[174] ‘‘เอวํ วุตฺเต, ภนฺเต, ปกุโธ กจฺจายโน มํ เอตทโวจ – ‘สตฺติเม, มหาราช, กายา อกฏา อกฏวิธา อนิมฺมิตา อนิมฺมาตา วญฺฌา กูฏฏฺฐา เอสิกฏฺฐายิฏฺฐิตาฯ เต น อิญฺชนฺติ , น วิปริณมนฺติ, น อญฺญมญฺญํ พฺยาพาเธนฺติ, นาลํ อญฺญมญฺญสฺส สุขาย วา ทุกฺขาย วา สุขทุกฺขาย วาฯ กตเม สตฺต? ปถวิกาโย, อาโปกาโย, เตโชกาโย, วาโยกาโย, สุเข, ทุกฺเข, ชีเว สตฺตเม – อิเม สตฺต กายา อกฏา อกฏวิธา อนิมฺมิตา อนิมฺมาตา วญฺฌา กูฏฏฺฐา เอสิกฏฺฐายิฏฺฐิตาฯ เต น อิญฺชนฺติ, น วิปริณมนฺติ, น อญฺญมญฺญํ พฺยาพาเธนฺติ, นาลํ อญฺญมญฺญสฺส สุขาย วา ทุกฺขาย วา สุขทุกฺขาย วาฯ ตตฺถ นตฺถิ หนฺตา วา ฆาเตตา วา, โสตา วา สาเวตา วา, วิญฺญาตา วา วิญฺญาเปตา วาฯ โยปิ ติณฺเหน สตฺเถน สีสํ ฉินฺทติ, น โกจิ กิญฺจิ [กญฺจิ (กํ.)] ชีวิตา โวโรเปติ; สตฺตนฺนํ ตฺเวว [สตฺตนฺนํ เยว (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] กายานมนฺตเรน สตฺถํ วิวรมนุปตตี’ติฯ

[175] ‘‘อิตฺถํ โข เม, ภนฺเต, ปกุโธ กจฺจายโน สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุฏฺโฐ สมาโน อญฺเญน อญฺญํ พฺยากาสิฯ เสยฺยถาปิ, ภนฺเต, อมฺพํ วา ปุฏฺโฐ ลพุชํ พฺยากเรยฺย, ลพุชํ วา ปุฏฺโฐ อมฺพํ พฺยากเรยฺย; เอวเมว โข เม, ภนฺเต, ปกุโธ กจฺจายโน สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุฏฺโฐ สมาโน อญฺเญน อญฺญํ พฺยากาสิฯ ตสฺส มยฺหํ, ภนฺเต, เอตทโหสิ – ‘กถญฺหิ นาม มาทิโส สมณํ วา พฺราหฺมณํ วา วิชิเต วสนฺตํ อปสาเทตพฺพํ มญฺเญยฺยา’ติฯ โส โข อหํ, ภนฺเต, ปกุธสฺส กจฺจายนสฺส ภาสิตํ เนว อภินนฺทิํ นปฺปฏิกฺโกสิํ, อนภินนฺทิตฺวา อปฺปฏิกฺโกสิตฺวา อนตฺตมโน, อนตฺตมนวาจํ อนิจฺฉาเรตฺวา ตเมว วาจํ อนุคฺคณฺหนฺโต อนิกฺกุชฺชนฺโต อุฏฺฐายาสนา ปกฺกมิํฯ

นิคณฺฐนาฏปุตฺตวาโท

[176] ‘‘เอกมิทาหํ, ภนฺเต, สมยํ เยน นิคณฺโฐ นาฏปุตฺโต เตนุปสงฺกมิํ ; อุปสงฺกมิตฺวา นิคณฺเฐน นาฏปุตฺเตน สทฺธิํ สมฺโมทิํฯ สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อหํ, ภนฺเต, นิคณฺฐํ นาฏปุตฺตํ เอตทโวจํ – ‘ยถา นุ โข อิมานิ, โภ อคฺคิเวสฺสน, ปุถุสิปฺปายตนานิ…เป.… สกฺกา นุ โข, โภ อคฺคิเวสฺสน, เอวเมว ทิฏฺเฐว ธมฺเม สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปญฺญเปตุ’นฺติ?