วินีตวตฺถุวณฺณนา

มกฺกฏี วชฺชิปุตฺตา จ…เป.… วุฑฺฒปพฺพชิโต มิโคติ อิทํ กิํ? อิมา วินีตวตฺถูนํ ภควตา สยํ วินิจฺฉิตานํ เตสํ เตสํ วตฺถูนํ อุทฺทานคาถา นามฯ ตานิ วตฺถูนิ ‘‘สุขํ วินยธรา อุคฺคณฺหิสฺสนฺตี’’ติ ธมฺมสงฺคาหกตฺเถเรหิ ฐปิตานิฯ วตฺถุคาถา ปน ธรมาเนเยว ภควติ อุปาลิตฺเถเรน ฐปิตา ‘‘อิมินา ลกฺขเณน อายติํ วินยธรา วินยํ วินิจฺฉินิสฺสนฺตี’’ติฯ ตสฺมา เอตฺถ วุตฺตลกฺขณํ สาธุกํ สลฺลกฺเขตฺวา ปฐมสิกฺขาปทํ วินิจฺฉินิตพฺพํฯ ทุติยาทีนญฺจ วินีตวตฺถูสุ วุตฺตลกฺขเณน ทุติยาทีนิฯ วินีตวตฺถูนิ หิ สิปฺปิกานํ ปฏิจฺฉนฺนกรูปานิ วิย วินยธรานํ ปฏิจฺฉนฺนกวตฺถูนิ โหนฺตีติฯ

[67] ตตฺถ ปุริมานิ ทฺเว วตฺถูนิ อนุปญฺญตฺติยํเยว วุตฺตตฺถานิฯ ตติเย วตฺถุมฺหิ คิหิลิงฺเคนาติ คิหิเวเสน โอทาตวตฺโถ หุตฺวาฯ จตุตฺเถ นตฺถิ กิญฺจิ วตฺตพฺพํฯ ตโต ปเรสุ สตฺตสุ วตฺถูสุ กุสจีรนฺติ กุเส คนฺเถตฺวา กตจีรํฯ วากจีรํ นาม ตาปสานํ วกฺกลํฯ ผลกจีรํ นาม ผลกสณฺฐานานิ ผลกานิ สิพฺพิตฺวา กตจีรํฯ เกสกมฺพโลติ เกเสหิ ตนฺเต วายิตฺวา กตกมฺพโลฯ วาลกมฺพโลติ จมรวาเลหิ วายิตฺวา กตกมฺพโลฯ อุลูกปกฺขิกนฺติ อุลูกสกุณสฺส ปกฺเขหิ กตนิวาสนํฯ อชินกฺขิปนฺติ สโลมํ สขุรํ อชินมิคจมฺมํฯ ทฺวาทสเม วตฺถุมฺหิ สารตฺโตติ กายสํสคฺคราเคน สารตฺโต; ตํ ราคํ ญตฺวา ภควา ‘‘อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺสา’’ติ อาหฯ

[68] เตรสเม วตฺถุมฺหิ อุปฺปลวณฺณาติ สา เถรี สาวตฺถิยํ เสฏฺฐิธีตา สตสหสฺสกปฺเป อภินีหารสมฺปนฺนาฯ ตสฺสา ปกติยาปิ อติทสฺสนียา นีลุปฺปลวณฺณา กายจฺฉวิ, อพฺภนฺตเร ปน กิเลสสนฺตาปสฺส อภาเวน อติวิย วิโรจติฯ สา ตาเยว วณฺณโปกฺขรตาย ‘‘อุปฺปลวณฺณา’’ติ นามํ ลภิฯ ปฏิพทฺธจิตฺโตติ คิหิกาลโต ปฏฺฐาย รตฺตจิตฺโต; โส กิร ตสฺสา ญาติทารโก โหติฯ อถ โขติ อนนฺตรตฺเถ นิปาโต; มญฺจเก นิสินฺนานนฺตรเมวาติ วุตฺตํ โหติฯ ทิวา พาหิรโต อาคนฺตฺวา ทฺวารํ ปิธาย นิสินฺนานญฺหิ ปฐมํ อนฺธการํ โหติฯ