‘‘เสยฺยถาปิ , โภ โคตม, คามสฺส วา นิคมสฺส วา อวิทูเร พหูนิ เจปิ นานามคฺคานิ ภวนฺติ, อถ โข สพฺพานิ ตานิ คามสโมสรณานิ ภวนฺติ; เอวเมว โข, โภ โคตม, กิญฺจาปิ พฺราหฺมณา นานามคฺเค ปญฺญเปนฺติ, อทฺธริยา พฺราหฺมณา ติตฺติริยา พฺราหฺมณา ฉนฺโทกา พฺราหฺมณา พวฺหาริชฺฌา พฺราหฺมณา, อถ โข สพฺพานิ ตานิ นิยฺยานิกา นิยฺยนฺติ ตกฺกรสฺส พฺรหฺมสหพฺยตายา’’ติฯ

วาเสฏฺฐมาณวานุโยโค

[525] ‘‘นิยฺยนฺตีติ วาเสฏฺฐ วเทสิ’’? ‘‘นิยฺยนฺตีติ, โภ โคตม, วทามิ’’ฯ ‘‘นิยฺยนฺตีติ, วาเสฏฺฐ, วเทสิ’’? ‘‘นิยฺยนฺตีติ, โภ โคตม, วทามิ’’ฯ ‘‘นิยฺยนฺตีติ, วาเสฏฺฐ, วเทสิ’’? ‘‘นิยฺยนฺตี’’ติ, โภ โคตม, วทามิ’’ฯ

‘‘กิํ ปน, วาเสฏฺฐ, อตฺถิ โกจิ เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ เอกพฺราหฺมโณปิ, เยน พฺรหฺมา สกฺขิทิฏฺโฐ’’ติ? ‘‘โน หิทํ, โภ โคตม’’ ฯ

‘‘กิํ ปน, วาเสฏฺฐ, อตฺถิ โกจิ เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ เอกาจริโยปิ, เยน พฺรหฺมา สกฺขิทิฏฺโฐ’’ติ? ‘‘โน หิทํ, โภ โคตม’’ฯ

‘‘กิํ ปน, วาเสฏฺฐ, อตฺถิ โกจิ เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ เอกาจริยปาจริโยปิ, เยน พฺรหฺมา สกฺขิทิฏฺโฐ’’ติ? ‘‘โน หิทํ, โภ โคตม’’ฯ

‘‘กิํ ปน, วาเสฏฺฐ, อตฺถิ โกจิ เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ ยาว สตฺตมา อาจริยามหยุคา [สตฺตมาจริยมหยุคา (สฺยา.)] เยน พฺรหฺมา สกฺขิทิฏฺโฐ’’ติ? ‘‘โน หิทํ, โภ โคตม’’ฯ

[526] ‘‘กิํ ปน, วาเสฏฺฐ, เยปิ เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ ปุพฺพกา อิสโย มนฺตานํ กตฺตาโร มนฺตานํ ปวตฺตาโร, เยสมิทํ เอตรหิ เตวิชฺชา พฺราหฺมณา โปราณํ มนฺตปทํ คีตํ ปวุตฺตํ สมิหิตํ [สมีหิตํ (สฺยา.)], ตทนุคายนฺติ, ตทนุภาสนฺติ, ภาสิตมนุภาสนฺติ, วาจิตมนุวาเจนฺติ, เสยฺยถิทํ – อฏฺฐโก วามโก วามเทโว เวสฺสามิตฺโต ยมตคฺคิ องฺคีรโส ภารทฺวาโช วาเสฏฺโฐ กสฺสโป ภคุฯ เตปิ เอวมาหํสุ – ‘มยเมตํ ชานาม, มยเมตํ ปสฺสาม, ยตฺถ วา พฺรหฺมา, เยน วา พฺรหฺมา, ยหิํ วา พฺรหฺมา’’’ติ? ‘‘โน หิทํ, โภ โคตม’’ฯ