เมนู

1. โกสิยสิกฺขาปทวณฺณนา

[542] เตน สมเยนาติ โกสิยสิกฺขาปทํฯ ตตฺถ สนฺถริตฺวา กตํ โหตีติ สเม ภูมิภาเค โกสิยํสูนิ อุปรูปริ สนฺถริตฺวา กญฺชิกาทีหิ สิญฺจิตฺวา กตํ โหติฯ เอเกนปิ โกสิยํสุนา มิสฺสิตฺวาติ ติฏฺฐตุ อตฺตโน รุจิวเสน มิสฺสิตํ, สเจปิ ตสฺส กรณฏฺฐาเน วาโต เอกํ โกสิยํสุํ อาเนตฺวา ปาเตติ, เอวมฺปิ มิสฺเสตฺวา กตเมว โหตีติฯ เสสํ อุตฺตานตฺถเมวฯ

ฉสมุฏฺฐานํ, กิริยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมวจีกมฺมํ,

ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

โกสิยสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. สุทฺธกาฬกสิกฺขาปทวณฺณนา

[547] เตน สมเยนาติ สุทฺธกาฬกสิกฺขาปทํฯ ตตฺถ สุทฺธกาฬกานนฺติ สุทฺธานํ กาฬกานํ , อญฺเญหิ อมิสฺสิตกาฬกานนฺติ อตฺโถฯ เสสํ อุตฺตานตฺถเมวฯ สมุฏฺฐานาทีนิปิ โกสิยสิกฺขาปทสทิสาเนวาติฯ

สุทฺธกาฬกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. ทฺเวภาคสิกฺขาปทวณฺณนา

[552] เตน สมเยนาติ ทฺเวภาคสิกฺขาปทํฯ ตตฺถ อนฺเต อาทิยิตฺวาติ สนฺถตสฺส อนฺเต อนุวาตํ วิย ทสฺเสตฺวา โอทาตํ อลฺลิยาเปตฺวาฯ

ทฺเว ภาคาติ ทฺเว โกฏฺฐาสาฯ อาทาตพฺพาติ คเหตพฺพาฯ โคจริยานนฺติ กปิลวณฺณานํฯ ทฺเว ตุลา อาทาตพฺพาติ จตูหิ ตุลาหิ กาเรตุกามํ สนฺธาย วุตฺตํฯ อตฺถโต ปน ยตฺตเกหิ เอฬกโลเมหิ กาตุกาโม โหติ, เตสุ ทฺเว โกฏฺฐาสา กาฬกานํ เอโก โอทาตานํ, เอโก โคจริยานนฺติ อิทเมว ทสฺสิตํ โหตีติ เวทิตพฺพํฯ เสสํ อุตฺตานตฺถเมวฯ

สมุฏฺฐานาทีนิปิ โกสิยสิกฺขาปทสทิสาเนวฯ เกวลํ อิทํ อาทาย อนาทาย จ กรณโต กิริยากิริยํ เวทิตพฺพนฺติฯ

ทฺเวภาคสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ฉพฺพสฺสสิกฺขาปทวณฺณนา

[557] เตน สมเยนาติ ฉพฺพสฺสสิกฺขาปทํฯ ตตฺถ อูหทนฺติปิ อุมฺมิหนฺติปีติ สนฺถตานํ อุปริ วจฺจมฺปิ ปสฺสาวมฺปิ กโรนฺตีติ วุตฺตํ โหติฯ

ทินฺนา สงฺเฆน อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน สนฺถตสมฺมุตีติ เอวํ ลทฺธสมฺมุติโก ภิกฺขุ ยาว โรโค น วูปสมฺมติ, ตาว ยํ ยํ ฐานํ คจฺฉติ, ตตฺถ ตตฺถ สนฺถตํ กาตุํ ลภติฯ สเจ อโรโค หุตฺวา ปุน มูลพฺยาธินาว คิลาโน โหติ, โสเยว ปริหาโร, นตฺถญฺญํ สมฺมุติกิจฺจนฺติ ผุสฺสเทวตฺเถโร อาหฯ อุปติสฺสตฺเถโร ปน ‘‘โส วา พฺยาธิ ปฏิกุปฺปตุ, อญฺโญ วา, ‘สกิํ คิลาโน’ติ นามํ ลทฺธํ ลทฺธเมว, ปุน สมฺมุติกิจฺจํ นตฺถี’’ติ อาหฯ

โอเรน เจ ฉนฺนํ วสฺสานนฺติ ฉนฺนํ วสฺสานํ โอริมภาเค, อนฺโตติ อตฺโถฯ ปทภาชเน ปน สงฺขฺยามตฺตทสฺสนตฺถํ ‘‘อูนกฉพฺพสฺสานี’’ติ วุตฺตํฯ

อนาปตฺติ ฉพฺพสฺสานิ กโรตีติ ยทา ฉพฺพสฺสานิ ปริปุณฺณานิ โหนฺติ, ตทา สนฺถตํ กโรติฯ ทุติยปเทปิ ‘‘ยทา อติเรกฉพฺพสฺสานิ โหนฺติ, ตทา กโรตี’’ติ เอวมตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ น หิ โส ฉพฺพสฺสานิ กโรตีติฯ เสสํ อุตฺตานตฺถเมวฯ

สมุฏฺฐานาทีนิ โกสิยสิกฺขาปทสทิสาเนวาติฯ

ฉพฺพสฺสสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