกฺขาปทํฯ