เมนู

ปูรณกสฺสปวาโท

[165] ‘‘เอกมิทาหํ, ภนฺเต, สมยํ เยน ปูรโณ กสฺสโป เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ปูรเณน กสฺสเปน สทฺธิํ สมฺโมทิํฯ สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อหํ, ภนฺเต, ปูรณํ กสฺสปํ เอตทโวจํ – ‘ยถา นุ โข อิมานิ, โภ กสฺสป, ปุถุสิปฺปายตนานิ, เสยฺยถิทํ – หตฺถาโรหา อสฺสาโรหา รถิกา ธนุคฺคหา เจลกา จลกา ปิณฺฑทายกา อุคฺคา ราชปุตฺตา ปกฺขนฺทิโน มหานาคา สูรา จมฺมโยธิโน ทาสิกปุตฺตา อาฬาริกา กปฺปกา นฺหาปกา สูทา มาลาการา รชกา เปสการา นฬการา กุมฺภการา คณกา มุทฺทิกา, ยานิ วา ปนญฺญานิปิ เอวํคตานิ ปุถุสิปฺปายตนานิ- เต ทิฏฺเฐว ธมฺเม สนฺทิฏฺฐิกํ สิปฺปผลํ อุปชีวนฺติ; เต เตน อตฺตานํ สุเขนฺติ ปีเณนฺติ, มาตาปิตโร สุเขนฺติ ปีเณนฺติ, ปุตฺตทารํ สุเขนฺติ ปีเณนฺติ, มิตฺตามจฺเจ สุเขนฺติ ปีเณนฺติ, สมณพฺราหฺมเณสุ อุทฺธคฺคิกํ ทกฺขิณํ ปติฏฺฐเปนฺติ โสวคฺคิกํ สุขวิปากํ สคฺคสํวตฺตนิกํฯ สกฺกา นุ โข, โภ กสฺสป, เอวเมว ทิฏฺเฐว ธมฺเม สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปญฺญเปตุ’นฺติ?

[166] ‘‘เอวํ วุตฺเต, ภนฺเต, ปูรโณ กสฺสโป มํ เอตทโวจ – ‘กโรโต โข, มหาราช, การยโต, ฉินฺทโต เฉทาปยโต, ปจโต ปาจาปยโต โสจยโต, โสจาปยโต, กิลมโต กิลมาปยโต, ผนฺทโต ผนฺทาปยโต, ปาณมติปาตาปยโต, อทินฺนํ อาทิยโต, สนฺธิํ ฉินฺทโต, นิลฺโลปํ หรโต, เอกาคาริกํ กโรโต, ปริปนฺเถ ติฏฺฐโต, ปรทารํ คจฺฉโต, มุสา ภณโต, กโรโต น กรียติ ปาปํฯ ขุรปริยนฺเตน เจปิ จกฺเกน โย อิมิสฺสา ปถวิยา ปาเณ เอกํ มํสขลํ เอกํ มํสปุญฺชํ กเรยฺย, นตฺถิ ตโตนิทานํ ปาปํ, นตฺถิ ปาปสฺส อาคโมฯ ทกฺขิณํ เจปิ คงฺคาย ตีรํ คจฺเฉยฺย หนนฺโต ฆาเตนฺโต ฉินฺทนฺโต เฉทาเปนฺโต ปจนฺโต ปาจาเปนฺโต, นตฺถิ ตโตนิทานํ ปาปํ, นตฺถิ ปาปสฺส อาคโมฯ อุตฺตรญฺเจปิ คงฺคาย ตีรํ คจฺเฉยฺย ททนฺโต ทาเปนฺโต ยชนฺโต ยชาเปนฺโต, นตฺถิ ตโตนิทานํ ปุญฺญํ, นตฺถิ ปุญฺญสฺส อาคโมฯ ทาเนน ทเมน สํยเมน สจฺจวชฺเชน นตฺถิ ปุญฺญํ, นตฺถิ ปุญฺญสฺส อาคโม’ติฯ อิตฺถํ โข เม, ภนฺเต, ปูรโณ กสฺสโป สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุฏฺโฐ สมาโน อกิริยํ พฺยากาสิฯ

