ทาสิปุตฺตวาโท

[267] อถ โข ภควโต เอตทโหสิ – ‘‘อติพาฬฺหํ โข อยํ อมฺพฏฺโฐ มาณโว สกฺเยสุ อิพฺภวาเทน นิมฺมาเทติ, ยํนูนาหํ โคตฺตํ ปุจฺเฉยฺย’’นฺติฯ อถ โข ภควา อมฺพฏฺฐํ มาณวํ เอตทโวจ – ‘‘กถํ โคตฺโตสิ, อมฺพฏฺฐา’’ติ? ‘‘กณฺหายโนหมสฺมิ, โภ โคตมา’’ติฯ โปราณํ โข ปน เต อมฺพฏฺฐ มาตาเปตฺติกํ นามโคตฺตํ อนุสฺสรโต อยฺยปุตฺตา สกฺยา ภวนฺติ; ทาสิปุตฺโต ตฺวมสิ สกฺยานํฯ สกฺยา โข ปน, อมฺพฏฺฐ, ราชานํ โอกฺกากํ ปิตามหํ ทหนฺติฯ

‘‘ภูตปุพฺพํ, อมฺพฏฺฐ, ราชา โอกฺกาโก ยา สา มเหสี ปิยา มนาปา, ตสฺสา ปุตฺตสฺส รชฺชํ ปริณาเมตุกาโม เชฏฺฐกุมาเร รฏฺฐสฺมา ปพฺพาเชสิ – โอกฺกามุขํ กรกณฺฑํ [อุกฺกามุขํ กรกณฺฑุํ (สี. สฺยา.)] หตฺถินิกํ สินิสูรํ [สินิปุรํ (สี. สฺยา.)]ฯ เต รฏฺฐสฺมา ปพฺพาชิตา หิมวนฺตปสฺเส โปกฺขรณิยา ตีเร มหาสากสณฺโฑ, ตตฺถ วาสํ กปฺเปสุํฯ เต ชาติสมฺเภทภยา สกาหิ ภคินีหิ สทฺธิํ สํวาสํ กปฺเปสุํฯ

‘‘อถ โข, อมฺพฏฺฐ, ราชา โอกฺกาโก อมจฺเจ ปาริสชฺเช อามนฺเตสิ – ‘กหํ นุ โข, โภ, เอตรหิ กุมารา สมฺมนฺตี’ติ? ‘อตฺถิ, เทว, หิมวนฺตปสฺเส โปกฺขรณิยา ตีเร มหาสากสณฺโฑ , ตตฺเถตรหิ กุมารา สมฺมนฺติฯ เต ชาติสมฺเภทภยา สกาหิ ภคินีหิ สทฺธิํ สํวาสํ กปฺเปนฺตี’ติฯ อถ โข, อมฺพฏฺฐ, ราชา โอกฺกาโก อุทานํ อุทาเนสิ – ‘สกฺยา วต, โภ, กุมารา, ปรมสกฺยา วต, โภ, กุมารา’ติฯ ตทคฺเค โข ปน อมฺพฏฺฐ สกฺยา ปญฺญายนฺติ; โส จ เนสํ ปุพฺพปุริโสฯ

‘‘รญฺโญ โข ปน, อมฺพฏฺฐ, โอกฺกากสฺส ทิสา นาม ทาสี อโหสิฯ สา กณฺหํ นาม [สา กณฺหํ (ปี.)] ชเนสิฯ ชาโต กณฺโห ปพฺยาหาสิ – ‘โธวถ มํ, อมฺม, นหาเปถ มํ อมฺม, อิมสฺมา มํ อสุจิสฺมา ปริโมเจถ, อตฺถาย โว ภวิสฺสามี’ติฯ ยถา โข ปน อมฺพฏฺฐ เอตรหิ มนุสฺสา ปิสาเจ ทิสฺวา ‘ปิสาจา’ติ สญฺชานนฺติ; เอวเมว โข, อมฺพฏฺฐ, เตน โข ปน สมเยน มนุสฺสา ปิสาเจ ‘กณฺหา’ติ สญฺชานนฺติฯ เต เอวมาหํสุ – ‘อยํ ชาโต ปพฺยาหาสิ, กณฺโห ชาโต, ปิสาโจ ชาโต’ติฯ ตทคฺเค โข ปน, อมฺพฏฺฐ กณฺหายนา ปญฺญายนฺติ, โส จ กณฺหายนานํ ปุพฺพปุริโสฯ