เมนู

6. โชติสิกฺขาปทวณฺณนา

[350] ฉฏฺเฐ ภคฺคาติ ชนปทสฺส นามํฯ สํสุมารคิรนฺติ นครสฺสฯ เภสกฬาวนนฺติ ตนฺนิสฺสิตวนสฺสฯ ตํ ปน มิคานํ ผาสุวิหารตฺถาย ทินฺนตฺตา มิคทาโยติ วุจฺจติฯ สมาทหิตฺวาติ ชาเลตฺวาฯ ปริปาเตสีติ อนุพนฺธิฯ

[352] ปทีเปปีติ ปทีปุชฺชลเนปิฯ โชติเกปีติ ปตฺตปจนเสทกมฺมาทีสุ โชติกรเณฯ ตถารูปปจฺจยาติ ปทีปาทิปจฺจยาฯ

[354-5] สยํ สมาทหตีติ เอตฺถ โชติํ สมาทหิตุกามตาย อรณิสณฺฐปนโต ปฏฺฐาย ยาว ชาลา น อุฏฺฐหติ, ตาว สพฺพปโยเคสุ ทุกฺกฏํฯ ปฏิลาตํ อุกฺขิปตีติ ทยฺหมานํ อลาตํ ปติตํ อุกฺขิปติ, ปุน ยถาฐาเน ฐเปตีติ อตฺโถฯ เอวํ อวิชฺฌาตํ อุกฺขิปิตฺวา ปกฺขิปนฺตสฺเสว ทุกฺกฏํ, วิชฺฌาตํ ปุน ชาลาเปนฺตสฺส ปาจิตฺติยเมวฯ

[356] ตถารูปปจฺจยาติ ฐเปตฺวา ปทีปาทีนิ อญฺเญนปิ ตถารูเปน ปจฺจเยน สมาทหนฺตสฺส อนาปตฺติฯ อาปทาสูติ ทุฏฺฐวาฬมิคอมนุสฺเสหิ อุปทฺทโว โหติ, ตตฺถ สมาทหนฺตสฺสาปิ อนาปตฺติฯ เสสํ อุตฺตานเมวาติฯ ฉสมุฏฺฐานํ – กิริยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

โชติสิกฺขาปทํ ฉฏฺฐํฯ

7. นหานสิกฺขาปทวณฺณนา

[364] สตฺตเม – จุณฺเณน วา มตฺติกาย วาติ เอตฺถ จุณฺณมตฺติกานํ อภิสงฺขรณกาลโต ปฏฺฐาย สพฺพปโยเคสุ ทุกฺกฏํฯ

[366] ปารํ คจฺฉนฺโต นฺหายตีติ เอตฺถ สุกฺขาย นทิยา วาลิกํ อุกฺกิริตฺวา กตอาวาฏเกสุปิ นฺหายิตุํ วฏฺฏติฯ อาปทาสูติ ภมราทีหิ อนุพทฺธสฺส อุทเก นิมุชฺชิตุํ วฏฺฏตีติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ เอฬกโลมสมุฏฺฐานํ – กิริยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

นหานสิกฺขาปทํ สตฺตมํฯ

8. ทุพฺพณฺณกรณสิกฺขาปทวณฺณนา

[368-9] อฏฺฐเม นวํ ปน ภิกฺขุนา จีวรลาเภนาติ เอตฺถ อลภีติ ลโภ; ลโภเยว ลาโภฯ กิํ อลภิ? จีวรํฯ กีทิสํ? นวํฯ อิติ ‘‘นวจีวรลาเภนา’’ติ วตฺตพฺเพ อนุนาสิกโลปํ อกตฺวา ‘‘นวจีวรลาเภนา’’ติ วุตฺตํ; ปฏิลทฺธนวจีวเรนาติ อตฺโถฯ มชฺเฌ ฐิตปททฺวเย ปนาติ นิปาโตฯ ภิกฺขุนาติ เยน ลทฺธํ ตสฺส นิทสฺสนํฯ ปทภาชเน ปน พฺยญฺชนํ อนาทิยิตฺวา ยํ ลทฺธํ ตํ ทสฺเสตุํ ‘‘จีวรํ นาม ฉนฺนํ จีวราน’’นฺติอาทิ วุตฺตํฯ จีวรนฺติ เอตฺถ ยํ นิวาเสตุํ วา ปารุปิตุํ วา สกฺกา โหติ, ตเทว เวทิตพฺพํฯ เตเนว ‘‘วิกปฺปนุปคปจฺฉิม’’นฺติ น วุตฺตํฯ กํสนีลนฺติ จมฺมการนีลํฯ มหาปจฺจริยํ ปน ‘‘อโยมลํ โลหมลํ เอตํ กํสนีลํ นามา’’ติ วุตฺตํฯ ปลาสนีลนฺติ โย โกจิ นีลวณฺโณ ปณฺณรโสฯ ทุพฺพณฺณกรณํ อาทาตพฺพนฺติ เอตํ กปฺปพินฺทุํ สนฺธาย วุตฺตํ; น นีลาทีหิ สกลจีวรสฺส ทุพฺพณฺณกรณํฯ ตญฺจ ปน กปฺปํ อาทิยนฺเตน จีวรํ รชิตฺวา จตูสุ วา โกเณสุ ตีสุ วา ทฺวีสุ วา เอกสฺมิํ วา โกเณ โมรสฺส อกฺขิมณฺฑลมตฺตํ วา มงฺกุลปิฏฺฐิมตฺตํ วา อาทาตพฺพํฯ มหาปจฺจริยํ ‘‘ปตฺเต วา คณฺฐิยํ วา น วฏฺฏตี’’ติ วุตฺตํฯ มหาอฏฺฐกถายํ ปน ‘‘วฏฺฏติเยวา’’ติ วุตฺตํฯ ปาฬิกปฺปกณฺณิกกปฺปาทโย ปน สพฺพตฺถ ปฏิสิทฺธา, ตสฺมา ฐเปตฺวา เอกํ วฏฺฏพินฺทุํ อญฺเญน เกนจิปิ วิกาเรน กปฺโป น กาตพฺโพฯ

[371] อคฺคเฬติอาทีสุ เอตานิ อคฺคฬาทีนิ กปฺปกตจีวเร ปจฺฉา อาโรเปตฺวา กปฺปกรณกิจฺจํ นตฺถิฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ เอฬกโลมสมุฏฺฐานํ – กิริยากิริยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ; กายกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

ทุพฺพณฺณกรณสิกฺขาปทํ อฏฺฐมํฯ