‘‘เสยฺยถาปิ, ภนฺเต, อมฺพํ วา ปุฏฺโฐ ลพุชํ พฺยากเรยฺย , ลพุชํ วา ปุฏฺโฐ อมฺพํ พฺยากเรยฺย; เอวเมว โข เม, ภนฺเต, ปูรโณ กสฺสโป สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุฏฺโฐ สมาโน อกิริยํ พฺยากาสิฯ ตสฺส มยฺหํ, ภนฺเต, เอตทโหสิ – ‘กถญฺหิ นาม มาทิโส สมณํ วา พฺราหฺมณํ วา วิชิเต วสนฺตํ อปสาเทตพฺพํ มญฺเญยฺยา’ติฯ โส โข อหํ, ภนฺเต, ปูรณสฺส กสฺสปสฺส ภาสิตํ เนว อภินนฺทิํ นปฺปฏิกฺโกสิํฯ

อนภินนฺทิตฺวา อปฺปฏิโกสิตฺวา อนตฺตมโน, อนตฺตมนวาจํ อนิจฺฉาเรตฺวา, ตเมว วาจํ อนุคฺคณฺหนฺโต อนิกฺกุชฺชนฺโต [อนิกฺกุชฺเชนฺโต (สฺยา. กํ. ก.)] อุฏฺฐายาสนา ปกฺกมิํ [ปกฺกามิํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)]

มกฺขลิโคสาลวาโท

[167] ‘‘เอกมิทาหํ, ภนฺเต, สมยํ เยน มกฺขลิ โคสาโล เตนุปสงฺกมิํ; อุปสงฺกมิตฺวา มกฺขลินา โคสาเลน สทฺธิํ สมฺโมทิํฯ สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อหํ, ภนฺเต, มกฺขลิํ โคสาลํ เอตทโวจํ – ‘ยถา นุ โข อิมานิ, โภ โคสาล, ปุถุสิปฺปายตนานิ…เป.… สกฺกา นุ โข, โภ โคสาล, เอวเมว ทิฏฺเฐว ธมฺเม สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปญฺญเปตุ’นฺติ?

[168] ‘‘เอวํ วุตฺเต, ภนฺเต, มกฺขลิ โคสาโล มํ เอตทโวจ – ‘นตฺถิ มหาราช เหตุ นตฺถิ ปจฺจโย สตฺตานํ สํกิเลสาย, อเหตู [อเหตุ (กตฺถจิ)] อปจฺจยา สตฺตา สํกิลิสฺสนฺติฯ นตฺถิ เหตุ, นตฺถิ ปจฺจโย สตฺตานํ วิสุทฺธิยา, อเหตู อปจฺจยา สตฺตา วิสุชฺฌนฺติฯ นตฺถิ อตฺตกาเร, นตฺถิ ปรกาเร, นตฺถิ ปุริสกาเร, นตฺถิ พลํ, นตฺถิ วีริยํ, นตฺถิ ปุริสถาโม, นตฺถิ ปุริสปรกฺกโม ฯ สพฺเพ สตฺตา สพฺเพ ปาณา สพฺเพ ภูตา สพฺเพ ชีวา อวสา อพลา อวีริยา นิยติสงฺคติภาวปริณตา ฉสฺเววาภิชาตีสุ สุขทุกฺขํ [สุขญฺจ ทุกฺขญฺจ (สฺยา.)] ปฏิสํเวเทนฺติฯ จุทฺทส โข ปนิมานิ โยนิปมุขสตสหสฺสานิ สฏฺฐิ จ สตานิ ฉ จ สตานิ ปญฺจ จ กมฺมุโน สตานิ ปญฺจ จ กมฺมานิ ตีณิ จ กมฺมานิ กมฺเม จ อฑฺฒกมฺเม จ ทฺวฏฺฐิปฏิปทา ทฺวฏฺฐนฺตรกปฺปา ฉฬาภิชาติโย อฏฺฐ ปุริสภูมิโย เอกูนปญฺญาส อาชีวกสเต เอกูนปญฺญาส ปริพฺพาชกสเต เอกูนปญฺญาส นาคาวาสสเต วีเส อินฺทฺริยสเต ติํเส นิรยสเต ฉตฺติํส รโชธาตุโย สตฺต สญฺญีคพฺภา สตฺต อสญฺญีคพฺภา สตฺต นิคณฺฐิคพฺภา สตฺต เทวา สตฺต มานุสา สตฺต ปิสาจา สตฺต สรา สตฺต ปวุฏา [สปุฏา (ก.), ปพุฏา (สี.)] สตฺต ปวุฏสตานิ สตฺต ปปาตา สตฺต ปปาตสตานิ สตฺต สุปินา สตฺต สุปินสตานิ จุลฺลาสีติ มหากปฺปิโน [มหากปฺปุโน (ก. สี. ปี.)] สตสหสฺสานิ, ยานิ พาเล จ ปณฺฑิเต จ สนฺธาวิตฺวา สํสริตฺวา ทุกฺขสฺสนฺตํ กริสฺสนฺติฯ